۶p21.1
CLIC5
DFNB102
تا به امروز۱۰۲ جایگاه و ۵۵ ژن در ارتباط با ناشنوایی اتوزومی مغلوب شناسایی شده اند. تنها دو مورد از ناشنوایی که به دلیل جهش در ژن های واقع در جایگاه های DFNB9 وDFNB59 رخ می دهد ایجاد Auditory neuropathy می نماید که با تست های خاصی قابل شناسایی می باشد. ناشنوایی در این گروه عموما پیش کلامی بوده (به استثنا چند مورد که در جدول بالا نشان داده شده است) وبا درجات مختلف بروز می نماید ودر بیشتر موارد non progressive می باشند.
در برخی موارد جهش در یک ژن ایجاد انواع مختلف ناشنوایی می کند که همه این موارد در جدول ۲-۲ خلاصه شده است.
از سال ۲۰۰۲ بررسی علل ژنتیکی ناشنوایی در مرکز تحقیقات ژنتیک دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران آغاز شد. در سال ۲۰۱۲ بررسی ۳۳ ژن عامل ناشنوایی اتوزومی مغلوب غیر سندرومی در ۱۴۴ خانواده ایرانی انجام شد. از میان این ۳۳ ژن، ده ژن که جهش در آن ها عامل ناشنوایی در جمعیت ایرانی بودند گزارش شدند [۱۰]. MYO15A شایع ترین ژن حاوی جهش (۸/۴%) ،TECTA دومین ژن شایع (۷/۲%) و TMC1 سومین ژن شایع (۲%) در جمعیت ایرانی بود. در دو سال اخیر ژن های دیگری که عامل ناشنوایی هستند شناسایی شده اند. به همین منظور خانواده های ناشنوای این مرکز که هنوز علت ناشنوایی آن ها مشخص نشده بود، برای بررسی ژن های جدید انتخاب شدند.
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
۲ -۳ بررسی ژن ها
۲-۳-۱ ژن GJB4
جایگاه ژن GJB4 روی بازوی کوتاه کروموزم ۱ با ۲ اگزون قرار دارد و پروتئینی به نام کانکسین[۲۴] ۳۰٫۳ را کد می کند. کانکسین پروتئینی غشایی است و جز گروه gap junction است. Gap junction ها شبیه کانال عمل می کنند و همانطور که گفته شد روی غشاء قرار می گیرند و از شش مولکول کانکسین ساخته می شوند. نقش کانکسین ها انتقال یون ها و متابولیت[۲۵] ها و مولکول های کوچک بین سلول ها می باشد. جمعی از چهار ژن که پروتیین کانکسین را کد می کنند روی کروموزوم ۱ قرار دارند: GJB3 (Cx31), GJA4 ( Cx37), GJB4 (Cx30.3), GJB5 (Cx31.1)
توالی نوکلئوتیدی این ژن از ۳۵۲۲۵۳۴۲ شروع شده و در ۳۵۲۲۹۳۲۵ خاتمه می یابد و پروتئینی با ۲۶۶ اسید آمینه تولید می کند [۱۵,۱۶].
جهش در ژن GJB4 باعث بیماری پوستی به نام erythrokeratodermia و ناشنوایی می شود. erythrokeratodermia بیماری پوستی است که باعث کراتینه شدن پوست می شود.
لوپز و همکاران در سال ۲۰۰۲، حذف (۱۵۴ del 4) که ایجاد frameshift می کند را گزارش کردند. یکی از بیماران برای این موتاسیون هموزیگوت بود. همچنین لوپز و همکاران پنج واریانت آمینو اسیدی ( R103C, R124Q, R160C, C169W, E204A) را گزارش کردند. [۱۷]
در سال ۲۰۰۷ یانگ و همکاران، ۳۸۰ تایوانی را مورد بررسی قرار دادند که ۲۶۰ نفر آنها ناشنوا و ۱۲۰ نفر سالم بودند. ۳۸۰ نفر برای جهش در هشت ژن:
( GJB2 (Cx26), GJE1 (Cx29), GJB6 (Cx30), GJB4 (CX30.3), GJB3 (Cx31), GJB1 (Cx32), GJA1 (Cx43), pseudogene rhoGJA1 )
مورد بررسی قرار گرفتند. از بین ۲۶۰ ناشنوا، ۶۲ نفر جهش در هفت ازهشت ژن را نشان دادند و از ۱۷ جهشی که مشخص شد، ۱۱ جهش جدید[۲۶] بودند. دو جهش شایع از میان آنها، جهش در Cx26, rho Cx43 بود. ۹ جهش در Cx30.3 و یک جهش جدید در Cx30 و Cx31 و یک جهش در Cx43 و Cx29 گزارش شد .[۱۸] خلاصه این جهش ها در جدول زیر ذکر شده است.
جدول ۲-۳ جزئیات جهش های ژن های Cx [18]
کوشاور و همکاران در سال ۲۰۱۲، گروهی بودند که مطالعات خود را به جمعیت ایرانی اختصاص دادند. طبق گزارشات ۱۸٫۲۹% از ناشنوایی غیر سندرمی با توارث مغلوب در ایران به دلیل موتاسیون در ژن GJB2 است و ۴٫۱۷% از کل این نوع ناشنوایی فقط یک آلل ناقل این جهش است. فرضیه کوشاور و همکاران این بود که جهش آلل دیگر این افراد می تواند یکی از ژن های کانکسین مانند GJB4, GJA1, GJC3 باشد.
آنها پنج واریانت هتروزیگوت در ژن GJB4 گزارش کردند که واریانت c. 542 C>T را در نمونه های کنترل مشاهده نکردند. همچنین سه واریانت هتروزیگوت در ژن GJA1 پیدا کردند. ولی هیچ واریانتی در ژن GJC3 مشاهده نکردند. پس آنها به این نتیجه رسیدند که واریانت های GJB4 و GJA1 را می توان مرتبط به ناشنوایی که برای GJB2 هتروزیگوت هستند به عنوان آلل دوم به حساب آورد [۱۹].
۲-۳-۲ ژن GJC3
GJC3 یا همان کانکسین ۲۹ روی کروموزوم ۷ قرار دارد که در تشکیل gap junction نقش دارد. Gap junction ها مستقیم سیتوپلاسم را به سلول مجاور متصل می کنند. یانگ و همکارات در سال ۲۰۰۵، GJC3 را نقشه یابی کردند که حاوی دو اگزون بوده که پروتئینی با ۲۷۹ اسید آمینه را کد می کند .[۲۰] توالی نوکلئوتیدی این ژن از ۹۹۵۲۰۸۹۲ شروع شده و در ۹۹۵۲۷۲۴۳ خاتمه می یابد .[۱۵]
در سال ۲۰۰۶ تانگ و همکاران مدل حیوانی آن را بررسی کردند. تانگ گزارش داد که حساسیت شنوایی در موش بعد از سه هفته کامل رشد می کند. همچنین آنها متوجه شدند که جهش در این Cx29 باعث تاخیر در رشد حساسیت شنوایی در موش ها می شود و Cx29 نقش مهمی در myelination گانگلیون های مارپیچی در cell body دارند [۲۱].
در ابتدا GJC3 را GJE1 نام گذاری کردند، ولی در سال ۲۰۰۹ سانتگ و همکاران نشان دادند که GJE1 روی کروموزوم ۶q24.1 قرار دارد و یک pseudogene است که در انسان ها با ژن VTA1 روی هم قرار[۲۷] می گیرند .[۲۲]
در سال ۲۰۰۷ یانگ و همکاران از ۲۶۰ ناشنوای غیر سندرمی، ۲ نفر با transversion هتروزیگوت ۸۰۷A-T را گزارش کردند. نتیجه این جا بجایی تغییر اسید گلوتامیک به اسید آسپارتیک (E269D) بود. این تغییر در ۱۲۰ کنترل مشاهده نشد و آنها نتیجه گرفتند که این واریانت باعث ناشنوایی در بیماران می شود و ممکن است یک چند شکلی[۲۸] نادر باشد. البته خود این واریانت ممکن است باعث ناشنوایی نشود، بلکه با ژن هایی که باعث ناشنوایی می شود همکاری کند [۲۰].
هونگ و همکاران در سال ۲۰۱۰ جهش missense جدیدی در E269D که کانکسین ۲۹ را در سلول هیلا کد می کند را گزارش کردند. آنها هم زمان نتایج خود را با مدل وحشی[۲۹] سلول هیلا[۳۰] مقایسه کردند. مدل وحشیCx29 در مرحله رنگ آمیزی در غشای سلولی دیده شد، در حالی که مدل جهش یافته Cx29 منجر به انباشته شدن این پروتئین در شبکه آندوپیلاسمی[۳۱] شد و نه در غشای سیتوپلاسمی. آنها نتیجه گرفتند که Cx29E269D در شگل گیری و عملکرد gap junction تاثیر دارد و باعث شکل گیری ناقص این junction می شود. این تغییر در شبکه آندویلاسی باعث مرگ سلول[۳۲] نمی شود .[۲۳]
در سال ۲۰۱۳ سو و همکاران جهش missense جدیدی را در Cx30.2 و Cx31.3 سلول هیلا گزارش کردند (p.L23H, p.R15G) . جهش در GJC3 باعث عدم توانایی پروتئین Cx30.2 و Cx31.3 در آزاد سازی ATP شد. میزان غلظت ATP نقش مهمی در گوش دارد. Hemichannel های کانکسین در حلزون گوش ATP را آزاد می کنند. علاوه بر ATP کلسیم برای آبشار سیگنالینگ ATP نقش کلیدی دارد. کانال های کانکسین می توانند با کاهش غلظت کلسیوم باز شوند و ATP را رها کنند. وقتی میزان غلظت ATP کم است، باعث کاهش در حساسیت صدا در حلزون گوش و ناشنوایی می شود .[۲۴]
۲-۳-۳ ژن SLITRK6
جایگاه ژن SLITRK6 برروی کروموزوم ۱۳q31.1 است که عمدتا در بافت های عصبی بیان و فعالیت neurite-modulate دارند. [۲۵] کروموزوم ۱۳q31 ژن SLITRK1 و SLITRK5 را نیز در بر دارد. خانواده SLITRK در موش، از شش پروتیین ساختاری غشایی[۳۳] تشکیل شده اند که پروتئین غشایی آن ها در ترمینال N خود از دو دومین[۳۴] غنی از لوسین[۳۵] بوده و شبیه به پروتئین های SLIT هستند و همچنین ترمینالC شبیه به گیرنده های neurotrophin ها هستند.
توالی نوکلئوتیدی SLITRK6 از۸۶۳۶۶۹۲۲ شروع شده و در ۸۶۳۷۳۴۸۳ خاتمه می یابد و این ژن دو اگزون دارد که اگزون یک آن بیان نمی شود. SLITRK6 پروتئینی با ۸۴۱ اسید آمینه تولید می کند .[ ۱۵,۱۶]
در بررسی های قبلی روی موش ، نشان داده شد که جهش در این ژن باعث ناشنوایی و نزدیک بینی[۳۶] می شود.
تکین و همکاران در سال ۲۰۱۳ تحقیق خود را روی سه خانواده آمیش با ازدواج خویشاوندی که ناشنوایی حسی عصبی مادرزادی همراه با نزدیک بینی داشتند انجام دادند. آنها سه جهش nonsense، تغییر C به T ( c. 1240 C-T)، در اگزون دو ژن SLITRK6، که باعث تغییر Gln 414-to-Ter می شد را گزارش کردند .[۲۶]
همچنین در یک خانواده ترکی با ازدواج خویشاوندی که شامل چهار خواهر و برادر بود، تکین و همکارانش یک تغییر c.890C-A در اگزون دو ژن SLITRK6، منجر به تغییر پروتینی Ser297-to-ter را گزارش کردند. [۲۶]
در سال ۲۰۱۴ مورلت و همکاران نه نفر از جامعه آمیش که از نظر خویشاوندی به هم نزدیک بودند را برای ژن SLITRK6 مورد بررسی قرار دادند. در ابتدا آنها از نظر شنوایی و دهلیزی تست شدند. از طریق میکروآری تک نوکلئوتیدی[۳۷] برای نقشه کشی لوکوس کروموزومی، مورد استفاده قرار گرفت و در انتها از توالی یابی برای تائید واریانت آللی استفاده شد. هر ۹ بیمار برای یک واریانت nonsense جدید هموزیگوت (c.1240C>T) بودند. مورلت نشان داد که این واریانت باعث اختلال در حلزون گوش که منجر به بیماری سلول های مو خارجی و ناشنوایی پیشرفته نروپاتی همراه با نزدیک بینی می شود .[۲۷]
در سال ۲۰۱۱ ماتسوموتو و همکاران در ژاپن ویژگیهای عصبی SLITRK6 را روی موش با انجام تجزیه و تحلیل سیستماتیک رفتار و روانشناسی مربوط به عملکرد گوش داخلی بررسی کردند. نتایج نقص در شنوایی، دهلیزی (vestibular) و کارکردهای شناختی موش است [۲۸].
۲-۳-۴ ژن SERPINB6
ژن SERPINB6 روی کروموزوم ۶p25.2 قرار دارد. این ژن ۶ ایزوفرم دارد. ایزوفرم a یا واریانت ۱ رونوشت غالب است، توالی نوکلئوتیدی آن از ۲۹۴۸۳۹۳ شروع شده و در ۲۹۷۲۳۹۹ خاتمه می یابد و پروتئینی ۳۷۶ اسید آمینه ای را تولید می کند. واریانت ۲ یا ایزوفرم b واریانتی است که نسبت به واریانت ۱، یک اگزون در ناحیه ۵ʹ خود دارد، و همچنین N-terminal آن از ایزوفرم a طولانی تر است. توالی ایزوفرم b از ۲۹۴۸۳۹۳ شروع و در ۲۹۷۲۳۹۹ پایان می یابد.
ایزوفرم c ( واریانت ۳)، یک اگزون جایگزینی در ۵ʹ خود، آن را نسبت به واریانت ۱ متفاوت می سازد که این باعث می شود که N-terminal طولانی تری داشته باشد. این ایزوفرم توالی نوکلئوتیدی خود را مانند ایزوفرم b از ۲۹۴۸۳۹۳ شروع کرده ولی در ۲۹۷۱۵۴۳ پایان می یابد.
ایزوفرم d یا واریانت ۴ مانند ایزوفرمc است با این تفاوت که توالی نوکلئوتیدی آن در ۲۹۷۱۲۸۲ خاتمه می یابد. واریانت ۵ (isoform a) یک بخش اضافه در ۵ʹ UTR خود دارد و واریانت ۶ (isoform a) یک اگزون جایگزینی در ۵ʹ خود نسبت به واریانت ۱ متفاوت می سازد. هر سه واریانت ۱،۵،۶ ایزوفرم a را کد می کنند .[ ۱۵,۱۶]
پروتئینی که از ژن SERPINB6 کد می شود عضو گروه serpin (serine proteinase inhibitor) است. این ژن در موش در سلول های مویی گوش داخلی بیان می شود و جهش در این ژن باعث ناشنوایی غیر سندرمی پیشرفته می شود. پس این ژن نقش مهمی در گوش داخلی برای حفاظت در مقابل نشت محتویات لیزوزوم[۳۸] در موقع استرس را بازی می کند. از دست دادن این حفاظت باعث مرگ سلولی و از دست دادن شنوایی می شود [۲۹].
در سال ۲۰۱۰ سیرماسی و همکاران، در یک خانواده ترکی با ازدواج خویشاوندی که ناشنوایی شدید داشتند را مورد بررسی قرار دادند. این گروه جهش nonsense (p.E245X) را در ژن SERPINB6 گزارش کردند. این جهش باعث می شود که بیان mRNA کم و تولید پروتئین حذف می شود .[۳۰]
۲-۳-۵ ژن NESP4
ژن SYNE4 در جایگاه DFNB76 قرار دارد. این ژن روی کروموزوم ۱۹ با ۸ اگزون قرار دارد و پروتیین nesprin4 را کد می کند. این پروتئین، پروتئین غشایی خارجی[۳۹] است که یک ردیفسلول مویی داخلی و سه ردیف در سلول های مویی خارجی بیان می شود. توالی نوکلئوتیدی آن از ۳۶۴۹۴۰۰۲ شروع شده و در ۳۶۴۹۹۶۷۲ خاتمه می یابد. ژن SYNE4 هفت ایزوفرم دارد، که ایزوفرم ۲ در اگزون ۷ و ایزوفرم ۷ در اگزون ۳ پروتئینی را کد نمی کنند.
ایزوفرم ۱ پروتئینی با ۴۰۴ اسید آمینه را در اگزون ۸، ایزوفرم ۳ پروتئینی با ۳۵۴ اسید آمینه، ایزوفرم ۴ در اگزون ۶ با پروتئینی ۲۹۱ اسید آمینه، ایزوفرم ۵ پروتئینی با ۱۵۱ اسید آمینه را در اگزون ۳، و ایزوفرم ۶ پروتئینی با ۱۱۸ اسید آمینه را در اگزون ۳ را کد می کنند .[ ۱۵,۱۶]
هورن و همکاران در سال ۲۰۱۳، شش بیمار که از دو خانواده غیر مرتبط عراقی یهودی با ازدواج خویشاوندی مبتلا به ناشنوایی اتوزومیال مغلوب را برای جهش در ژن SYNE4 مورد بررسی قرار دادند .[۳۱]
