ساختار، دامنه فعالیتها و پیچیدگی بانک جدید باید به گونه ای باشد که امکان نظارت مؤثر برآن وجود داشته و استفاده کنندگان از خدمات بتوانند ارزیابی مناسبی از فعالیتهای گروه بانکی و وضعیت ریسک آن داشته باشند. بعد از این که ادغام انجام شدگروه بانکی جدید باید نشان دهد به منظور پایش و محدود کردن منابع در معرض خطرش، به تناسب فعالیت هایش از راهبری شرکتی، مدیریت، نظام کنترل داخلی و سیستمهای مدیریت ریسک مناسب شامل حسابرسی داخلی، مسئول تطبیق، برخوردارند.
مبحث سوم : عناصر و شرایط ادغام شرکتها خصوصی و دولتی
همان طور که بیان شد، شرکت تجاری دارای شخصیت حقوقی مستقل میباشند و اشخاص حقوقی بر طبق ماده ۵۸۸ قانون تجارت میتوانند دارای کلیه حقوق و تکالیف شوند که قانون برای افراد قائل است، لذا هرچند که قوانین فعلی تجاری در ارتباط با ادغام شرکتهای تجاری مواردی پیشبینی نگردیده است، اما با توجه به تجویز قانونگذار در مواد ۱۰۵ قانون برنامه پنجم توسعه و ماده ۱۱۱ قانون مالیاتهای مستقیم، اصولا ادغام شرکتهای تجاری در سیستم حقوق تجارت، نمی تواند امری غیر قابل تحقق باشد.
بنا به نظر مرحوم دکتر فقید علم تجارت، جناب آقای ستوده تهرانی : در مورد اختلاط چند شرکت سهامی با یکدیگر موضوع مورد قبول اغلب قوانین است، زیرا اختلاط چند شرکت باعث تقویت مالی شرکتها شده و از لحاظ اقتصادی و تمرکز امور فوائد زیادی دارد[۲۹].
بر طبق نظر برخی از حقوق دانان اصولا یکی ازاساسیترین شرایط ادغام چند شرکت این است که، همه شرکتهای ادغام شونده دارای یک هدف و موضوع بوده و از یک نوع باشند که این موضوع در هیچ یک از قوانین و مقررات به طور مصرح بیان نگردیده است. در توجیه نظر دکترین آمده است، از آنجایی که قوانین مربوط به شرکتهای مختلف متفاوت میباشد، تنها شرکتهای دارای سیستم و قوانین و مقررات یکسان، قابلیت ادغام با همدیگر را دارند [۳۰].
البته در لایحه پیشنهادی قانون تجارت ادغام برخی شرکتها در یکدیگر ممنوع شده است که به طور مثال ادغام یک شرکت تضامنی با یک شرکت سهامی بسیار دشوار و منع گردیده است. زیرا هر یک از این شرکتها قوانین و مقررات خاص خود را دارند که از سیستمها و ساختارهای متفاوت این شرکتها ناشی می شود. لذا در این مبحث به برخی از الزامات و شرایط ادغام میپردازیم.
گفتار اول : الزامات ادغام شرکتهای خصوصی و دولتی
بر طبق ماده۱۰۵ قانون برنامه پنجم توسعه ادغام شرکتهای تجاری، نباید موجب ایجاد تمرکز و بروز قدرت انحصاری شود. بر طبق مقررات مذکور کلیه حقوق و تعهدات، دارایی، دیون و مطالبات شرکت یا شرکتهای موضوع ادغام، به شرکت پذیرنده ادغام یا شرکت جدید منتقل میشود. لذا نمی توان ادغامی در نظر گرفت بدون آن که دیون و تعهدات آن منتقل نگردد.
نکته دیگر در خصوص ادغام این است که مسئولیت شرکای ضامن با ادغام از بین نمیرود و شرکای مذکور کماکان ضامن دیون شرکت تا پیش از ادغام یا تجزیه میباشند.
مقام تصمیم گیرنده در خصوص ادغام شرکتها با توجه به ماهیت شرکتها متفاوت میباشد. که ممکن است مجمع عمومی فوق العاده و یا مدیران و سهامداران و شرکای هریک به نحوی در ادغام شرکتها دخالت داشته باشند.
در صورتی که ادغام بدون رعایت تشریفات مربوط انجام شود، هر ذینفع میتواند ابطال ادغام را از دادگاه ذیصلاح تقاضا نماید.
در خصوص ادغام معمولا، واگذاری اموال به شرکت بازمانده یا جدید از دریافت حق الثبت و یا مالیات انتقال و هر گونه حقوق و عوارض انتقالی معاف است. البته این موضوع در قانون ثبت بیان نشده است اما در قانون مالیاتهای مستقیم برخی از معافیت هایی در نظر گرفته شده است.
گفتار دوم : شرایط عمومی ادغام شرکتها
همان طور که در گفتار پیشین نیز بیان گردید در ارتباط با ادغام شرکتها میبایستی برخی شرایط قانونی را بررسی نمود.
یکی ار این شرایط رعایت موارد قانونی مربوط به محو شرکت ادغام شونده میباشد.
گاهی ممکن است ادغام شرکتها که منجر به انحلال یا محو شرکت اولی میشود، برخی از حقوق شرکای ادغام شونده را تضییع نماید. به عنوان مثال در شرکتهای سهامی برخی از شرکا می توانند دارای سهام موسس یا ممتاز یا انتفاعی باشند. از آنجایی که با انحلال این شرکتها سهام آن ها نیز از بین میرود، اختلاط شرکت مذبور با یک شرکت دیگر می تواند زمینه لغو امتیاز این سهامداران را فراهم نماید. در نتیجه باید گفت که تصمیم به انحلال شرکت و ادغام آن با یک شرکت دیگر باید با موافقت دارندگان این نوع سهام باشد[۳۱].
از سوی دیگر در رابطه با تضییع شدن یا نشدن حقوق طلبکاران باید وضعیت شرکت را مورد توجه قرار داد. اگر وضع مالی شرکتی که جدیدا تأسيس میشود خوب بوده و شکوفایی اقتصادی داشته باشد، با منتقل نمودن بدهیهای شرکتهای ادغام شده به شرکت جدید در حقوق طلبکاران شرکتهای قبلی خللی ایجاد نمیشود.
در مقابل در صورتی که وضعیت شرکت جدید مطلوب نباشد، طلبکاران باید بتوانند مطالبات خود را از شرکت مطالبه نمایند. در این حالت چنانچه وضعیت شرکتی که سایر شرکتها در ان ادغام میشوند خوب نباشد، ممکن است حقوق طلبکاران شرکتهای منحل شده تضییع گردد و از این نظر میتوانند به تصمیم مجمع عمومی اعتراض کنند و قبل از ادغام شرکت منحل شده در شرکت دیگر تقاضای پرداخت طلب نمایند. زیرا طبق ماده ۲۳۱ قانون امور حسبی (دیون متوفی بعد از فوت حال میگردد) و چون انحلال شرکت در حکم فوت است، بنابرین طلبکاران در صورتی هم که طلب آن ها موجل باشد، حق دارند پرداخت خود را مطالبه نمایند. بدیهی است مسئولان امور شرکتها و مجامع عمومی صاحبان سهام در موقعی که تصمیم به اختلاط شرکتها میگیرند، شرایط و اصولی را که برای اختلاط و حفظ حقوق صاحبان سهام هر یک از شرکتها باید رعایت گردد، به صورت موافقت نامه ای تنظیم مینمایند که طبق آن عمل گردد [۳۲].
همان گونه که سابقا ذکر شد از آنجایی که پس از تصمیم به ادغام نمودن شرکتها، شرکتهای قبلی منحل میشوند، به تعبیر دیگر شخصیت حقوقی آنان در مقابل طلبکاران قابل استناد نمیباشد. این شخصیت فقط تا زمانی که یا دارایی شرکت تصفیه شود و یا در شرکت جدید ادغام گردد، تداوم مییابد. در نتیجه طلبکاران میتوانند با درخواست تصفیه دارایی شرکت، مطالبات خود را دریافت کنند.
یکی دیگر از شرایط عمومی ادغام مرجع صلاحیتدار برای تصمیم گیری ادغام میباشد.
در ارتباط با شرکتهای تعاونی، طبق ماده ۵۳ قانون بخش تعاون شرکتهای تعاونی، این شرکتها میتوانند با رعایت آییننامه سال ۱۳۷۱ و قوانین مربوطه، با موافقت مجمع عمومی فوق العاده در این رابطه تصمیمگیری نمایند[۳۳].