مطالعات انجام شده نشان میدهد مددجویان پس از اشتغال از وضعیت اقتصادی بهتری برخوردار شده اند نتایج تحقیقات نشان میدهد که مددجویان تحت پوشش بخش اشتغال و خودکفایی امداد با تلاش از خط فقر مطلق گذشته و به سطح اقتصادی مطلوب رسیده اند، بر اساس این مطالعات مددجویانی که در اجرای طرحهای اشتغال شرکت داشته اند از وضعیت اقتصادی بهتری برخوردارند و توان اقتصادی این گروه نسبت به سایر مددجویان به طور متوسط ۴۹% بالاتر است.
بسیاری از این مددجویان علاوه بر افزایش دارائیهای ثابت و جاری به درآمد کافی رسیده اند و از امداد مستمری دریافت نمی نمایند. این گروه عموما” شاداب، با روحیه و پرتلاشند و بخوبی جایگاه واقعی خود را در جامعه به دست آورده اند. از همه مهم تر اینکه با ورود مصرف کننده دیروز به جمع تولید کنندگان امروز چرخه اقتصاد کشور تقویت و تولید ناخالص ملی افزایش مییابد (شیدایی آشتیانی،۱۳۸۸).
۲-۲ بخش دوم توانمندسازی
۲-۲-۱ ضرورت اجرای برنامه های توانمندسازی
با توجه به این که اکثر مددجویان در دهکهای پایین درآمدی قرار دارند، شکاف فقر در این خانوارها به حداکثر رسیده و مستمری برقرار شده از طرف نهادهای حمایتی پاسخگوی بخشی از حداقل نیاز ضروری زندگی ایشان است، این خانوارها برای تأمین حداقل معاش خود به شدت در مضیقه اند، بسیاری ازآنها بیکار وهیچ درآمد دیگری ندارند برخی هم برای رهائی از این تنگنا شرایط ناگواری را میپذیرند و به کارهایی تن میدهند که مورد تأیید نیست، این رویدادها ممکن است منجر به ناهنجاریهای دیگر شود، که رفع آن مستلزم صرف هزینه های بسیاری است.
در شرایط موصوف و برای رفع فقر از بین خانواده ها یک راه کار آن است که دولت مستمری مددجویان را حداقل تا سه برابر افزایش دهد، راهکار دوم این است که کمکهای مردمی افزایش یابد، راهکار سوم درخواست کمک از سازمانهای بینالمللی است ولی تجربه نشان داده که هیچ یک از این سه راهکار دست یافتنی نیست و راهکار منطقی ایجاد زمینه مناسب جهت فعالیت اقتصادی برای سرپرست خانواده با رویکرد اشتغال اعضای خانوار میباشد که کمیته امداد با الهام ازاحکام نورانی اسلام و هدایت معصومین) ع (این راهکار را برگزیده و بهمین جهت است که اجرای طرحهای اشتغال و خودکفایی در سرلوحه برنامه های این نهاد قرارگرفته تا کمبود درآمد مددجویان از طریق اشتغال و تلاش خودشان تأمین گردد (یعقوبی،۱۳۸۴).
-۲-۲-۲ توانمند سازی مددجویان بامحوریت اشتغال
به منظور پاسداری از کرامت انسان و حفظ شأن و منزلت افراد و خانواده های مددجو و رهائی ایشان از فقر و درماندگی و ارتقاء توان مادی و اجرائی این جمعیت عظیم برای حضور در فعالیتهای اقتصادی و زندگی آبرومند، راهبرد توانمند سازی اقتصادی محرومان بامحوریت اشتغال ) تابا) در رأس برنامه های حمایتی امداد قرار میگیرد تا به یاری خداوند متعال و با بهره گیری بیش از ربع قرن تجربه موفق در توسعه اشتغال وکار آفرینی، زمینه اشتغال و فعالیت در بخشهای مختلف اقتصادی را برای کلیه مددجویان تحت پوشش و نیازمندان غیرتحت پوشش فراهم نماید.
ازمهمترین اهداف توانمندسازی محرومان، ارتقاء سطح آگاهی های عمومی، دانش فنی و مهارتهای حرفهای و افزایش توان اقتصادی افراد و خانوارهای مستعد تا مرز خودکفایی کامل به نحوی که آثار فقر و محرومیت از زندگی فردی و خانوادگی ایشان محوگردد وهمچنین ایجاد فرهنگ کار و تلاش و کار آفرینی در جامعه مددجویی است. (برنامه پنج ساله اشتغال وخودکفایی کمیته امداد امام خمینی) ره ()
۲-۲-۳ اهداف طرح توانمند سازی مددجویان
١- ایجاد زمینه مناسب جهت کشف خلاقیتهای نهفته مددجویان مستعد.
٢- ارتقاء سطح آگاهیهای عمومی، دانش فنی و مهارتهای حرفهای.
٣- افزایش توان اقتصادی خانوارهای تحت پوشش و نیازمند.
۴- ایجاد فرهنگ کار و تلاش و کارایی اجتماعی.
۵- ایجاد خودباوری و اعتماد به نفس در جامعه مددجویی.
۶- کاهش فقر و بیکاری و ناهنجاری درخانواده مددجو.
٧- پیشگیری از مهاجرتهای بیرویه.
۲-۲-۴ سیاستهای اجرایی توانمند سازی مددجویان
-۱ ایجاد سازوکار مناسب جهت شناسایی مددجویان مستعد و تعیین میزان توانایی، تجربه و مهارت اقشار تحت پوشش و مددجویان موردی.
-۲ کوشش در ارتقاء سطح آگاهیهای عمومی، دانش فنی و مهارت حرفهای آن ها.
-۳ شناسایی و بهره گیری از امکانات بالقوه و بالفعل مناطق مختلف کشور و بهره گیری از آن جهت ایجاد و توسعه اشتغال مددجویان.
-۴ ایجاد زمینه مناسب جهت حضور مددجویان مستعد در فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی به منظور اشتغال و کسب درآمد پایدار.
-۵ هدایت تحصیلی و هدایت شغلی فرزندان درحال تحصیل، بازمانده از تحصیل و فارغ التحصیل خانواده های تحت پوشش و کمک به آن ها جهت شغل یابی و یا فعالیت در یک حرفه درآمدزا ) کسب وکارمناسب(.
– هدایت مددجویان به سمت اجرای طرحهای کوچک اقتصادی درقالب مدلهای موفق انفرادی (خوداشتغالی) و تعاونیهای خانوادگی، فامیلی با رعایت شرایط فرهنگی و توانایی مددجویان به هرشکل ممکن حقیقی و حقوقی.
-۷ همیاری در اجرای طرحهای تجمعی که از صرفه اقتصادی بالاتری نسبت به طرحهای انفرادی برخوردار میباشند.
-۸ همیاری در اجرای طرحهای ویژه استانی و منطقهای که دارای توجیه اقتصادی مثبت بوده و مددجویان قادر به انجام آن میباشند.
-۹ اولویت دادن به اشتغال مددجویان ساکن روستاها و شهرهای کوچک.
-۱۰ تلاش در جهت جذب و هدایت اعتبارات دولتی، مردمی و تسهیلات بانکها جهت ایجاد و توسعه اشتغال پایدارخصوصاً در مناطق محروم.
-۱۱ ایجاد تنوع بیشتر در طرحهای اشتغال با رویکرد فناوری جدید متناسب با استعداد و امکانات مناطق.
-۱۲ پایدار سازی مشاغل ایجاد شده.
-۱۳ پیشگیری از سقوط مجدد مددیافتگان به چرخه فقر (رشیدی،۱۳۸۴).
۲-۲-۵ ویژگی های طرح های اشتغال زایی درکمیته امداد امام خمینی (ره)
طرح های اشتغال زایی کمیته امداد امام خمینی) ره(از ویژگی های اساسی زیر برخوردار است:
-۱ کمک به تولید واقتصاد ملی) قریب به نود درصد طرح های اشتغال زایی این نهاد طرح های تولیدی هستند(.
-۲ کم سرمایه بر) طرح های اشتغال زایی این نهاد حداکثر به ۸۰ میلیون ریال سرمایه نیاز دارند. (
-۳ زود بازده بودن ) طرح های اشتغال بسیار زود بازده هستند(
-۴ به مکان های وسیع وابزار و ادوات پیشرفته ودانش فنی بالا وپیچیده نیاز ندارند.
-۵ از مخاطره و ریسک پذیری بسیار پایینی برخوردار است) درصد پرت سرمایه بسیار ناچیز است(
-۶ بهره وری بالا دارند) با سرمایه گذاری کم، سود دهی نسبتاً بالا قابل حصول است(
-۷ درصورت اقتضاء وضرورت، بسرعت وبا کمترین اتلاف منابع تبدیل به طرح های مناسب دیگر می شود.
-۸ با توسعه فن آوری های جدید وافزایش تلاش وهمت مجری طرح، بسرعت قابل تعمیم وتوسعه میباشد (رشیدی،۱۳۸۴)
۲-۲-۶ بررسی آثارو نتایج طرحهای توانمند سازی شغلی مددجویان