تحویل به موقع
مفهوم تحویل به موقع با رویکرد رقابتی، در برگیرنده عمل سریع و قابل اطمینان به وعده تحویل است.
بسیاری از شرکت‌ها، خصوصاًً شرکت‌های خدماتی، اولویت رقابتی تحویل مناسب را به عنوان معیار ایجاد و توسعه جایگاه رقابتی مناسب در بازار به کار می‌گیرند. انتخاب این اولویت به منزله آن است که شرکت تصمیم می‌گیرد محصولات خود را سریع‌تر و با اطمینان بالاتری نسبت به سایر رقبا به مشتریان خود تحویل نماید (پورتر، ۱۹۸۵).
انعطاف پذیری
انعطاف پذیری نمایانگر توانایی بنگاه در انجام تنظیمات مورد نیاز برای واکنش مناسب در برابر تغییرات محیطی، بدون ایجاد تاثیرات منفی زیاد بر عملکرد است. پژوهشگران اتفاف نظر دارند که انعطاف پذیری تولید، مفهومی چند بعدی است اما درباره این که ابعاد اصلی آن دقیقاً شامل چه مواردی است، اختلاف نظر وجود دارد. اما به طور کلی یازده بعد انعطاف پذیری عبارتند از انعطاف پذیری در ماشین آلات، فرایند محصول، مسیریابی،حجم تولید، توسعه، عملیات، تولید، انتقال مواد، بازار و برنامه (دستجردی و همکاران، ۱۳۸۹).
بدون شک اکتساب تکنولوژی با در نظر گرفتن تمامی ابعاد مؤثر برآن می‌تواند اثر قابل توجهی را روی ابعاد فوق داشته باشد.
تدوین و اجرای مؤثر استراتژی تکنولوژی، محرک اصلی مزیت رقابتی یک شرکت به شمار می‌رود.
یکی از مهم‌ترین تصمیمات استراتژیک در تدوین استراتژی تکنولوژی، چگونگی اکتساب تکنولوژی مورد نیاز است (لی و همکاران، ۲۰۰۹). از آنجا که اکتساب تکنولوژی نقش مهمی در بهبود شایستگی[۲۴] یک شرکت دارد (هوانگ و تانگ، ۲۰۰۸)، در ادامه به بررسی این واژه می‌پردازیم.
۲-۷- اکتساب تکنولوژی
اکتساب تکنولوژی، فرایندی است شامل مراحل شناسایی، انتخاب، انتقال و به کارگیری راه حل‌هایی تکنولوژیکی که به منظور بهبود قابلیت‌های تولیدی برای افزایش عملکرد کسب و کار نگریسته می‌شود. فرایند اکتساب تکنولوژی اغلب در همه سازمان‌های تولیدی وجود دارد، اگر چه لزوماًً ساختار یافته و رسمی نیست (بینز[۲۵]، ۲۰۰۴).
به دلیل تاثیر فرایند اکتساب تکنولوژی برعملکرد شرکت و سهم آن در رسیدن شرکت به اهدافش، برای شرکت‌های درگیر در نوآوری‌های تکنولوژی فرایندی مهم، پرخاطره، سخت و استراتژیک محسوب می‌شود ( دورانی[۲۶] و همکاران، ۱۹۹۸)
این فرایند، ورود برنامه ریزی شده، انتخابی و متمرکز تکنولوژی پیشرفته ای است که شرکت برآن تمرکز ندارد؛ همچنین کاربردهای جدیدی است از تکنولوژی وارداتی که می‌تواند منافع اقتصادی مورد انتظار کاربران جدید را فراهم کند ( هوانگ و تانگ، ۲۰۰۸؛ کیم و رو، ۱۹۹۵)
اکتساب تکنولوژی یکی از روش‌هایی است که صنعت را قادر می‌سازد تا با آخرین روندهای تکنولوژی پرشتاب در تماس باشد و رایج‌ترین استراتژی جهت رشد شرکت می‌باشد (هگدورن و شاکنراد[۲۷]، ۱۹۹۴).
اکتساب تکنولوژی مقوله ای مهم و اساسی در ارتقای سطح تکنولوژی یک شرکت و در نهایت حرکت به سمت توسعه پایدار است. البته این امر مستلزم توجه به مراکز تحقیقاتی و حمایت‌های اقتصادی و سیاسی از این گونه فعالیّت هاست. دورانی و همکاران اکتساب تکنولوژی را به عنوان یک عامل مهم در مدیریت تکنولوژی در سازمان‌های صنعتی طبقه بندی نمودند. بینز اهمیت اکتساب تکنولوژی را با توجه به تاثیر مستقیم آن بر موفقیت سازمان‌ها عنوان نمود. اهمیت اکتساب و به کارگیری تکنولوژی صحیح در دستیابی به مزیت رقابتی در محیطی که هزینه، سرعت و پیچیدگی توسعه های فنی رو به افزایش بوده و چرخه حیاط محصول رو به کاهش است بیش از پیش نمایان است. نارایانان [۲۸]نشان داد که ارتباط قوی میان توانایی یک شرکت در اکتساب تکنولوژی و موفقیت در رقابت میان شرکت با رقبا وجود دارد. داساگ و همکاران[۲۹] به این نکته اشاره نمودند که انتخاب فرایند اکتساب تکنولوژی برای یک شرکت به محدودیت‌های سازمانی در زمینه هزینه، زمان و ریسک وابسته است. بنابرین اکتساب تکنولوژی پیچیده بوده و می‌بایستی به عنوان یک فرایند استراتژیک به آن نگریسته شود (دعیم و کوک اوغلو[۳۰]، ۲۰۰۸).
امروزه اهمیت تکنولوژی در موفقیت شرکت‌ها بر کسی پوشیده نیست. شرکت‌ها (اعم از شرکت‌های بزرگ و کوچک ) پیوسته در تلاشند که به تکنولوژی‌های جدید دست یافته و از این طریق نسبت به رقبای خود در بازار برتری رقابتی پیدا کنند. بنابرین توسعه تکنولوژی همواره مطرح بوده و از اهمیت خاصی برخوردار است.
توسعه تکنولوژی ممکن است از دو طریق صورت پذیرد:
-
- توسعه درون زا[۳۱]: که با بهره گرفتن از منابع داخلی و از طریق R&D به تکنولوژی مورد نظر دسترسی پیدا می‌شود (انصاری، ۱۳۸۸).
- انتقال تکنولوژی [۳۲]: که با بهره گرفتن از منابع خارجی و خرید آن از خارج بنگاه به تکنولوژی مورد نظر دسترسی پیدا می‌شود.
گاهی اوقات ترکیبی از توسعه درونزا و انتقال تکنولوژی برای دستیابی به یک تکنولوژی مورد استفاده قرار می‌گیرد (رگایتیس[۳۳]، ۱۹۹۹).
اهمیت انتخاب روش های اکتساب تکنولوژی بسیاری از کشورهای در حال توسعه را برآن داشت که انواع مختلف روش های اکتساب تکنولوژی را جهت انتخاب مناسب‌ترین آن ها آزمایش کنند. با توجه به رشد سریع تکنولوژی‌های نو و اهمیت آن ها از لحاظ تامین امنیت ملی، رفاه عمومی و رشد اقتصادی، غفلت از آن ها ممکن است ما را از قافله تکنولوژی دور کند. بنابرین باید در جستجوی راه هایی بود که دستیابی به این تکنولوژی‌ها را به سریع‌ترین وجه، ممکن سازد. اگر سازمان‌ها می‌خواهند که از تغییرات تکنولوژیکی عقب نمانند، می‌باید قادر باشند تا تکنولوژی‌های مورد نیاز خود را کسب کنند و از تکنولوژی‌های خود بهره برداری کنند. لذا تصمیماتی که در این خصوص اتخاذ می‌شوند می‌باید در فعالیت‌های طراحی استراتژی و برنامه ریزی یک سازمان ملحوظ نظر قرار بگیرند (اسلامی، ۱۳۷۸).
در صورتی که فرایند اکتسابی تکنولوژی به خوبی صورت پذیرد، سازمان را قادر می‌سازد تا بهره وری تولید را ارتقاء و بهبود بخشیده، شراکت‌ها به صورت کارا صورت پذیرد، توسعه بین‌المللی انجام گیرد و مزایای رقابتی عاید سازمان گردد (خلیل، ۱۳۸۶)
جدول ۲-۱ به طور خلاصه نتایج و اثرات بیان شده توسط محققین که در نتیجه اکتساب تکنولوژی عاید شرکت می‌شود را نشان می‌دهد.
جدول۲-۱ اثرات و نتایج مورد انتظار ناشی از اکتساب تکنولوژی (بخشایش،۱۳۹۰)
بهبود کیفیت محصول
دعیم و کوک اوغلو، ۲۰۰۸
کوتاه شدن سیکل توسعه محصول
تسای و وانگ، ۲۰۰۷
دعیم و کوک اوغلو، ۲۰۰۸
افزایش تعداد محصولات جدید
دعیم و کوک اوغلو، ۲۰۰۸
بهبود روابط کارگر و مدیر
دعیم و کوک اوغلو، ۲۰۰۸
افزایش دقت جریان اطلاعات
دعیم و کوک اوغلو، ۲۰۰۸
