• • • خرید و فراغت : خریدی که به همراه فعالیت‌های تفریحی در طول مسیر یا در مغازه های خرده فروشی انجام می‌گیرد برای مثال مراکز خرید که دارای سالن‌های سینما ، بازی و غذاخوری هستند .

    

  

• خرید به عنوان فراغت : به خود خرید به عنوان وسیله ای برای گذراندن اوقات فراغت نگاه می شود . برای مثال بازدید کردن ، تماشای دیگران و پر کردن وقت که نمونه هایی از یک خرید فراغتی هستند .

در ارتباط با اوقات فراغت جانسون و هاوارد (۱۹۹۰) یک گونه شناسی سه قسمتی از محیط‌های خرید تفریحی پیشنهاد کرده‌اند :

• • گونه اول : اوقات فراغت فراگیر که مستلزم ایجاد یک محیط خرید مطلوب است که باعث طولانی شدن مدت خرید و جذب مصرف کنندگان از مراکز رقیب می شود . برای مثال خرید فراگیر در مراکز خرید شامل رفتن به یک مکان غذاخوری ، دیدن یک نمایش یا نشستن و تماشای عبور دیگران است . در این مورد طراحی و دکوراسیون تاثیر مهمی در خرید فراغتی دارند .

• • گونه دوم : اوقات فراغت جذاب در یک مرکز خرید جدید که نشانگر نحوه طراحی تسهیلات تفریحی برای جذب افراد با هدف خرید و تفریح به کار می رود . مرکز خرید وست ادمونتون ^[۴۴] نمونه خوبی از این مورد است و جایی است که مردم برای فعالیت‌های گوناگون به انجا می‌روند . هماهنگی خرید و سایر فعالیت‌های تفریحی نقطه قوت مهمی به حساب می اید زیرا امکان خریدهای بدون برنامه را افزایش می‌دهد .

• گونه سوم : بازدید از مکان‌های متعلق به میراث فرهنگی و تأکید می‌کند که مناطق تاریخی ، جاذبه های اصلی برای بازدید کنندگان تفریحی به حساب می اید . این موضوع به ویژه در شهرهای تاریخی اروپا و امریکای شمالی اهمیت دارد که در انجا مغازه ها و جشنواره های خرید در نزدیکی کلیساها ، بندرگاه ها و موزه های مهم ایجاد شده اند .

۷-۲ گردشگری خرید

خرید از رایج ترین و لذت بخش ترین فعالیت‌هایی است که مردم در تعطیلات انجام می‌دهند و در بیشتر موارد انگیزه ابتدایی سفر را ایجاد می‌کند . با رشد صنعت حمل و نقل و فناوری و نیز استفاده فراگیر از کارت‌های اعتباری مردم قادر شده اند مسافت بیشتری را برای خرید طی کنند . در اکثر موارد روش های جدید جا به جایی باعث شده اند مردم در مکانهایی دورتر از محل سکونت خود به خرید بپردازند . در مقیاس نسبتا کوچکی این شکل از خرید چندین قرن سابقه دارد ولی با اختراعات جدید که جوامع را متحرک تر و مرفه تر ‌کرده‌است ، فرصت‌های بسیار بیشتری برای خرید در فاصله های دور حتی در خارج از کشور به وجود امده است .

باتلر^[۴۵](۱۹۹۱) از اولین کسانی بود که به رابطه بین گردشگری و خرید اشاره کرد . او اذعان کرد که دو نوع رابطه بین گردشگری و خرید وجود دارد :

زمانی که خرید انگیزه اصلی مسافرت است و ماهیت خرید فراغتی و غیر اجباری است .

زمانی که خرید انگیزه ثانویه مسافرت است و در کنار تماشای سایت‌ها^[۴۶]، تورهای تفریحی و سایر فعالیت‌های فراغتی خرید نیز به شکلی جانبی و فرعی انجام می‌گیرد .

در تحقیق مک کورمیک^[۴۷] (۲۰۰۱) ۵۱ درصد از مصاحبه شوندگان ، به خرید به عنوان هدف اولیه یا ثانویه در سفرهای خود در سال‌های گذشته اشاره کرده‌اند . نتایج مشابهی به وسیله انجمن سفر امریکا به دست امد که تخمین می زد ۴۷ درصد از خرید انفرادی به وسیله افرادی صورت گرفته که خرید را هدف اولیه یا ثانویه سفر خود ذکر کرده‌اند . در سال ۲۰۰۰ با پرداخت مبلغ ۵۰۰ دلار امریکا ، خریداران می توانستند از نیویورک به پاریس پرواز کنند ، پنج شب را در هتل بگذرانند ، صبحانه بخورند و در نمایش مد مجانی شرکت کنند . شهر فلورانس نوعی تور خرید همراه با محافظ ترتیب داده است . در یک تور ویژه بازدیدکنندگان را به مغازه های مشهور مثل گوچی ، پرادا و نیز به مخصوص طلا ، ابریشم ،لباسهای پشمی و چرم می‌برند . شرکت کنندگان در این تور فرصت می‌یابند تا در خانه های طراحان مشهور حضور یابند و با انان غذا بخورند . قبل از اغاز هر سفر از بازدید کنندگان خواسته می شود تا نوع کالاهایی را که علاقه مند به خرید آن ها هستند ذکر کنند تا راهنما بتواند بازدیدکنندگان را به مغازه های مناسب راهنمایی کند و به انان کمک می‌کنند تا مالیات ارزش افزوده به هنگام خروج از کشور را باز پس بگیرند .

جانسن و ربک^[۴۸] (۱۹۹۱) عوامل مؤثر بر جذابیت یک منطقه به عنوان یک مقصد خرید گردشگری را مورد بررسی قرار داده است .

محققان دیگری نیز بر تاثیر و نقش عوامل روانشناختی^[۴۹] و جمعیت شناختی^[۵۰] گردشگران خرید تأکید کرده‌اند

ترنر و ریسینگر^[۵۱] (۲۰۰۱) خصوصیات جمعیت شناختی ‌و جغرافیایی گردشگران را بخش بندی کرده و بر همین اساس خصوصیات و میزان اهمیت کالاها را سنجیده و سطح رضایت گردشگران را ازین روش به دست اورده است .

وونگ و لو (۲۰۰۳) سطح رضایت مندی گردشگران ورودی به هنگ کنگ را مورد بررسی قرار دادند . گردشگران شامل گردشگران داخلی و خارجی نیز بودند . اهمیت چهار ویژگی کالا مورد سوال قرار گرفت که شامل کیفیت کالا ، تنوع کالا ، کیفیت خدمات و قیمت کالاها بود . رضایت گردشگران نیز از هر کدام از این ویژگی‌ها توسط طیف لیکرت مورد سوال قرار گرفت . در این بررسی علاوه بر سطح رضایت گردشگران از ویژگی‌های چهار گانه کالا مشخص شد که بعد از جدایی هنگ کنگ از چین و به دلیل رشد گردشگری خرید در این ناحیه صنعت خرده فروشی نیز رشد چشم گیری داشته است .

لهتو و همکاران ^[۵۲](۲۰۱۳) در پی ایجاد یک شاخص ترجیحات خرید گردشگر (^[۵۳]CSI) به منظور برنامه ریزی و بازاریابی درست خرید گردشگری از راه تشخیص ترجیحات و انتخاب‌های گردشگران به وسیله شناخت نگرش‌ها ، باورها و شخصیت گردشگران هستند .

‌به این وسیله هر کدام از محققان در زمینه گردشگری خرید و خرید فراغتی قلم زده اند ، عده ای جنبه‌های روانشناختی و جمعیت شناختی ان را روشن کرده‌اند و عده ای به بررسی زمینه‌های اقتصادی و محیط فیزیکی مطلوب گردشگری خرید پرداخته‌اند .

۸-۲ خرید در بازارچه های مرزی

یکی از انواع گردشگری خرید که در دهه های اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده ، خرید در بازارچه های مرزی^[۵۴] است . این نوع خرید در نزدیک مرزهای بین‌المللی اتفاق می افتد و سه عامل مزیت قیمتی ، کالاهای مورد نظر و مقاصد انتخاب شده بر ان تاثیر می‌گذارند که البته این سه عامل بر تمام مقاصد خرید تاثیر گذارند (تیموتی ۲۰۰۶، ) .

این نوع گردشگری خرید نوعی از خرید خارجی یا بیرون از خانه است که به خرید گردشگری بیرون از مرزهای استانی ، منطقه ای و یا بین‌المللی اشاره دارد .

۹-۲ مرز