مایلید بدانید که هیجانات خودرا چقدر هوشمندانه به کار می برید ؟
پاسخ های شما به سئوالات زیر :
به شما بینشی در مورد هوش هیجانی تان می‌دهد .
این سئوالها ،قسمتی از یک آزمون بزرگ است که به وسیله دکتر ژان سگال روانشناس بالینی در جنوب کالیفرنیا و نویسنده کتاب هوش هیجانی خودرا با یک راهنمای عملی بالا ببرید )تنظیم شده است .
نکته مّهم در این آزمون آن است که :
-
- به سئوالات ،هر چه سریعتر پاسخ دهید.
-
-
- برای فکر کردن در مورد پاسخ مکث نکنید .
-
-
- با کلمات هرگز به ندرت گاهی بسیاری اوقات و همیشه پاسخ دهید .
- به سراغ سؤالات قبلی نروید وآنها را تغییر ندهید .
۱٫احساس کنار گذاشته شدن یا نا دیده گرفته شدن مرا اذیت می‌کند .
۲٫وقتی کاری انجام می دهم که از آن شرمنده ام آن را می پذیرم.
۳٫اینکه رفتار غریبه با من دوستانه نیست مرا ناراحت می‌کند .
۴٫می توانم به ضعفهایم بخندم .
۵٫به خاطر اشتباهاتم بسیار ناراحت می شوم .
۶٫می توانم بدون احساس گناه معایبم را بشناسم .
۷٫ وقتی کسی نسبت به من خشمگین می شود تمام روزم خراب است .
۸٫تصمیم گرفتن برایم عذاب آور است یا از آن سرباز می زنم .
۹٫هیجانات شدید افراد دیگر باعث می شود احساس کنم کنترلی بر امور ندارم.
بنا بر نظر دکتر سگال :اگر به سوالات فرد پاسخ هرگز یا به ندرت وبه سوالات زوج ،پاسخ همیشه یا بسیاری اوقات داده باشید هوش هیجانی شما( به اوج ظرفیت خود نزدیک شده است) .
در اینجا تمرین ساده ای توسط دکتر سگال پیشنهاد شده تا از یک روش ارتباطی بر پایه تفکر به جای روشی که احساسات هم در آن دخیل است ،استفاده کنید برای بیان عقیده محکم به جای اینکه بگویید (من فکر می کنم) .عبارت (من احساس می کنم )را به کار ببرید . دکتر سگال می‌گوید :به این ترتیب عبارت ما معتبرتر و متقاعد کننده تر خواهد بود . و احتمالاًکمتر به نظر خواهد رسید که چیزی می گوییم که خود اعتقادی به آن نداریم …وبه این ترتیب ما از اشتغال ذهنی در مورد نگفتن آنچه که باید می گفتیم ویا گفتن آن به صورت دیگر رها می‌کند ).
اهمیت اندازه گیری هوش هیجانی :
واندازه گیری هوش هیجانی بیشتر به توان بالقوه انجام کار توجه می شود تا حاصل کار یعنی بیشتر فرآیندها توجه داریم تا پیامدها . جلالی تأکید نموده است که نتایج پژوهش های انام شده در خصوص هوش هیجانی در خارج از کشور نشان داده است که مدارسی موفق هستند که به ایجاد رابطه مناسب بین دانش آموزان دانش آموزان ومعلمان و دانش آموزان وسایر اعضای مدرسه کمک می‌کنند .(جلالی ۱۳۸۱)
این نتایج با یافته های پژوهش دیگری در خصوص فرهنگ مدرسه School euiturدر داخل کشور مشابهت دارد (متقی زاده ۱۳۸۰)در یافته های این پژوهش که در مقاله ای تحت عنوان «ارتقای فرهنگ مدرسه »بنیانی برای اصلاح مدرسه در فصل‌نامه تعلیم وتربیت شماره مسلسل ۷۱ منتشر شده براین نکته تأکید شده است که مدرسه صرفاًیک سازمان آموزشی نیست بلکه جامعه ای کوچک است که از طریق فعالیت ومشارکت دانش‌آموزان خود به عنوان عناصر اصلی و بزرگسالان مدرسه ،سمت وسو وفرهنگ خاص خویش را پیدا می‌کند ودارای هویت است.(متقی زاده ۱۳۸۱)
با توجه به اهمیت هوش هیجانی و تازه گی مطالب طرح شده توسط جلالی ،بخشی از مقاله وی که در آن تعریف وبررسی پیشینه نظری هوش هیجانی و پیشینه مطالعات تجربی هوش غیر شناختی وتعریف مختصری از مؤلفه های اصلی هوش هیجانی واجتماعی وعوامل تشکیل دهنده آن ارائه شده،عیناًبه تفکیک عناوین مربوطه درج می نمائیم .
تعریف و پیشینه هوش هیجانی
تعریف هوش هیجانی نیز همانند هوش شناختی شناور است . این اصطلاح از زمان انتشار کتاب معروف گولمن (Goleman 1995)به گونه ای گسترده به صورت بخشی از زبان روزمره در آمد وبحث های بسیاری را برانگیخت .گولمن طی مصاحبه ای با جان انیل (۱۹۹۶)هوش هیجانی را چنین توصیف می‌کند :
هوش هیجانی نوع دیگری از هوش است . این هوش مشتمل بر شناخت احساسات خویشتن واستفاده از آن برای اتخاذ تصمیم های مناسب در زندگی است .توانایی اداره مطلوب خلق وخوی ووضع روانی وکنترل تکانش هاست . علمی است که به هنگام شکست ناشی از دست یافتن به هدف ،در شخص ایجاد انگیزه و امید می‌کند .
هم حسی یعنی آگاهی از احساسات افراد پیرامون شما است .مهارت اجتماعی یعنی خوب تا کردن با مردم وکنترل هیجانهای خویش در رابطه با دیگران وتوانایی تشویق وهدایت آنان است .
گولمن در همین مصاحبه ضمن مهّم شمردن هوش شناختی وهیجانی می‌گوید :
هوش بهر (IQ)در بهترین حالت خود تنها عامل ۲۰درصد از موفقیت های زندگی است. ۸۰درصد موفقیت ها به عوامل دیگر وابسته است وسرنوشت افراد در بسیاری از موارد در گرو مهارتهایی است که هوش هیجانی را تشکیل می‌دهد .
هوش غیر شناختی ،ابعاد شخصی ،هیجانی ،اجتماعی وحیاتی وحیاتی هوش را که اغلب بیش تر از جنبه‌های شناختی آن در عملکرد های روزانه مؤثرند ،مخاطب قرار می‌دهد . هوش هیجانی با توانایی درک خود ودیگران (خودشناسی ودیگر شناسی )،ارتباط با مردم وسازگاری فرد با محیط پیرامون خویش پیوند دارد . به عبارت دیگر «هوش غیر شناختی پیش‌بینی موفقیت های فرد را میسر می‌کند وسنجش واندازه گیری آن به منزله اندازه گیری وسنجش توانایی‌های شخص برای سازگاری با شرایط زندگی وادامه حیات در جهان است ».
بار-آن (Bar-on 1997)پیتر سالوی (Salovey 1990)ضمن اینکه اختراع اصطلاح سواد هیجانی (Emotional Litesy)به پنج حیطه در این مورد اشاره می‌کند :
۱٫شناخت حالات هیجانی خویش :یعنی ،خود آگاهی
۲٫اداره کردن هیجان ها :یعنی ،مدیریت هیجان ها به روش مناسب
۳٫خود انگیزی :یعنی کنترل تکانش ها ،تأخیر در ارضای خواسته ها وتوان قرار گرفتن در یک وضعیت روانی مطلوب
۴٫ تشخیص دادن وضع هیجانی دیگران ،همدلی
۵٫برقراری رابطه با دیگران
پیشینه مطالعه هوش غیر شناختی
پیشینه هوش هیجانی را می توان در ایده های ولکسلر به هنگام تبین جنبه‌های غیر شناختی هوش عمومی جست وجو کرد . وکسلر در صفحه ۱۰۳ گزارش ۱۹۴۳خود درباره هوش می نویسد :کوشیده ام نشان دهم که علاوه بر عوامل هوشی ،عوامل غیر هوشی ویژهای نیز وجود دارد که می‌تواند رفتار هوشمندانه را مشخص کند . نمی توانیم هوش عمومی را مورد سنجش قرار دهیم مگر این که آ‍مون ها و معیارهایی نیز برای سنجش عوامل غیر هوشی دربرداشته باشد »
