-
- سهولت در خرید و فروش و دریافت سود.
-
- به کار گیری منابع محدود خریداران اوراق و ترویج فرهنگ پس انداز در بین آن ها.
-
- ایجاد روحیه مشارکت و تعاون بین خریداران اوراق.
- سود رسانی و کمک به اقتصاد و معیشت زندگی دارندگان اوراق مشارکت(uk2002).
در حال حاضر بسیاری از شهرهای دنیا که دارای سابقه طولانی در انتشار این نوع اوراق هستند، توانسته اند با کسب اعتبار مالی مناسب برای اوراق خود، به انتشار اوراق دارای تاریخ سر رسید بسیار بلند مدت بپردازند؛ اوراقی که در برخی موارد تاریخ سر رسید آن ها ۱۵ ساله بوده و امکان تامین مالی پروژه های بسیار بزرگ، طولانی مدت و دیر بازده را نیز فراهم می‌سازد (هاشم خانی و موسوی، ۱۳۸۹)
۲-۵چالش های انتشار اوراق مشارکت
با عنایت به اینکه ناشر متعهد می‌گردد ۲۰ درصد مبلغ اوراق فروخته شده را به صورت قرض الحسنه جاری (بدون دسته چک) نزد بانک عامل جهت باز خرید اصل و فرع و استرداد احتمالی وجوه به خریداران اوراق نگهداری نماید. لذا نرخ مؤثر سود اوراق مشارکت از ۱۸ درصد به حدود ۲۳ درصد افزایش می‌یابد و همچنین با توجه به سایر هزینه ها از جمله کارگزاری و انتشار و تبلیغات اوراق مشارکت هزینه اوراق برای ناشر سالانه حدود ۲۵ درصد می‌باشد که خوشبختانه در بسته سیاستی بانک مرکزی در سال ۸۹ از ۲۰ درصد وجوه به ۵ درصد وجوه کاهش یافته است. با این وجود نرخ سود تمام شده اوراق مشارکت بالای ۲۰ درصد خواهد بود(آقایی ۱۳۸۴). محدودیت استفاده از منابع اوراق در موضوع اوراق مشارکت که مدیریت منابع در این روش نسبت به سایر روش های تامین مالی از انعطاف پذیری کمی برخوردار است و به ناچار فقط باید در موضوعات خاص هزینه و سرمایه گذاری گردد. در کلیه اوراق فروخته شده تا کنون تعداد بسیار محدودی بیش از سود علی الحساب به دارندگان اوراق مشارکت طبق برنامه و گزارشات ارائه شده به بانک مرکزی پیشرفت ندارند و سر رسید در زمانی اتفاق می افتد که پروژه های اوراق به بهره برداری نرسیده و معمولا ارزش واقعی پروژه های اوراق مشخص نمی گردد و به سود علی الحساب بسنده می‌گردد و بعد از مدتی که پروژه تکمیل و به بهره برداری می‌رسد ارزش واقعی پروژه های اوراق مشارکت مشخص گردیده که دیگر دارندگان اوراق تسویه نموده اند. لذا باید برنامه ریزی اوراق دقیق تر و نظارت بر مصرف وجوه نیز از سوی بانک مرکزی و حسابرس امین دقیق تر گردد. ذات اوراق مشارکت بدین صورت است که می بایست در پایان پروژه منافع حاصل از مشارکت تقسیم گردد اما چون جذابیت برای فروش داشته باشد سود علی الحساب سه ماهه پرداخت می‌گردد که این نیز باعث اختلال در تامین مالی و نقدینگی پروژه ها می‌گردد(آقایی ۱۳۸۴). همان طور که تجربه نشان داده است معمولاً سود کوپن های اول تا سوم یا چهارم معمولاً از خود منابع اوراق مشارکت پرداخت می‌گردد که این باعث کمبود نقدینگی برای اجرای پروژه های اوراق می‌باشد. در خصوص بافت های فرسوده با عنایت به اینکه مهم ترین مرحله در اجرای پروژه های بافت فرسوده خرید و آزادسازی املاک واقع در پروژه ها می‌باشد و معمولا مجری طرح برای این مرحله نیاز به منابع مالی دارد، (چون برای مراحل ساخت سرمایه گذاران آمادگی مشارکت را دارند) لذا مرحله آزاد سازی زمان بر می‌باشد و معمولا هر پروژه حدود شش ماه تا یک سال آزاد سازی آن زمان لازم دارد و در این مدت اوراق مشارکت در حساب های ناشر بدون استفاده باقی می ماند و از طرف دیگر سود آن ها در حال پرداخت می‌باشد این در حالی است که پروژه های اوراق درآمد زایی و تکمیل بهره برداری آن در سال های اول اتفاق نمی افتد ولی باید سود اوراق سه ماهه پرداخت گردد. لذا می توان گفت زمان بر بودن آزادسازی پروژه ها و عدم امکان استفاده از منابع اوراق و در عین حال پرداخت سود به بانک عامل در طی این مدت یکی از چالش های مهم ناشران این اوراق می‌باشد. رکودها و رونق های بازار مسکن نیز می‌تواند روی سودآوری پروژه های اوراق مشارکت و زمان بهره برداری و تامین منابع برای باز پرداخت و سود اوراق مشارکت مؤثر باشد. اگر اوراق مشارکت در شرایط رونق منتشر و در شرایط رکود و سر رسید اصل اوراق و تسویه اوراق انجام گردد ناشر با مشکلات متعددی مواجه می شود(عیوظو۱۳۸۳).
یکی دیگر از مهم ترین چالش هایی که سازمان مجری طرح و سایر ناشران اوراق مشارکت با آن درگیر می‌باشند، در ماده ۱۱ آیین نامه انتشار اوراق مشارکت قید گردیده است و آن عبارت است از:
در صورت عدم فروش صددرصد اوراق مشارکت منتشر شده در مدت مذکور بانک مرکزی باید از طریق تمدید مهلت فروش یا طرق دیگر چگونگی تامین کسری منابع مورد نیاز طرح را توسط ناشر تعیین نماید. در صورت عدم تامین کسری منابع توسط ناشر طی مهلت مقرر، بانک مرکزی دستور انتظار اطلاعیه مربوط به استرداد وجوه دارندگان اوراق مشارکت را حداکثر ظرف یک هفته به عامل خواهد داد. هزینه های مالی ناشی از این امر بر عهده ناشر خواهد بود. با همه این شرایط اوراق مشارکت یکی از راه حل های پیش روی بافت های فرسوده برای تامین مالی می‌باشد که می بایست تا می‌توانیم تصمیمات منطقی گرفته و مشکلات آن را رفع نموده و با برنامه ریزی دقیق از این منبع تامین مالی حداکثر استفاده را نمود(عیوظو۱۳۸۳).
۲-۶جایگاه اوراق مشارکت در سیستم مالی (بازار پول و سرمایه)
اوراق مشارکت به عنوان جایگزین اوراق قرضه در کشور ایران هم در بازار پول و هم در بازار سرمایه نقش دارد. بازارهای پول و سرمایه از ارکان اصلی متشکله سیستم مالی هر کشور محسوب گردیده و در این بازارها، اوراق بهادار شامل اوراق قرضه و در کشور ایران مشارکت و همچنین اوراق سهام معامله می‌گردد. در موسسات مالی (در کشور ایران عمدتاًً بانک ها) از یک طرف دریافت کننده وجوه و از جانب دیگر انتقال دهنده این وجوه می‌باشند. تامین کنندگان وجوه و یا عرضه کنندگان آن نیز، شرکت ها، افراد و دولت می‌باشند. مصرف کنندگان یا متقاضیان وجوه هم شامل افراد، شرکت ها و دولت می‌گردند. بازارهای مالی شامل بازار پول و سرمایه نیز به ترتیب فوق واسطه بین عرضه کنندگان و متقاضیان وجوه می‌باشند. نظر به اینکه در بازار سرمایه ایران برخی از انواع اوراق بهادار (اوراق سهام) وجود دارد و اوراق مشارکت نیز جایگزین قرضه گردیده است. (ausaf2003).
۲-۷نقش اوراق مشارکت در جذب و کنترل نقدینگی
