به طور کلی مهمترین فواید ناشی از اجرای سیستم پیشنهادی عبارت است از:
این سیستم میتواند با شناسایی، طبقه بندی و تخصیص دقیق هزینه ها به فعالیتهای مورد نیاز برای انجام خدمات فرودگاهی و سپس محاسبه صحیح بهای تمام شده خدمات مختلف، اطلاعات مهمی را برای تصمیم گیرندگان صنعت هوانوردی و سایر استفاده کنندگان آن از ابعاد مختلف فراهم کند.
اطلاعات سیستم هزینه یابی و محاسبه بهای تمام شده در بخش فرودگاهی با توجه به خدمات مختلف میتواند به سیاستگزاران، مدیران و سرمایه گذاران کمک کند تا دریابند که هزینه های صرف شده در این بخش در مقایسه با خروجی ها و بازده به دست آمده به لحاظ ارزش افزوده اقتصادی در چه وضعیتی قراردارد و تا چه حد به اهداف درآمدی، بودجه ای و هزینه ای تعیین شده، دست یافته است.
اطلاعات هزینه یابی میتواند درنظام “بودجه ریزی و برنامه ریزی” آینده فرودگاه ها به کار گرفته شود و همچنین مبنایی را برای نرخهای “جذب هزینه ها” در طول دوره، فراهم کند تا بر این اساس نظام هزینه یابی بتواند به طور واقعی عملکرد مالی فرودگاه ها را بر حسب خدمات مختلف نشان دهد.
با دسترسی به اطلاعات هزینه یابی و بهای تمام شده بر حسب خدمات مختلف می توان آن گروه از خدمات که دارای هزینه ها و بهای تمام شده زیادتری میباشند را تجزیه و تحلیل کرد و از این طریق قسمتها و مراکز فعالیت “پرهزینه و علل ایجاد هزینه ها” را شناسایی و تصمیمات مناسب را برای کاهش این هزینه ها اتخاذ نمود.
سیستم هزینه یابی میتواند اطلاعات جانبی برای تصمیم گیرندگان و مدیران فرودگاهی، از جمله استاندارد نمودن فعالیتها، آنالیز فعالیتها، شناسایی فعالیتهای دارای ارزش افزوده و بدون ارزش افزوده، تعیین زمان انجام فعالیتها، تعیین منابع و تجهیزات مورد نیاز برای انجام فعالیتها را فراهم نماید.
اهداف پژوهش
هدف اصلی این تحقیق طراحی سیستم بهای تمام شده بر مبنای فعالیت در شرکت فرودگاه های کشور میباشد. با توجه به عدم وجود سابقه هزینه یابی در این شرکت، اهداف جزیی دیگری ذیل هدف اصلی به شرح زیر قابل تعریف است.
بررسی و تجزیه و تحلیل سیستمهای موجود طبقه بندی هزینه ها و ثبت اطلاعات مالی و حسابداری در شرکت فرودگاه های کشور و شناسایی نقاط قوت و ضعف آن.
ارائه مفاهیم نظری در مورد معرفی و شناسایی مبانی روش های هزینه یابی و خصوصاً سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت (ABC) و سازمانهایی که این سیستم را برای هزینه یابی و تهیه اطلاعات مورد نیاز به کار گرفته اند.
ارائه یک الگوی کاربردی و عملی مناسب برای شناسایی و طبقه بندی هزینه ها، محاسبه بهای تمام شده خدمات ارائه شده در فرودگاه های کشور
تهیه اطلاعات صحیح و بموقع با هزینه مناسب بر اساس سطوح تصمیم گیری برای مدیران و سایر استفاده کنندگان از اطلاعات صنعت هوانوردی و فرودگاهی کشور.
بهبود کیفیت تصمیم گیری در حوزه مدیریتی و عملیاتی و کاهش عدم اطمینان در تصمیم گیری ها که عمدتاًً ناشی از ضعف اطلاعاتی سیستم های موجود است.
فراهم ساختن زمینه و اطلاعات اولیه برای به کارگیری روش های مختلف بودجه ریزی و خصوصاً بودجه ریزی عملیاتی.
فراهم کردن اطلاعات جانبی جهت شناسایی ظرفیتهای بلااستفاده موجود در فرودگاه ها با توجه به اطلاعاتی که توسط سیستم پیشنهادی تهیه می شود و ارائه اطلاعات مناسب برای کاهش ظرفیتهای بلااستفاده و استفاده بهینه از منابع سازمانی موجود.
فراهم کردن یک مبنا و پایه برای اجرای سیستم بهبود مستمر[۴] از طریق آنالیز اجزا هزینه ای موجود در هر فرودگاه با توجه به نوع خدمات ارائه شده جهت کاهش هزینه ها و افزایش عملکرد مناسب.
سوالات یا فرضیه های پژوهش
با توجه به اینکه پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کاربردی میباشد و نمونه و جامعه آماری منطبق هستند، بنابرین مانند سایر روش های تحقیق ایجاد فرضیه در این پژوهش کارایی چندانی نخواهد داشت، اما بطورکلی در رابطه با طراحی و ارائه سیستم پیشنهادی فرضیات زیر را می توان مطرح نمود:
فرضیه اول
در شرکت فرودگاه های کشور تابحال هیچ گونه عملیات هزینه یابی و محاسبه بهای تمام شده خدمات فرودگاهی انجام نشده است و حتی در صورت به کارگیری، بیشتر روشها و سیستمهای موجود ناقص بوده و تا حد زیادی باعث غیر واقعی شدن بهای تمام شده خدمات و عدم شناسایی هزینه ها میگردد. بنابرین این سیستم از ابعاد مختلف اطلاعات کافی و مناسب را در اختیار تصمیم گیرندگان داخلی و بیرونی حوزه فرودگاهی قرار نمی دهد. لذا ارائه سیستم مناسب هزینه یابی و بهای تمام شده برای رسیدن به این اهداف ضروری میباشد.
فرضیه دوم
با توجه به اینکه اجرا و به کارگیری سیستمهای بودجه ریزی و خصوصاً بودجه ریزی عملیاتی مستلزم دسترسی به اطلاعات صحیح و دقیق سیستم هزینه یابی و محاسبه بهای تمام شده خدمات میباشد، بنابرین سیستم موجود هیچگونه اطلاعاتی را برای بودجه ریزی و کنترل بودجه های تخصیص یافته در اختیار مدیران فرودگاهی قرار نمی دهد و از این بابت ارائه سیستم مناسب در این زمینه مهم و ضروری میباشد.
فرضیه سوم
با توجه به اینکه ایجاد زمینه مشارکت بخش خصوصی در رابطه با سرمایه گذاری در صنعت مستلزم دسترسی به اطلاعات دقیق و صحیح هزینه یابی و محاسبه بهای تمام شده خدمات میباشد، بنابرین در وضعیت موجود اطلاعات هزینه ای این بخش و خصوصاً اطلاعات بهای تمام شده خدمات در آن، شفاف و واضح نمی باشد و از این بابت تصمیم گیری نسبت به سرمایه گذاری در این بخش همراه با تردید میباشد بنابرین ارائه روش و سیستم مناسب برای دستیابی به این هدف ضروری خواهد بود.
فرضیه چهارم
سیستم بهای تمام شده و هزینه یابی موجود اطلاعـــــات لازم را برای ارزیابی عملکرد فرودگاه های مختلف فراهم نمی کند، بنابرین از این بابت دارای ضعف و مشکل میباشد و ارائه روشها و سیستمهای مناسب در این زمینه ضروری میباشد.
فرضیه پنجم
سیستم هزینه یابی موجود هیچ گونه اطلاعاتی در مورد منابع و ظرفیتهای مورد استفاده در فرودگاه ها و همچنین ظرفیتهای بلااستفاده[۵] در سیستم فرودگاهی را در اختیار تصمیم گیرندگان قرار نخواهد داد، بنابرین بر این اساس نمی توان نسبت به کاهش ظرفیتهای بلااستفاده تصمیم گیری و اقدام لازم را انجام داد.
تعاریف واژه ها
با توجه به اینکه واژه های بکارگرفته شده در ادبیات تحقیق بر حسب موضوع مورد بررسی ممکن است، تفاوتهایی داشته باشد. در این قسمت اصطلاحات به کار گرفته شده در این پژوهش معرفی میگردد.
منابع[۶]: در سیستم ABC منظور از منابع “عناصر اقتصادی” است که برای انجام فعالیتها توسط انسان و یا ماشین مصرف میشوند. منابع در واقع هزینه انجام فعالیت ها است که با جریان یافتن در داخل فعالیتها، موجب انجام کارها میشوند.
محرکهای منابع[۷]: محرکهای منابع، موجب ایجاد ارتباط بین منابع مصرف شده و فعالیتهای انجام گرفته با توجه به مبنا های تسهیم فعالیتها میشوند.