۲-۱-۱۱-۵-۱- ویژگی های عملیاتى رهبری خدمتگزار

راسل و استون، نه ویژگی شناسایى شده را با عنوان ویژگی های عملیاتى طبقه بندی کرده‌اند. طبقه بندی به ویژگی های وظیفه ای از نتایج موجود در ادبیات رهبری ناشی شده است که مکررا تکرار شده است.

ویژگی های وظیفه ای، مشخصه ها و کیفیت های عملیاتى قابل تشخیص هستند که به رهبران تعلق دارند و در رفتارهای رهبر در محیط کار مشاهده می‌شوند. ویژگی های وظیفه ای ویژگی های کارآمد بودن رهبری خدمتگزار می‌باشند. آن ها ویژگی های قابل تشخیصی هستند که اجرای مسئولیت های رهبری را امکان پذیر می‌کنند. هر ویژگی وظیفه ای از دیگر ویژگی های مجزا است. البته آن ها با یک دیگر مرتبطند و در برخی از موارد به صورت متقابل بر یکدیگر اثر می‌گذارند(همان منبع).

1. 1. 1. ایجاد چشم انداز :یکی از ویژگی های اصلی رهبر خدمتگزار ایجاد یک چشم انداز الهام بخش و استراتژیک برای سازمان است. بینش، اعضای سازمان را با یکدیگر متحد و یکپارچه می‌کند و الهام‌بخش بزرگی و عظمت به آنان است.

   

1. 1. درستکاری و کمال جویی :درستکاری، بیشتر با صادق‌بودن و راستگویی ارتباط دارد و کمال جویی تبعیت از کدهای عمومی اخلاقی را منعکس می‌کند.

1. 1. اعتماد :اعتماد، به‌واسطه تعامل مستقیم رهبر با پیروان به وجود می‌آید. در غیاب اعتماد، ترس سازمان را فرامی­گیرد و مانع بهره وری می شود. رهبران به منظور ایجاد اعتماد باید کمال جو و درستکار باشند.

1. 1. خدمت رسانی :در درجه نخست و مقدم تر از هر کاری، یک رهبر خوب به دیگران خدمت می‌کند. انگیزه اساسی و بنیادین برای رهبری باید علاقه مندی به خدمت رسانی باشد.

1. 1. الگوسازی :رهبران از طریق انجام برخی از اقدامات و نمونه­ ها، مدل رفتاری خود را در معرض دید پیروان قرار می‌دهند. آن ها تلاش می‌کنند تا با ارائه مدل رفتاری خود، پیروان را به تعهد، فداکاری، نظم و انضباط، تعالی و بهترین بودن تشویق کنند. آن ها، ارزش های مناسب را از طریق عمل و کردار که چیزی بیش از حرف و کلمات است به تدریج در فرهنگ سازمان تزریق می‌کنند.

1. 1. پیش گامی :رهبران، لازم است که در ریسک پذیری، ایجاد روش­ها و مسیرهای جدید، به کارگیری رویکردهای جدید نسبت به مسائل قدیمی پیشگام باشند. آن ها باید عامل تغییر و تحول در سازمان و دارای ابتکار عمل باشند.

1. 1. قدردانی از دیگران :رهبران خدمتگزار به صورت آشکار و قابل مشاهده از پیروان خود قدردانی می‌کنند، به آن ها ارزش می‌دهند، آن ها را ترغیب می‌کنند و به آن ها توجه دارند. آن ها از موفقیت دیگران لذت می‌برند. همچنین الهام بخش امید، شجاعت، عشق، تصاویر مثبت ذهنی به پیروان هستند و آن ها را تشویق می‌کنند

1. توانمندسازی :رهبران خدمتگزار، توان رهبری خود را از طریق توانمندساختن افراد برای هدایت، چندین برابر می‌کنند. توانمندسازی بر کار تیمی تأکید می‌کند. به منظور دستیابی به توانمندسازی، رفتار رهبر باید کششی باشد تا اینکه فشاری باشد. سبک کششی از طریق جذب افراد و انرژی دادن به آن ها موثرتر از سبک فشاری است. هدف از توانمندسازی پرورش رهبران کافی در همه سطوح سازمان است(همان منبع).

علاوه بر ویژگی های وظیفه ای، در بررسی ادبیات، ویژگی های دیگری برای رهبری خدمتگزار قابل تشخیص است که در اینجا با عنوان ویژگی های مکمل طبقه بندی شده اند و عبارتند از:

۲-۱-۱۱-۵-۱- ویژگی های مکمل رهبری خدمتگزار

1. 1. ارتباطات :رهبران باید بینش الهام بخش خود را به صورت روشن به دیگر اعضای سازمان منتقل کنند و پیروان را با خود هم­جهت و همراه سازند. بسیاری از محققان معتقدند که اثربخشیِ کل رهبری بستگی به توسعه کافی مهارت­ های ارتباطی میان رهبر و پیروان دارد(قرایی پور ،۱۳۸۷،ص۵).

1. 1. اعتبار (مقبولیت) :رهبران دارای اعتبار عادات، ارزش­ها، خصیصه ها و شایستگی هایی هستند که از طریق آن ها می ­توانند اعتماد و تعهد پیروان را نسبت به خود جلب کنند.

1. 1. صلاحیت :صلاحیت به وضعیتی اطلاق می­ شود که رهبر به خوبی واجد شرایط رهبری باشد و دارای دامنه وسیعی از دانش، مهارت ها و توانایی­ ها باشد.

1. 1. پیشکاری :پیشکاری، شامل مدیریت دارایی یا امور شخصی دیگری است. پیشکار بودن این معنی را دربر دارد که هم رهبران و هم پیروان باید در پیشکار بودن توانمند شوند.

1. 1. پیدایی :پیدایی شامل حضور در محافل عمومی، رفتار و تعاملات قابل مشاهده رهبر با پیروان است. رهبر خدمتگزار کارآمد باید پیدایی بالایی در هدایت، علاقه ­مندی، توجه و آرامش بخشیدن به دیگر افراد داشته باشد. پیروان باید شاهد آن چه رهبران می‌گویند و مقداری که گفته­های خود را انجام می‌دهند، باشند.

1. 1. نفوذ و متقاعدسازی :نفوذ از اجزاء و عناصر اولیه و اصلی رهبری کارآمد محسوب می­ شود. به باور برخی، سنجش صحیح رهبری، میزان نفوذ رهبر است نه چیزی بیشتر نه چیزی کمتر. متقاعد کردن منطقی، جذبه، الهام بخشی و مشاوره از تاکتیک های مؤثر نفوذ هستند. سه گزینه برای رهبران وجود دارد تا اعمال قدرت کنند: ۱٫اجبار ۲٫فریب کاری ۳٫متقاعدسازی. متقاعدسازی عنصر مهم نفوذ در فرایند رهبری است به نظر گرین لیف متقاعدسازی مهارت بحرانی رهبری خدمتگزار است.

1. 1. شنود مؤثر :شنود مؤثر یکی از روش­های مهم رهبران است که احترام و قدردانی از دیگران را به وسیله آن نمایش می‌دهند. برخی محققان بحث کرده‌اند که رهبران باید فعالانه بشنوند. زیرا فرایند شنود مشارکتی موجب ارتقای ارتباطات و شفافیت آن می­ شود. رهبران از شنود مؤثر بهره می‌برند، زیرا آن ها هم­چنان که می­شنوند یاد هم می گیرند.

1. 1. تشویق و ترغیب :علاوه بر قدردانی از پیروان، رهبران خدمتگزار افرادی را که هدایت می‌کنند باور دارند و آن ها را تشویق می‌کنند. رهبران خدمتگزار تشویق کننده، برقرار کننده ارتباط و دلگرم کننده پیروان هستند. ایجاد جو حمایتی و ترغیب کننده موجب رشد پیروان می شود.

1. 1. تعلیم :رهبرانی که می خواهند افراد را توانمند کنند باید خود معلم باشند. آن ها باید استعدادهای دیگران را رشد و توسعه دهند. نقش رهبر یادگیری و سپس تعلیم اصول و ارزش ها به پیروان است. طوری که آن ها بتوانند خود را هدایت کنند. برخی بر این نکته اشاره کرده‌اند که رهبران باید به شیوه سقراط معلمی کنند یعنی سوال بپرسند تا بفهمند که مطالب کاملا منتقل شده است. مربیگری نیز به عنوان یکی از اشکال مهم تعلیم، موردنظر صاحب‌نظران است.