1. 1. تصمیم‌گیری

 

1. 1. بهبود و تقویت حافظه برای رویدادهای مهم

   

 

1. تسهیل تعاملات میان‌ فردی (مک کی و همکاران، ۲۰۰۷).

گراس (۱۹۹۹) متذکر می‌شود هیجان‌ها پدیده‌ای هستند پیچیده و چند وجهی که موجب تغییر در تجارب ذهنی، رفتار و فیزیولوژی سیستم اعصاب مرکزی و پیرامونی می‌شوند و کل بدن را درگیر می‌کنند. جنبه ذهنی هیجان توسط تعریف روزمره انسان‌ها از واژه‌ هیجان محصور می‌شود (گولدین و گراس، ۲۰۱۰). با آنکه عموما به جای واژه هیجان از واژه احساسات استفاده می‌شود، اما واقعیت این است که هیجان‌ها فقط باعث حس کردن چیزی توسط افراد نمی‌شوند، بلکه باعث می‌شوند مردم احساس کنند دوست دارند کاری را انجام دهند یا به چیزی مبادرت بورزند (گرینبرگ و سافران، ۱۹۸۷). این تکانه‌ها با تغییر در ترشح انتقال دهنده‌های عصبی مرتبط هستند و هر دوی آن ها با پاسخ‌های رفتاری هم‌بستگی دارند. تغییرات رشدی در سیستم‌های پاسخ رفتاری و فیزیولوژیکی نقشی بنیادین در رشد هیجان، مخصوصا در دوران نوزادی و اوایل کودکی ایفا می‌کنند (گراس و همکاران، ۲۰۰۶).

 

اما هیجان‌ها می‌توانند آسیب رسان هم باشند و این زمانی اتفاق می‌افتد که در زمان نامناسب یا با شدت نامتناسب ابراز شوند (برنا و همکاران، ۲۰۱۴). پاسخ‌های هیجانی نامناسب در مشکلات اجتماعی و حتی بیماری‌های جسمانی با آسیب‌شناسی روانی مرتبط هستند، البته این امر ارتباط تنگاتنگی با توانایی ما در تنظیم موفق هیجانات دارد (فاسنر^[۱۸۲] و همکاران، ۲۰۱۴). هیجان‌ها می‌توانند در کارهای فرد تداخل ایجاد کنند و خودشان را بالاجبار به حیطه آگاهی وارد کنند؛ اما در واقع مجبورند با سایر پاسخ‌هایی که در شرایط اجتماعی پدید می‌آیند، رقابت کنند (منین^[۱۸۳] و فرسکو^[۱۸۴]، ۲۰۱۴).

 

تعریف تنظیم هیجان

 

برخی محققین تنظیم هیجان را توانایی افزایش یا کاهش هیجانات به میزان نیاز تعریف کرده‌اند. گراس (۱۹۹۹) معتقد است تنظیم هیجان یک زمینه مطالعاتی است که بررسی می‌کند چطور افراد بر هیجاناتشان تاثیر می‌گذارند، کنترلشان می‌کنند یا آن ها را بیان می‌کنند. کول، مارتین و همکاران تنظیم هیجان را به عنوان تغییراتی که مرتبط با هیجانات هستند و به وسیله بعضی رخدادهای یا موقعیت‌ها فعال می‌شوند تعریف می‌کنند (دی کامپورا، ۲۰۱۴).

 

برخی تنظیم هیجان را به عنوان مجموعه‌ای از فرایندها در نظر گرفته‌اند که یک شخص ممکن است از آن ها برای فراخوانی یک هیجان مثبت یا منفی، حفظ، کنترل یا تغییر آن استفاده کند، و بین هیجان و نوع ابراز آن تفاوت قائل شده‌اند (مک لم^[۱۸۵]، ۲۰۰۸). تنظیم هیجان به عنوان فرایندهایی که از طریق آن ها افراد هیجاناتشان را برای پاسخ به توقعات محیطی هشیارانه و ناهشیارانه تعدیل می‌کنند، در نظر گرفته می‌شود (آلادو^[۱۸۶] و نولن – هوکسما^[۱۸۷]، ۲۰۱۰).

 

دال (۲۰۰۱؛ به نقل از مک لم، ۲۰۰۸) تنظیم هیجان را به عنوان تلاش فرد برای مدیریت هیجان در نظر گرفته که در آن هیجان خاصی برای یک هدف مورد استفاده قرار می‌گیرد. گراس و تامپسون (۲۰۱۴) می‌گویند اصطلاح تنظیم هیجان می‌تواند به وسیله هیجان معنی شود یا می‌تواند اشاره به چگونگی کنترل هیجان داشته باشد.

 

برخی محققین تعریف گسترده‌تری از تنظیم هیجان دارند و آن را به صورت مجموعه‌ گسترده‌ای از مهارت‌ها و توانایی‌ها که به حفظ سلامت و کارکرد سیستم هیجانی کمک می‌کند می‌بینند، تنظیم هیجان درست شامل توانایی برای :

 

• • تشخیص داشتن پاسخ هیجانی

 

• • فهم نوع پاسخ هیجانی

 

• • پذیرفتن پاسخ هیجانی‌، به جای رد کردن آن یا ترسیدن از آن

 

• • به کار بردن راهبردهایی که اجازه می‌دهند شدت هیجان را در صورت لزوم کاهش داد

 

• • درگیر شدن در رفتارهای هدفمند در موقع ناراحتی

 

• و کنترل رفتارهای تکانشی موقع ناراحتی است (سالترز – پدنولت^[۱۸۸]، ۲۰۰۹).

تنظیم هیجان مفهومی بسیار فراگیر و گسترده و دربردارنده طیف وسیعی از فرایندهای هشیار و ناهشیار فیزیولوژیک، رفتاری و روان‌شناختی است؛ رابردهای تنظیم هیجان ریشه در تحول هیجانی، شناختی و اجتماعی دارند (گراس و جان، ۲۰۰۳). تنظیم هیجان فرایندی است که در آن افراد می‌توانند بر این که چه هیجاناتی داشته باشند، چه زمانی آن ها را داشته باشند و چطور آن ها را تجربه کنند یا چگونه آن ها را بیان کنند، مؤثر باشند (هافمن، ۲۰۰۷).

 

از دیدگاه گراتز و رومر (۲۰۰۴) تنظیم هیجان چند فرایند را در برمی‌گیرد :

 

• • آگاهی از هیجان‌ها

 

• • درک هیجان‌ها

 

• • پذیرش هیجان‌ها

 

• • توانایی کنترل رفتارهای تکانشی

 

• • توانایی دنبال کردن اهداف فردی هنگام مواجهه با هیجان‌های چالش‌برانگیز

 

• توانایی استفاده از راهبردهای سازگارانه برای تنظیم پاسخ‌های هیجانی

افراد به طرق مختلفی هیجانات خود را تنظیم می‌کنند. راهبردهای تنظیم هیجان ممکن است متمرکز بر تغییر رفتار (مانند فرونشانی)، توجه (مانند کنترل توجه، حواسپرتی)، شناخت (مانند ارزیابی مجدد شناختی، پذیرش) و واکنش‌های فیزیولوژیکی (مانند تکنیک‌های تنفس عمیق) باشد (مائوس^[۱۸۹] و تروی^[۱۹۰]، ۲۰۱۲). تنظیم هیجان می‌تواند آگاهانه یا ناآگاهانه، زودگذر یا دائمی، و رفتاری یا شناختی باشد. تنظیم هیجان رفتاری نوعی از تنظیم هیجان است که در رفتار آشکار فرد دیده می‌شود، در حالی که تنظیم هیجان شناختی قابلیت مشاهده ندارد و زودگذر است (گراس، ۱۹۹۹).

 

فرایندهای تنظیم هیجان ممکن است به صورت اتوماتیک و ناخودآگاه یا کنترل شده باشند، ممکن است آگاهانه یا غیرآگاهانه باشند؛ از آن جایی که هیجان‌ها فرایندهایی چند بخشی هستند که در طول زمان آشکار می‌شوند، تنظیم هیجان شامل تغییر در پویایی‌های هیجان، یا نهفتگی، زمان بروز، اندازه و طول مدت پاسخ‌ها در حوزه رفتاری، تجربی یا فیزیولوژیکی می‌شود (فاسنر و همکاران، ۲۰۱۴). تنظیم هیجان بسته به اهداف فرد ممکن است باعث تعدیل، تشدید یا بقای هیجان وی شود (گراس و تامپسون، ۲۰۱۴).

 

ویژگی‌های بنیادین تنظیم هیجان عبارتند از :

 

• • افراد ممکن است هیجان‌های منفی یا مثبت خود را با افزایش یا کاهش آن ها تنظیم کنند.

 

• • اگرچه به نظر می‌رسد نمونه های اولیه تنظیم هیجان آگاهانه باشد، مانند زمانی که در صف صندوق در یک فروشگاه بزرگ هستیم، اما می‌توانیم تنظیم هیجان را فعالیتی تصور کنیم که در ابتدا به صورت عمدی شروع شده اما بعدتر بدون آگاهی هوشیارانه صورت می‌پذیرد. مانند زمانی که خشم خود را از پذیرفته نشدن توسط یک همسال پنهان می‌کنیم یا زمانی که توجه خود را از موضوعات ناراحت کننده برمی گردانیم.

 

• هیچ فرض اولیه‌ای وجود ندارد که شکل بخصوصی از تنظیم هیجان فی نفسه خوب یا بد است (گراس،‌ ۲۰۱۴).

 

تعریف نظم‌جویی شناختی هیجان

 

هیجان‌ها، به ویژه هیجان‌های منفی می‌توانند موجب افزایش تعارضات بین فردی، تصمیم‌گیری نادرست و مشکلات سلامت روان گردند (گراس و تامپسون، ۲۰۱۴). ‌بنابرین‏ مردم عموما می‌کوشند هیجانات خود را با تغییر ارزش، شدت و مدت آن ها تنظیم کنند (روثبارت و شیس، ۲۰۱۴).

 

استراتژی یک سازمان مشخص می‌کند که سازمان چگونه می‌خواهد برای سهام‌داران، مشتریان و شهروندان ارزش‌آفرینی نماید (کاپلان، نورتون، ۱۳۹۴: ۲۳).

 

استراتژی مبین آن است که چگونه سازمان برای خلق ارزش پایدار برای سهام‌دارانش تلاش می‌کند (کاپلان، نورتون، ۱۳۹۴: ۴۹)

 

۱-۱۰-۳- نقشه استراتژی^[۸] :

 

نقشه استراتژی کارت امتیازی متوازن چارچوبی فراهم می‌کند تا نشان دهد چگونه استراتژی دارایی‌های نامشهود سازمان را به فرایند خلق ارزش مرتبط می‌سازد (کاپلان، نورتون، ۱۳۹۴: ۵۰).

 

نقشه استراتژی منطق استراتژی را توصیف می‌کند و اهداف فرآیندهای حیاتی داخلی را که ارزش خلق می‌کنند و دارایی‌های نامشهود مورد نیاز پشتیبانی از آن ها را نشان می‌دهد (همان منبع : ۷۵).

 

نقشه استراتژی چارچوبی بصری برای یکپارچگی اهداف سازمان در چهار وجه کارت امتیازی متوازن ارائه می‌دهد. همچنین نقشه استراتژی روابط علی را ترسیم می‌کند که نتایج مورد انتظار وجه‌های مشتری و مالی را به عملکرد مطلوب فرآیندهای مهم داخلی-مدیریت عملیاتی، مدیریت مشتری، نوآوری و فرآیندهای قانونی و اجتماعی- مرتبط می‌سازد. این فرآیندهای حیاتی، ارزش قابل ارائه سازمان به مشتریان هدف را خلق و ارائه می‌دهند. در ضمن، اهداف بهره‌وری سازمان را در وجه مالی ارتقا می‌بخشندو به علاوه نقشه استراتژی قابلیت‌های خاص دارایی‌های نامشهود سازمان – سرمایه های انسانی، اطلاعاتی، سازمانی – را شناسایی می‌کند که برای ارائه عملکرد مورد انتظار در فرآیندهای کلیدی داخلی ضروری هستند (همان منبع : ۷۷).

۱-۱۰-۴- ارزیابی عملکرد^[۹] :

 

فرایند سنجش و اندازه گیری، ارزش گذاری و قضاوت نهایی و جمعی در خصوص عملکرد می‌باشد (باقری زاده، ۱۳۹۱ : ۱۳).

 

۱-۱۰-۵- کارایی^[۱۰] :

 

کارایی با چگونگی عملکرد یک واحد اقتصادی در فرایند تولید ارتباط دارد. کارایی، میانگین چگونگی عملکرد اجزای فرایند تولید و ترکیب بهینه آن در جریان رسیدن به حداکثر میزان تولید است (قنبری، ۱۳۹۳: ۱۱۸).

 

کارایی مطابق تعریف فارل، به میزان دسترسی یک واحد اقتصادی به حداکثر میزان تولید از ترکیب‌های مختلف نهاده‌ها اطلاق می‌شود. به‌عبارت دیگر، کارایی از نسبت میزان تولید جاری هر واحد به میزان توان بالقوه تولید آن واحد به دست می‌اید (قنبری، ۱۳۹۳: ۱۱۹).

 

۱-۱۰-۶- کارایی نسبی^[۱۱] :

 

تعریف ۱ (کارایی – تعریف توسعه یافته پارتو-کوپمان) : کارایی کامل (۱۰۰%) از هر DMU به دست می‌آید اگر و تنها اگر هیچ یک از ورودی‌ها و خروجی‌هایش نتوانند بدون بدتر شدن برخی ورودی‌ها یا خروجی‌های دیگرش، بهبود یابند.

 

در بیشتر کاربردهای مدیریت یا علوم اجتماعی، سطوح ممکن کارایی از نظر تئوری، شناخته شده نیستند. ‌بنابرین‏، تعریف قبلی با تأکید بر استفاده‌اش از اطلاعاتی که به صورت تجربی در دسترس هستند به شکل تعریف زیر جایگزین می‌شود:

 

تعریف ۲ (کارایی نسبی) : یک DMU ‌بر اساس شواهد در دسترس به عنوان کاملا (۱۰۰%) کارا ارزیابی می‌شود اگر و تنها اگر عملکرد سایر DMU ها نشان ندهد که برخی از ورودی‌ها یا خروجی‌ها می‌توانند بدون بدتر شدن برخی ورودی‌ها یا خروجی‌های دیگرش بهبود یابند (کوپر، ۲۰۱۱: ۳)

 

۱-۱۰-۷- عامل ورودی :

 

ورودی عاملی است که با افزایش آن و با حفظ تمام عوامل دیگر، کارایی DMU مورد نظر کاهش می‌یابد (دانشیان، ۱۳۹۱ : ۷).

 

۱-۱۰-۸- عامل خروجی :

 

خروجی عاملی است که با افزایش آن و با حفظ تمام عوامل دیگر، کارایی DMU مورد نظر افزایش می‌یابد (همان منبع).

 

۱-۱۰-۹- واحد تصمیم گیرنده^[۱۲] :

 

مجموعه‌ای از نهادهای همتا^[۱۳] است. تعریف یک DMU ، کلی و قابل انعطاف است (کوپر، ۲۰۱۱ : ۱).

 

نهادی است مستقل که مسوول استفاده از ورودی‌ها به منظور تولید خروجی‌های مستقل می‌باشد (باقری‌زاده، ۱۳۹۱: ۱۳).

 

۱-۱۰-۱۰- واحد ناکارا :

 

یک واحد وقتی غیر کارا است که با همان مقدار ورودی امکان افزایش حداقل یک خروجی را بتوان ایجاد کرد و یا به ازای همان مقدار خروجی امکان تقلیل حداقل یکی از ورودی‌ها باشد (دانشیان، ۱۳۹۱ : ۷).

 

۱-۱۰-۱۱- بازده به مقیاس^[۱۴] :

 

بازده به مقیاس مفهومی است اقتصادی که منعکس کننده نسبت افزایش در خروجی به ازاء افزایش در میزان ورودی‌ها است. این نسبت می‌تواند ثابت، صعودی و یا نزولی باشد (همان منبع)

 

۱-۱۰-۱۲- تحلیل پوششی داده ها^[۱۵] :

 

یک تکنیک برنامه‌ریزی ریاضی است که روش‌های عملی برای اندازه‌گیری عملکرد واحدهای مشابه نظیر مجموعه‌ای از بیمارستان‌ها، مدارس بانک‌ها و مانند ان یافته است (راماناتان، ۲۰۰۳ ، ۱۹). این روش در اصل برای اندازه‌گیری عملکرد ابداع شد. اما با موفقیت برای ارزیابی عملکرد نسبی مجموعه‌ای از شرکت‌ها که از انواع ورودی‌های همسان برای تولید انواع خروجی‌های همسان استفاده می‌نمایند به کار برده شد (راماناتان، ۲۰۰۳ : ۲۵).

 

تحلیل پوششی داده ها روشی مبتنی بر برنامه ریزی خطی است، برای اندازه گیری کارایی عملکرد واحدهای سازمانی که واحد تصمیم گیری نامیده می‌شوند (راماناتان، ۲۰۰۳ : ۲۵).

 

تحلیل پوششی داده ها (DEA) یک رویکرد داده‌گرا^[۱۶] برای ارزیابی عملکرد مجموعه‌ای از نهادهای همتا^[۱۷] به‌نام واحدهای تصمیم‌گیری (DMUs) است که ورودی‌های چندگانه را به خروجی‌های چندگانه تبدیل می‌کند (کوپر، ۲۰۱۱ : ۱).

 

ابزار تحلیل پوششی داده ها یا DEA یک مدل ارزیابی ناپارامتریک مرزی است که برای اندازه‌گیری کارایی نسبی و عملکرد یک مجموعه از موجودیت‌های قابل مقایسه (که واحدهای تصمیم‌گیرنده DMU نامیده می‌شود) ‌در تبدیل ورودی‌ها به خروجی مورد استفاده قرار می‌گیرد (عالم تبریز، ۱۳۸۸ :۱۴۲)

 

۱-۱۰-۱۳- کارت امتیازی متوازن^[۱۸] :

 

کارت امتیازی متوازن، نقشه استراتژیک را به معیارها و مقاصد ترجمه می‌کند (کاپلان، نورتون، ۱۳۹۴: ۷۵).

 

BSC یک چارچوب مفهومی برای ترجمه چشم‌انداز یک سازمان به مجموعه‌ای از شاخص‌های عملکرد توزیع شده در چهار منظر مالی، مشتری، فرآیندهای داخلی کسب و کار و یادگیری و رشد است (Procurement Executives’ Association)

 

برخورد نیروی قدرتمند و غیر قابل مقاومت برای ایجاد قابلیت‌های رقابتی بلند مدت و موضوع ثابت و بی‌حرکت مدل حسابداری مالی با سوابق هزینه‌ای، یک ترکیب جدید به اسم کارت امتیازی متوازن ایجاد نموده است (کاپلان، نورتون، ۱۹۹۶ : ۷).

۱-۱۰-۱۴- شاخص‌های کلیدی عملکرد^[۱۹] :

 

شاخص‌های کلیدی عملکرد، معیارهای اندازه‌گیری مالی و غیر مالی هستند که به منظور تعیین کیفیت اهداف و انعکاس عملکرد استراتژیک یک سازمان به کار برده می‌شوند. این شاخص‌ها به منظور ارزیابی موقعیت کنونی شرکت و تعیین ‌راهکارهای مناسب برای هوشمند کردن کسب و کار استفاده می‌شوند (دانشیان، ۱۳۹۱ : ۹).

 

۱-۱۰-۱۵- بسته خرید:

 

۲-۲-تاریخچه افسردگی

 

افسردگی از زمان‌های قدیم در نوشته ها آمده است و ‌توصیف‌هایی از آنچه ما امروزه اختلالات خلقی می خوانیم دربسیاری از مدارک طبی قدیم وجود دارد. داستان عهد عتیق شاه سائول و داستان خودکشی آژاکس در ایلیاد هومر، هر دو یک سندرم افسردگی را توصیف کرده‌اند. حدود ۴۵۰ سال قبل از میلاد، سقراط اصطلاح مانی و مالیخولیا را برای توصیف اختلالات روانی به کار برد. در حدود ۱۰۰ سال قبل از میلاد پزشک رومی به نام سلوس در کتاب De Medicina افسردگی را ناشی از صفرای سیاه معرفی نمود. این اصطلاح را پزشکان دیگر از جمله ارسطو (۱۲۰ تا ۱۸۰ سال بعد از میلاد ) و جالینوس ( ۱۲۹ تا ۱۹۹ سال بعد از میلاد ) نیز به کار بردند. در قرون وسطی طبابت در ممالک اسلامی رونق داشت و رازی و ابن سینا و پزشک یهودی، میموند، ملانکولی را بیماری مشخص تلقی می نمودند. در سال ۱۸۵۴ ژان پیرفالر حالتی را توصیف نمود و آن را جنون ادواری نامید.

 

امیل کراپلین در سال ۱۹۸۶ بر اساس معلومات روانپزشکان فرانسوی و آلمانی، مفهوم بیماری مانیک- دپرسیو راشرح داد که شامل اکثر ملاک‌های تشخیصی است که امروزه روانپزشکان برای تشخیص این بیماری از آن ها استفاده می‌کنند. کراپلین همچنین نوع خاصی از افسردگی را به نام « افسردگی رجعتی » که پس از یائسگی در زنها و در اواخر بزرگسالی در مردها شروع می شود را شرح داد. ( پورافکاری، ۱۳۶۸)

 

افسردگی یکی از مهمترین بیماری‌های نگران کننده است. افسردگی یک حالت خلقی مداوم وپایدار است که می‌تواند تمام جنبه‌های زندگی فرد را در بر بگیرد. افسردگی توانایی فرد درتفکر،احساس،رفتار وجسم تحت تاثیر قرار می‌دهد. فرد افسرده به صورت کاملا منفی درباره خودش فکر می‌کند.این افکار منفی نظر او را نسبت به خود، دنیا وآینده تحت تاثیر قرار می‌دهند.افراد افسرده خود را سرزنش می‌کنند،وقتی شکست می خورند خود را مسئول آن می دانندو احساس گناه می‌کنند. وقتی با مسئله ی رو برو می‌شوند احساس می‌کنند که شکست خواهند خورد وعلت شکست را به خود نسبت می‌دهند.افراد افسرده آینده را با بد بینی و ناامیدی تصور می‌کنند،آن ها معتقدند که اعمال آن ها محکوم به شکست است.تصور می‌کنند که پاسخ هایشان نمی توانند تاثیری در رمز موفقیت آتی داشته باشد.‌بنابرین‏ شدیداً احساس درماندگی می‌کنند.آن ها به طور مکرر از خود انتقاد کرده و احساس بازنده بودن می‌کنند.افسردگی انگیزه ی فرد را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث کاهش انرژی و علاقه ی فرد به همه چیز می شود. فرد احساس خلا و پوچی، خشم،ناراحتی،اضطراب و احساس گناه می‌کند، فرد افسرده مشکل زیادی در شروع فعالیت دارد.تمرکز و حافظه ی افراد افسرده معمولا دچار مشکل بوده و آن ها مشکلاتی در زمینه تصمیم گیری دارند.تقریبا در بیشتر طول روز افسرده،ناراحت و غمگین هستند.در نشانه های فیزیولوژیک مثل اشتها، خواب،وزن،میل جنسی،میزان هورمونها و مواد شیمیایی نیز دچار اختلال می‌شوند. افراد مبتلا به اختلال افسردگی از یک حالت خلقی شدید و طولانی مدت در عذاب هستند. شکایت اولیه ی این بیماران از ماهیت هیجانی برخوردار است.معمولا فرد می‌تواند استدلال کند و با واقعیت تماس دارد،در موارد شدیدتر ممکن است لازم باشد تا بیمار بستری شود.(ساپینگتون^[۸]، ۱۹۸۲،به نقل از شاهی، ۱۳۸۵)

 

۲-۳-ماهیت افسردگی

 

افسردگی مرضی به قدری وسیع است که سرماخوردگی روان پزشکی لقب گرفته است(سلیگمن^[۹]،۱۹۷۵).

 

درهرمقطع معین از زمان،۱۵-۲۰درصد بزرگسالان درسطح قابل توجهی از نشانه های افسردگی رنج می برندوحداقل ۱۲درصد به میزانی از افسردگی که آن ها در مرحله ای از زندگی به سمت درمان بکشاند مبتلا هستند و حدس زده می شود که حدود ۷۵ درصد موارد بستری در بیمارستان های روانی را افسردگی تشکیل می‌دهند(براون و هریس^[۱۰]،۱۹۷۸،ترجمه قاسم زاذه، ۱۳۸۶).

 

بعید به نظر می‌رسد که فقط یک عامل بتواند وقوع افسردگی را تبیین کند بلکه افسردگی از تعامل چندین عامل مختلف حاصل می شود.نشان داده شده است که شروع و سیر آن به متغییر های مختلف زیست شناسی،سابقه ی بیماری،محیطی و روانی اجتماعی مربوط می شود.از میان این متغییر ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:اختلالات کودکی و یا مورد بی توجهی والدین قرار گرفتن،رویداد های منفی اخیر در زندگی،داشتن همسر عیب جو و یا متخاصم،فقدان دراز مدت احساس ارزشمندی(هارتون^[۱۱] و همکاران،۱۹۸۹،ترجمه قاسم زاده،۱۳۸۹).

 

۲-۴-نشانه های افسردگی

 

صرف نظر از اینکه چه عواملی باعث ایجاد و بروز بیماری افسردگی می شود، مجموعه علائم مربوط ‌به این بیماری، یعنی سندرم افسردگی، به نحو خارق العاده ای تداوم داشته و دارد. معمولاً بیمار علائق خود را مدام از دست می‌دهد و از زندگی لذت نمی برد، اشتها و خواب او مختل می‌گردد. کنش های جسمانی و روانی وی کند می شود، تداوم تمرکز و یاد آوری اش به هم می‌خورد، اعتماد به نفس خویش را از دست می‌دهد، احساس گناه و بی ارزشی شدید می‌کند که به صورت اشتغال ذهنی دردآلودی در می‌آید، و بالاخره فکر مرگ و خودکشی پیدا می‌کند و حتی ممکن است به قصد و عمل خودکشی نیز بیانجامد. ( هرسن وترنر^[۱۲]، ۱۹۸۵ )

 

الف ـ فقدان لذت:

 

در این حالت یک ناتوانی کلی درکسب لذت از هر چیز در زندگی و یا حتی در آداب و رسوم و وقایع و چیزهای خوشایند روزمره می‌باشد و در کل از دست دادن توانایی برای کسب لذت می‌باشد (اسنیس،۱۹۹۳ ) این اصطلاح برای اولین بار به وسیله ریبو^[۱۳] (۱۸۹۶) بحث شده است و به ‌عنوان یک نشانه بارز در بیماران افسرده و توسط کلین^[۱۴] (۱۹۷۴) مطرح شده است و شاید نشانه پیش آگهی بالینی بهتری در پاسخ به درمان باشد. در افراد افسرده « فقدان لذت » که ناتوانی در کسب تجربه لذت می‌باشد. سیمای پایداری است که به صورت فقدان جذبه در قیافه، گفتار، رفتار، سبک زندگی، تظاهر پیدا می‌کند ( سیمز^[۱۵]، ۱۹۹۵ )

 

ب – احساس گناه و بی ارزشی:

 

احساس گناه وبی ارزشی دربیماران افسرده نوع درون زاد ممکن است علامت بارزی باشد. این موضوع خیلی وقتها پیش توسط پلوتارک دریک قرن بعداز میلاد مسیح توصیف شده است. با بهره گرفتن از یک مقیاس برای ارزیابی احساس گناه، ممکن خواهد بود که ما دو نوع آن را از هم جدا کنیم:

 

احساس گناه یا شرم « هذیانی » ۰ که در رابطه با اعمال شخصی خود فرد تجربه می شود و احساس گناه « عاطفی » ( یک احساس کلی و خیلی شدید از بی ارزش بودن ) ( بریوس^[۱۶] و دیگران، ۱۹۹۲ )

 

به همان اندازه هذیان گناه و احساس بی ارزشی هذیانهای خود بیمار پندارانه و نیست انگاری نیز نسبتاً در بیماران افسرده، خصوصاًً وقتی که در بزرگسالی رخ می‌دهد شایع است. ( سیمز، ۱۹۹۵)

 

ج ـ مسخ شخصیت:

 

مسخ شخصیت نیز در افسردگی شایع است و ممکن است به صورت فقدان احساس و یا عدم احساس و یا عدم توانایی حس کردن تظاهر پیدا کند. به طور کلی شکل خفیفی از آن که در بیماری‌های شدید و هذیانهای نیست انگاری دیده می شود، ممکن است در افسردگی شایع باشد، ‌به این صورت که بدنم تبدیل به آب شده است یا من مرده ام، و من هیچ احساسی ندارم و نخواهم داشت. ( سیمز، ۱۹۹۵ )

 

د – عواطف سیال:

 

عواطف سیال دربیماران افسرده ممکن است به صورت بیقراری، تنش، غم، دلتنگی، شعف، تحریک پذیری و مانند این ها رخ دهد. این اصطلاح نیز برای اولین بار توسط فروید (۱۸۹۵) در توصیف اضطراب سیال به کار رفته است.

 

ه ـ احساس حیات:

 

این آیه پیرامون موردی است که از اجراى عقوبت بر سارق و راهزن استثناء شده است. مأموران امنیت جامعه مؤظفند که خطر را از جامعه رفع نمایند و در تعقیب و دستگیرى محاربان برآیند و با اجراى احکام الهی، آن ها را مجازات کنند؛ ولی اگر راهزن توبه کند؛ یعنی از صمیم قلب پشیمان شود و عملش را ترک نماید، از اجراى کیفر و تعقیب او صرف نظر شده و رحمت پروردگار، پشیمانى اینگونه جنایت‏کاران را می پذیرد. حال اگر با ملتزم شدن این اشخاص به شرائط توبه و ترک گناهان گذشته، توبه و پشیمانى آن ها پذیرفته نشود، این نوع افراد نه تنها ناگزیرند براى حفظ حیات و فرار از خطر، همیشه به بیابان گردى ادامه دهند، بلکه گروهى را نیز به همدستى خود دعوت نمایند تا بدین وسیله از خطرى که هر لحظه در انتظار آن ها‌ است، رها شوند.

 

البته این توبه قبل از دستگیری، باز سبب نمى‏شود که اگر قتلى از آن ها صادر شده یا مالى را به سرقت برده ‏اند، مجازات آن را نبینند؛ بلکه مجازات آن عمل را خواهند چشید و تنها مجازاتی که از آن ها برداشته خواهد شد، تهدید مردم با اسلحه است؛ یعنی توبه محارب تنها تاثیرش در ساقط شدن « حق الله » دارد، اما « حق الناس » بدون رضایت صاحبان حق ساقط نخواهد شد. این توبه با گواهى دو شاهد عادل، یا تغییر برنامه و روش زندگى خود که آثار آن آشکار باشد و همچنین شود.

 

۲-۶-۲-۳- حق عفو در محاربه

 

در مذهب اسلامی قاعده ای وجود دارد که حد از باب حق الله است و اسقاط یا عفو آن جایز نیست در بین فقهای امامیه حق اسقاط حق برای امام در نظر گرفته است و ان به خاطر رعایت بعضی مصالح اجتماعی است بحث عفو در محاربه مانند سایر حدود قابل طرح است و فقهایی که در اینگونه حقوق برای حاکم حق عفو قائل شده اند در باب محاربه هم آن را تکرار کرده‌اند.

 

۲-۶-۲-۴- جنون و ارتداد

 

صاحب الشرایع در باب زنا می‌گویند »لا یسقط الحد باعتراض الجنون و لا الارتداد« اجرای حد بر مجنون در حال جنون چه رجم باشد چه جلد مشکل و مخالف موازین می‌داند و عدم اجرای حد با عروض جنون و ارتداد پذیرفته است.

 

۲-۶-۲-۵- تأثیر گذشت شاکی خصوصی در مجازات محارب

 

در حد محاربه با عفو شکات خصوصی ساقط نمی شود و چون این جرم از جرایم عمومی و به اصطلاح حق الله است و تعقیب آن منوط به شکایت مدعی خصوصی نیست اگر اولیا دم از باب قصاص گذشت کند تأثیری در حق حاکم مبنی بر اجرای حد محاربه نخواهد داشت اکثر فقها معتقدند که در این صورت بر حاکم لازم است که حد محاربه را بر اساس تخیر اجرا نماید. فقهای شیعه همگی بر این معنا که عفو اولیاء دم تأثیری درباره حد الهی ندارد با همدیگر اتفاق نظر دارند در صورت عفو اولیاء دم حاکم می‌تواند محارب را به یکی از حدود چهارگانه محکوم کند و به نظر حاکم بستگی دارد.

 

۲-۷- مجازات اقسام محاربه

 

مجازات محاربه در قانون کاملا از فقه گرفته شده و مجارات محاربه در فقه و قانون یکی است که به شرح آن می پردازیم :

 

۲-۷-۱- قتل

 

قتل که در آیه ذکرشده بود اعم از قصاص و حداست و قصاص مقدم براجرای حداست اگراولیاء دم عفوکنند از باب حد کشته می شود.

 

اگر اولیاء دم تقاضای قصاص کنند باید عمومیات باب قتل مراجعه کرد در کیفیت قتل محارب به نظر عده ای از طریق گردن زدن با شمشیر صورت می‌گیرد در حالی که از معنای لغوی آن استفاده می شود که ملاک کشته شدن مفتضحانه محارب به شدیدترین وجه است چون باب تفعیل دلالت بر مبالغه دارد و قتل یعنی کشتن و تقتیل یعنی کشتن چشمگیر و عبرت انگیز. استاد گرجی می‌گوید: قتل به شکل مجردش یعنی بکشد، اما وقتی به باب تفعیل می رود یعنی بلای سخت بر سر آنان بیاورند.( گرجی،۱۳۸۳ : ۱۸۶ )

 

۲-۷-۲- به دار آوریختن (صلب)

 

صلب در لغت به معنای سخت است و به همین اعتبار پشت انسان و حیوان را را نیز صلب می‌گویند سوره طلاق آیه۷ می فرماید (یخرج من بین الصلب و الترائب منظور آن است که انسان پس از مراحل جنینی ازمیان پشت سخت و استخوان های نرم سینه خارج می شود) همچنین به معنای آویختن انسان برای کشتن و به پشت بستن او نیز آمده است مسائلی که در اجرای حد صلب مطرح است از جمله این که آیا محارب را پس از قتل به دار می آویزند یا این که صلب خودش مجازات جداگانه ای است؟ محقق حلی می‌گوید: «بنا بر قول تخییر زنده به دار آویخته می شود و بنابر قول ترتیب مقتول به دار آویخته می شود اما در هر حال بیش از سه روز بر چوبه دار رها نمی شود. سپس پایین آورده می شود و غسل و کفن داده می شود و نماز بر او خوانده دفن می شود.» (علامه حلی ، ۱۴۰۹)

 

‌بنابرین‏ ظاهراًً خود صلب مجازات مستقلی غیر از قتل است و مؤید آن نظر صاحب مسالک است که با تمسک به ظاهر آیه می‌گوید: زیرا خداوند تعالی دار آویختن را غیر از قتل قرار داده است و در این مورد اختیار داده است.

 

همان طور (او) برای بدلیت و تأسیس است، هر کدام از قتل و صلب و قطع و نفی جداگانه مورد توجه قرار گرفته اند، شهید ثانی معتقد است، « باید او را کشت و سپس تجهیز ودفن کرد» ( ابوالحسن محمدی ، ۱۳۷۴ : ۸۶ )

 

امام خمینی می فرماید: محارب زنده به دار اویخته می‌شوند و جایز نیست بیشتر از سه روز روی چوبه دار بماند. پس از آن پایین آورده می شود چنانچه مرده باشد غسل و کفن داده و پس از نماز دفن می‌کنند اما اگر زنده باشد گفته می شود که جهاز می شود ولی مشکل است بلی می توان گفت که جایز است طوری به دار آویخته شود که بعید ولی این قول نیز خالی از اشکال نیست. ( موسوی خمینی ، ۱۳۶۹ : ۴۹۳ )

 

پیامبر(ص) فرمودند: « شخص مصلوب بعد از سه روز از چوب پایین آورده می شود و غسل داده شده و به خاک سپرده می شود و بیشتر از سه روز جایر نیست که بالای دار باشد» ماده ۲۹۳ ق.آ.د.د. ع وا در امور کیفری در خصوص نحوه اجرای صلب مقرر می‌دارد »قبل از اجرای حکم اعدام یا قصاص نفس یا رجم یا صلب، مراسم مذهبی توسط اشخاصی که صلاحیت دارند نسبت به محکوم علیه انجام می‌گیرد و هنگام اجرای حکم اعدام باید رئیس دادگاه صادر کننده حکم یا نماینده او….»

 

۲-۷-۳- قطع دست و پا

 

آیه۳۳ سوره مائده محاربه ازنظر تخییر حاکم درانتخاب یکی ازمجازاتهای چهارگانه ظهور دارد ولی درمسأله قطع دست و پا اجمال دارد و نمی توان درخصوص چگونگی قطع به آن تمسک کرد. تنها از عبارت (منخلاف) استنباط می شود که منظور آن است که دست و پا به نحوی قطع می‌شوند که متعلق به یک طرف بدن محارب نباشند.

 

ظاهر آیه هر دو دست و هر دو پا را شامل می شود زیرا فرموده است»ایدیهم و ارجلهم«به معنای پاها و دست ها. در حالی که فقها یک دست و پا را کافی دانسته اند. منظور از قطع دست و پا این است که انگشتان دست راست و سپس پای چپ او از مفصل قطع شود ( علامه حلی، ۱۴۰۹ :۴۲۱)

 

ج) شناختن و تحلیل هیجان ها و به کار گیری معلومات هیجانی، که شامل:

 

– توانایی درک چگونگی ارتباط هیجان های مختلف

 

– توانایی درک علل و نتایج هیجانات

 

– توانایی تفسیر هیجانات پیچیده، مثل حالات هیجانی متضاد

 

– توانایی شناسایی و پیش‌بینی حالات گذرا بین هیجانات، مثل شرم و خشم

 

این بخش شامل شناخت اساسی ‌در مورد نظام هیجانی می‌باشد. بنیادی ترین توانایی در این سطح، با توانایی فرد در شناسایی هیجانات و انتساب نام برای آن ها و تشخیص روابط بین هیجانات مختلف و تعبیر و تفسیر آن ها در ارتباطات است. فردی که از نظر عاطفی با هوش است، قادر به تشخیص و به کارگیری کلمات مناسب برای هیجانات خود بوده و می‌تواند هیجان ها را به صورت خانواده دسته بندی کند و یک گروه هیجانی را در میان هیجانات مبهم و وسیع متمایز کند (دهکردی، ۵۳،۱۳۸۶)

 

د) مدیریت هیجانات که شامل:

 

– توانایی پذیزش هیجانات، هم هیجانات خوش آیند و هم ناخوشایند

 

– توانایی نظارت بر هیجانات و تأمل ‌در مورد آن ها

 

– توانایی درگیر شدن، به تأخیر انداختن یا دور شدن از یک حالت هیجانی خاص

 

– توانایی مدیریت هیجان ها در خود و دیگران

 

شناخت عاطفی در مرحله چهارم هوش هیجانی،یعنی تنظیم عواطف نقش دارد. افراد به منظور استفاده از شناخت خود، باید قابلیت های بیشتری را کــسب کنند. آن ها باید نسبت به تجربه، خلق و احساس، حالت پذیرنده و باز داشته باشند و در درگیر شدن در رفتارهایی که هیجانات مطلوب به دنبال دارد، مهارت کــسب کنند. تنظیم هیجان به توانایی باز نگری و باز سازی شدت و جهت یک هیجان در خود و دیگران بر می‌گردد و شامل تعدیل هیجانات منفی و تغییر جهت آن ها به سمت سازش یافتگی و نگهداری هیجانات لذت بخش می‌باشد. افراد علاوه بر تنظیم هیجانات خود، باید قادر به مدیریت هیجانات دیگران نیز باشند. یعنی توانایی تنظیم و جایگزینی هیجانات را داشته باشند، مثل سخنرانی که برای بر طرف کردن احساس کــسالت در شنوندگان، لطیفه ای را تعریف می‌کند (پیتریدز^[۱۱۱]،۳۱۰،۲۰۰۰).

 

۲-۲-۱۲- هوش هیجانی در محل کار

 

مطالعات نزدیک به ۵۰۰ سازمان در سرتاسر جهان که توسط گولمن مرور شده اند نشان می دهدکه افرادی که بالاترین امتیاز را در رابطه با شاخص های اندازه گیری EQ دارد به رأس شرکت‌ها ارتقا می‌یابند مثلا کارکنان ستاره دارای مهارت‌های بین فردی و اعتماد به نفس یبیشتر نسبت به کارکنان عادی هستند که عملکردشان ضعیف تر ارزیابی می شود(کومار^[۱۱۲] وروپاری،۳،۲۰۰۹).

 

مشاغل مختلف همچنین نیازمند انواع مختلف هوش هیجانی هستند مقلا موفقیت در فروش توانایی همدلی برای سنجش خلق مشتری مهارت بین فردی برای تصمیم گیری ‌در مورد اینکه چه موقع یک محصول را تبلیغ کنید و چه زمانی ساکت بمانید. مسائل شخصی تان را به محل کار نیاورید یک نوع استدلال است که می‌گوید هیجانات در محل کار نامناسب هستند و ‌بنابرین‏ استدلال می‌کند که تصمیمات تجاری باید بر اساس اطلاعات منطق و عقل محض باشند و عواطف باید در میزان حداقل نگه داشته شوند، اما واقع گرایانه نیست که فرض کنیم عواطف می‌توانند در کنار درب ورودی در زمانی که به کارتان می رسید بازرسی شوند ممکن است بعضی افراد به دلایل گوناگون فکر کنند بی تفاوتی عاطفی یک ایده آل است و سعی کنند احساساتشان را مخفی نگه دارند چنین افرادی به شیوه خاصی کار و رفتار می‌کنند معمولا خشک منزوی یا هراسان هستند و به طور کامل در زندگی در محل کار شرکت نمی کنند این در بعضی شرایط لزوماً بد نیست اما برای یک سازمان معمولاً خوب نیست که چنین افرادی وارد نقشهای مدیریت شوند(همان ،۴).

 

پادساکوف^[۱۱۳]و همکاران ( ۲۰۰۰ )درتحقیق خود رابطه مثبت میان نگرش های شغلی و رفتارهای شهروندی سازمانی ‌را کشف کردند. نتمیر^[۱۱۴] و همکاران ( ۱۹۹۷ ) شواهد ترکیبی از رابطه میان رضایت شغلی و رفتارهای شهروندی سازمانیدر بررسی های نیروی فروش گزارش کردند. همچنین مک کنزی^[۱۱۵] و همکاران (۱۹۹۸) شواهد ترکیبی از رابطه میان نگرش های شغلی و رفتارهای فراتر از نقش در بررسی شان ‌در مورد نیروی فروش گزارش کردند. کارکنانی که از شغل شان و تعهدی که به کارفرمایاشان دارند راضی هستند از طریق نشان دادن تمایل به اشتیاق دررفتارهای شهروندی سازمانیعکس العمل نشان می‌دهند. ‌بنابرین‏، رابطه ی مثبتی میان نگرش های شغلی ورفتارهای شهروندی سازمانیپیش بینی شده است( آکفلد^[۱۱۶] وکوت،۱۵۳،۲۰۰۵).

 

کوپر^[۱۱۷] و سواف (۱۹۹۷) روابط نزدیک میان هوش هیجانی و خلاقیت را نشان داده و نتیجه گیری کردند که کارکنان دارای هوش هیجانی فراوان مثبت تر و خلاق ترند. گلمن^[۱۱۸] (۱۹۹۸) مطرح کرد که از آنجا که رهبران سطوح بالای هوش هیجانی را دارا می‌باشند. ‌بنابرین‏ هوش هیجانی مهمترین ویژگی در رهبری است(جانگ^[۱۱۹] ویون،۳۶۹،۲۰۱۲).

 

دولویچ^[۱۲۰]وهیگز (۱۹۹۸) نیز بیان کرده‌اند که اگر چه مهمترین عامل در آزمون‌های استخدامی توانایی فکری است، سازگازی با سازمان، ترفیعات و/یا پیامدهای بعد از ورود به سازمان توسط هوش هیجانی تعیین می‌شوند.

 

۲-۲-۱۳- هوش هیجانی و رضایت شغلی

 

هوش هیجانی یک پیش‌بینی کننده مهم پیامدهای سازمانی از جمله رضایت شغلی می‌باشد طبق تئوری هوش هیجانی فردی که قادر به درک است از احساسات خودش آگاه است و تنش، عواطف منفی و احساس آشفتگی را کنترل می‌کند، مطمئناً می‌تواند روابط بهتری با همکاران و سرپرستان داشته باشد که این منتهی به افزایش رضایت شغلی ،تعهد سازمانی و عملکرد شغلی بهتر می شود (اقدسیوهمکاران،۱۹۶۸،۲۰۱۱).

 

کافتسیوس^[۱۲۱] و زامپاتاکیس (۲۰۰۸) تحقیقات خود نشان داد که هوش عاطفی تأثیر مستقیم معناداری روی رضایت شغلی دارد (P < 0/01 , B=0/14) به علاوه پیوندهای ضعیفی میان بعضی عوامل هوش عاطفی و رضایت شغلی وجود داشت. نتیجه سایر مطالعات نشان می‌دهد که هوش هیجانی تأثیر مثبت و قوی روی رضایت شغلی دارد(کافتسیوس و زامپاتاکیس،۷۱۲،۲۰۰۸).

 

۲-۲-۱۴- هوش هیجانی و ارزیابی عواطف درمحیط کار

 

ادراک عاطفی، شناخت تسهیل کننده، درک عاطفی و مدیریت عاطفی چهار بعد هوش هیجانی هستند. ادراک عاطفی^[۱۲۲] شامل توانایی توجه دقیق به عواطف در خود و محیط وبیان مطلوب آن ها در محیط های اجتماعی است. ادراک عاطفی (هیجانی) باید به تمایز گذاری میان تهدیدات و مزایای محیطی کمک کند این جنبه می‌تواند برای سازگاری با عوامل تنش زا با هدایت توجه به سمت سرنخ های مربوط به تنش در محیط کمک کند. شناخت تسهیل کننده ^[۱۲۳]شامل استفاده از عواطف و ایجاد آن ها برای کمک به فرایند شناخت می‌باشد. افرادی که در تلفیق عواطف و شناخت مهارت دارند می‌توانند از عواطف مثبت برای تقویت خلاقیت ،پردازش یافتاری و بدون زحمت اطلاعاتو به کارگیری عواطف منفی برای حفظ تمرکز توجه در هنگام نیاز استفاده کنند(لیونز^[۱۲۴]واشنایدر،۶۹۴،۲۰۰۵).