مبانی نظری و

پیشینه تحقیق

فصل دوم : مبانی نظری و پیشینه تحقیق

۱ – ۲ . مقدمه

در این پژوهش به دنبال رابطه بین تناوب گزارشگری مالی با هزینه سرمایه و عدم تقارن اطلاعاتی خواهیم بود یکی از عوامل مؤثر در تصمیم گیری، اطلاعات مناسب و مرتبط با موضوع تصمیم است در صورتی که اطلاعات مورد نیاز به صورتی نامتقارن بین افراد توزیع شود، (انتقال اطلاعات به صورت نابرابر بین مردم صورت گیرد) می‌تواند نتایج متفاوتی را نسبت به موضوعی واحد سبب شود . ‌بنابرین‏، قبل از این که خود اطلاعات برای فرد تصمیم گیرنده مهم باشد، این کیفیت توزیع اطلاعات است که باید به صورت دقیق مورد ارزیابی قرار گیرد.

در این فصل، ابتدا به بحث پیرامون تناوب گزارشگری مالی و همچنین عدم تقارن اطلاعات خواهیم پرداخت در ادامه فصل، مباحث مرتبط با هزینه سرمایه پرداخته می شود. در پایان نیز به برخی از مهم ترین پژوهش های انجام شده در ارتباط با موضوع پژوهش حاضر پرداخته خواهد شد.

۲ – ۲ . نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان

توسعه اقتصادی و به وجود آمدن شرکت‌های سهامی بزرگ که شامل هزاران سهامدار می‌باشند موجب گردید تا امکان حضور مالکین در شرکت و آگاهی از فعالیت‌های آن وجود نداشته باشد. لیکن این افراد همواره جهت حفظ منافع خود علاقمند به اطلاع از وضعیت و عملکرد شرکت‌ها می‌باشند. همچنین سایر سرمایه گذاران بالقوه، اعتباردهندگان و سایر استفاده کنندگان نیز برای تصمیم گیری نیاز به آگاهی از وضعیت و عملکرد شرکت‌ها دارند.

لذا به منظور ‌پاسخ‌گویی‌ به نیازهای استفاده کنندگان، حسابداری به تهیه و گزارش اطلاعات می پردازد اما با توجه به ‌گروه‌های مختلف استفاده کننده با مقاصد گوناگون، نیازهای متنوعی وجود دارد. سرمایه گذاران ‌در مورد خرید؛ فروش یا نگهداری سهام خود تصمیم گیری می‌کنند و معمولا علاقمند به آگاهی از توان سود آوری امکان افزایش سود هر سهم و تداوم فعالیت شرکت هستند در حالی که اعتبار دهندگان درباره اعطای و میزان و مدت اعتبار به واحد تجاری تصمیم گیری می‌کنند و علاقمند به آگاهی از جریان نقدی آتی شرکت و توانایی واحد تجاری در بازپرداخت به موقع بدهیها هستند. همچنین سایر استفاده کنندگان نظیر دولت؛ کارکنان، مشتریان و … نیز نیازهای اطلاعاتی متفاوتی دارند. لیکن طبق استانداردهای حسابداری، بر نیازهای سرمایه گذاران و اعتباردهندگان به عنوان اشخاصی که دریافت کننده و استفاده کننده اصلی صورت‌های مالی می‌باشند تأکید شده است.

لذا حسابداری به منظور تامین نیاز اطلاعاتی استفاده کنندگان صورت‌های مالی را تهیه می‌کند و استفاده کنندگان اساسی نیز سرمایه گذاران و اعتباردهندگان شناخته شده اند.

۳ – ۲ . ویژگی های کیفی اطلاعات مالی

به خصوصیاتی که موجب می‌شوند اطلاعات صورت‌های مالی برای استفاده کنندگان مفید باشند ویژگی‌های کیفی اطلاق می شود.

در یک طبقه بندی کلی ویژگی‌های کیفی اطلاعات مالی به ویژگی‌های کیفی مرتبط با محتوای اطلاعات صورت‌های مالی و ویژگی‌های کیفی مرتبط با چگونگی ارائه اطلاعات تقسیم می شود.

۱ – ۳ – ۲ .مربوط بودن^[۱]

اطلاعاتی مربوط تلقی می شود که بر تصمیمات اقتصادی استفاده کنندگان مؤثر واقع شود مربوط بودن یکی ویژگی نسبی است ‌بنابرین‏ اطلاعاتی مربوط تلقی می شود که بر تصمیمات استفاده کنندگان درباره نتایج رویدادهای گذشته و پیش‌بینی نتایج رویدادهای حال و آینده مؤثر واقع شود. و شامل اچزای« ارزش تائیدکنندگی و پیش‌بینی» و « انتخاب خاصه» می‌باشند.

اطلاعات مالی باید قابلیت پیش‌بینی و تائیدکنندگی داشته باشد یعنی به کمک آن بتوان به ارزیابی وضعیت و عملکرد آینده پرداخت و یا موجب تأیید یا تصحیح انتظارات قبلی شود.

جهت نمایش اقلام صورت‌های مالی بر حسب پول چندین خاصه مانند بهای تمام شده، ارزش جایگزینی، ارزش فروش و … وجود دارد. لیکن انتخاب خاصه قلم مورد نمایش باید ‌بر اساس مربوط بودن آن به تصمیمات استفاده کنندگان باشد.

۲ – ۳ – ۲٫ قابلیت اتکا^[۲]

قابلیت اتکاء اطلاعات به میزان درستی و صحت آن بستگی دارد. و بین استفاده کنندگان مختلف متفاوت است. برای اینکه اطلاعات حسابداری قابلیت اتکاء داشته باشد، باید صادقانه معرف ارزشهایی باشد که انتظار می رود ارائه کند، به طور بی طرفانه و عینی تهیه شده باشد، و قابل رسیدگی و اثبات باشد. این ویژگی شامل اجزاء « بیان صادقانه» ، « بیطرفی»، « کامل بودن» ، « احتیاط» و « رجحان محتوا بر شکل» می‌باشد.

به دلیل وجود تضاد میان ویژگی‌های کیفی اطلاعات مالی ممکن است اطلاعاتی دارای ویژگی مربوط بودن باشد ولی قابلیت اتکاء نداشته باشد. و افشا آن گمراه کننده باشد. اما هر چند مربوط بودن یکی از ویژگی‌های کیفی اساسی اطلاعات مالی است لیکن قابلیت اتکاء اطلاعات نیز یک واقعیت و ویژگی کیفی اساسی برای اطلاعات مالی محسوب می شود.

۳ – ۳ – ۲ . قابلیت مقایسه^[۳]

استفاده کنندگان اطلاعات مالی به منظور تصمیم گیری به مقایسه عملکرد واحدهای تجاری مختلف، با هم و یا مقایسه عملکرد یک واحد تجاری در طول زمان می پردازند لذا استفاده شرکت‌ها از روش های یکسان جهت عملیات مشابه و حفظ ثبات رویه در طول زمان، موجب یکنواختی و قابلیت مقایسه اطلاعات مالی می شود. رعایت استانداردهای حسابداری موجب می‌شوند اطلاعات مالی قابل مقایسه گردند.

حفظ یکنواختی نباید موجب نادیده گرفته شدن تغییرات لازم در به کارگیری استاندارهای حسابداری به دلیل تغییر در شرایط اقتصادی و یا استفاده از روش های حسابداری بهتر شود.

قابلیت مقایسه شامل اجزاء « ثبات رویه » و « افشا مناسب» می‌باشد.

۴ – ۳ – ۲ . مفهوم بودن^[۴]

اطلاعات مالی برای اشخاصی تهیه می شود که فرض می شود دانش معقولی از حسابداری دارند و یا توجه ‌به این دانش، اطلاعات مالی برای آن ها قابل فهم می‌باشد. لذا از آنجایی که سطح دانش استفاده کنندگان یکسان نمی باشد اطلاعات مالی ارائه شده نمی تواند تضمین کننده درک تمامی استفاده کنندگان آن باشد. لذا می توان گفت اطلاعات مالی ارائه شده باید برای افرادی که دانش معقولی از حسابداری دارند قابل فهم باشد به همین دلیل این ویژگی کیفی را خاص استفاده کننده می دانند.

ویژگی قابل فهم بودن شامل اجزاء « میزان توان استفاده کننده » و « تجمیع و طبقه بندی » می‌باشد.

محدودیتهای اعمال ویژگی های کیفی

در اعمال ویژگی‌های کیفی اطلاعات حسابداری باید عواملی چون « فزونی منافع بر مخارج» ، «به موقع بودن» و « موازنه بین ویژگی‌های کیفی» را لحاظ نمود.

یک عامل مهم که همواره باید مورد توجه تهیه کنندگان باشد. فزونی منافع حاصل از اطلاعات بر مخارج تهیه و ارائه آن است هر چند محاسبه منافع و مخارج اطلاعات بسیار مشکل است لیکن این امر یک فرایند قضاوتی است. همچنین زمانی اطلاعات مالی برای استفاده کنندگان مفید می‌باشد که به موقع در اختیار او قرار گیرد. استفاده از دوره های مالی جهت ارائه اطلاعات مالی نیز به همین منظور می‌باشد. از آنجایی که نوعی تضاد بین ویژگی‌های کیفی اطلاعات مالی وجود دارد لذا نوعی توازن بین ویژگی‌های کیفی لازم می‌باشد. این توازن بر مینای قضاوت درمورد اهمیت نسبی هر ویژگی کیفی با توجه به شرایط موجود برقرار می شود.