الف ) قابلیت‌های شخصی
قابلیت‌ها ، مهارت‌ها و خصوصیات مورد نیاز برای تعامل موفقیت آمیز با محیط هستند . مهارت‌ها و خصوصیاتی که به عنوان قابلیت‌های شخصی تعریف شده اند شامل عزت نفس بالا ، حل موفقیت آمیز تضادها ، مهارت‌های ارتباطی موفقیت آمیز ، مهارت‌های قوی روابط شخصی و عملکرد دانشگاهی قوی هستند . جوانانی که این قابلیت را در سطح بالا دارا باشند ، خطر کمتری برای ارتکاب بسیاری از رفتارهای مشکل دار از قبیل رفتارهای خشونت آمیز و پرخاشگرانه دارند .
ب ) دیگر رفتارهای مشکل دار
بر اساس رفتار مشکل دار نوجوانانی که درگیر یکی از رفتارهای مشکل دار هستند ، احتمال زیاد دارد که درگیر رفتارهای مشکل دار شوند . برای مثال فردی که مواد مخدر مصرف می‌کند به احتمال زیاد دیگر رفتارهای مشکل دار از قبیل روابط جنسی زود هنگام و رفتار پرخاشگرانه از خود نشان می‌دهند .
تئوری فرهنگی که مبتنی بر اصول تئوری یادگیری اجتماعی است ، فرض کرده‌است وقتی خشونت در عرصه ای از زندگی مشروع پنداشته شود ، موجب وقوع خشونت در درگیری عرصه های زندگی خواهد شد .
ج ) ویژگی‌های جمعیتی
ویژگی‌های جمعیتی ، اجتماعی شدن افراد ، تجربیات زندگی آن ها و در معرض خشونت قرار گرفتن را تحت تأثیر قرار می‌دهند . تأثیر پایگاه اقتصادی – اجتماعی ، نژاد ، سن و جنسیت بر خشونت در موارد زیادی به اثبات رسیده است . یافته های مربوط به رابطه نژاد و خشونت دوستانه نوجوانان نشان داده است که حتی با کنترل پایگاه اقتصادی – اجتماعی ارتکاب خشونت جوانان آمریکایی ، آفریقایی تبار نسبت به سفید پوستان بیشتر بوده است . همچنین با افزایش از کودکی به نوجوانی و جوانی میزان ارتکاب به خشونت افزایش خواهد یافت ؛ زیرا آن ها وقت بیشتری را با دوستان خود سپری کرده و بنابرین فرصت بیشتری برای ارتکاب خشونت دارند ، مخصوصاً وقتی نظارت والدین کم باشد . ( عمویی ، ۱۳۷۸ : ۹۸ ) .
۶-۲- سابقه و پیشینه تحقیق
از حدود سه دهه قبل پدیده خشونت در کشورهای غربی مورد توجه قرار گرفته و سرآغاز بررسی های خشونت از چاپ مقاله ای با قلم هنری کمپ ( ۱۹۶۲ ) آغاز شد که بر اساس مشاهدات بالینی او از کودکان که در خانواده کتک خورده و در بیمارستان بستری شده بودند نوشته شد .
او در این مقاله به توصیف و شرح سوختگی ها ، شکستگیها و سایر جراحات پرداخت ، این مقاله برای اولین بار بر وجود خشونت تأکید کرد . به تدریج در دهه ۷۰ میلادی افراد مختلفی سعی کردند این پدیده را توصیف کنند . این افراد در آغاز کسانی بودند که در محیط کاری خود با خشونت مواجه می شدند مانند مددکاران و مشاوران مدارس ، پزشکان و پرستاران و افراد پلیس و جرم شناسان که سعی در شناخت و تبیین عوامل مؤثر در ظهور این پدیده را داشتند و بعد از آن جنبش‌های حقوقی زنان و کودکان نیز نگاه خود را متوجه این پدیده کردند و با انجام گردهمایی‌ها ، راهپیمایی ها و سخنرانی ها سعی در جلب افکار عمومی ایجاد تغییرات در قوانین به نفع قربانیان خشونت کردند .
تأثیر مهم بررسی های خشونت ، تغییر نگرش جامعه نسبت به پدیده خشونت بود . اگر در سال ۱۹۷۶ تنها ۱۰ درصد از آمریکاییان این پدیده را در جامعه خود مهم تلقی کردند ، در سال ۱۹۸۲ ، ۹۰ درصد از آن ها به نگرش فوق رسیده بودند .
در ایران تا چند سال پیش ، با اینکه برخی موارد حاد خشونت در مطبوعات انعکاس می یافت ، اما به صورت معمول خشونت به عنوان رفتار نابهنجار فردی در نظر گرفته می شد و به مفهوم پدیده ای اجتماعی اصلاً در نظر گرفته نمی شد . به تدریج این پدیده مورد توجه سازمان‌ها و محافل علمی قرار گرفت . توجه به خشونت و سعی در مقابله با آن ضرورت انجام بررسی ها را در مورد خشونت ایجاب می‌کند . بررسی ها در زمینه خشونت با مشکلات متعددی روبرو است . در ایران به علت نبود اطلاعات آماری ، نامشخص بودن جمعیت ، مشکل دستیابی به افراد و همچنین نبود بررسی های دیگر این مشکل شدیدتر و این امر ضرورت انجام بررسی ها را تشدید می‌کند .
در خصوص بررسی پیشینه تحقیق با مراجعه به دانشگاه های استان ایلام ، و دانشگاه های استان تهران و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و پایان نامه های دانشجویی و سایت‌های مختلف اینترنت چنین کار تحقیقاتی انجام نگرفته است و تقریباً کار بدیع است اما در ایران تحقیقات مشابه انجام گرفته است که در ذیل خلاصه ای از آن ها آورده شده است .
در خصوص بررسی پیشینه تحقیق با مراجعه به دانشگاه های استان کرمانشاه و شهرستان گیلانغرب، و دانشگاه های استان تهران و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و پایان نامه های دانشجویی و سایت‌های مختلف اینترنتی چنین کار تحقیقاتی انجام نگرفته است و تقریباً کار بدیع است اما در ایران تحقیقات مشابه انجام گرفته است که در ذیل خلاصه ای از آن ها اورده شده است:
۱-۶-۲- تحقیقات داخلی
الهام عمویی ، تأثیر خشونت خانواده بر رفتار نوجوانان
الهام عمویی ( ۱۳۷۸ ) در پایان نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان تأثیر خشونت خانواده بر رفتار نوجوانان دانش آموز مقطع راهنمایی شهر تهران در سال ۱۳۷۸ به بررسی این موضوع در میان دانش آموزان پرداخته است . نتیجه ای که به دست آورده است عبارت است از اینکه خشونت در طبقات مختلف دیده شده است و میزان خشونت ارتباطی با طبقه اجتماعی ندارد ، میزان خشونت والدین با فرزندان بزرگ و کوچک فرقی نمی کند . در این تحقیق ، استقلال طلبی ، نارضایتی ، همانند سازی ، انزوا طلبی نوجوانان با خشونت والدین رابطه دارد . ( عمویی ، ۱۳۷۸ ) .
صادق جلیلی ، عوامل مؤثر بر پیشگیری از ارتکاب جرم در بین جوانان
جلیلی ( ۱۳۸۱ ) تحقیقی با عنوان « عوامل مؤثر بر پیشگیری از ارتکاب جرم در بین جوانان » را به صورت پایان نامه انجام داده است . او این تحقیق را در شهر همدان و روی جوانان مجرم و غیر مجرم ۱۸ تا ۲۹ ساله اجرا کرده‌است . نمونه او شامل ۱۰۰ نفر مجرم و ۱۰۰ نفر غیر مجرم است که به صورت تصادفی ساده انتخاب کرده‌است . او در این تحقیق خود به نتایج زیر به دست یافته است : بین نیاز اجتماعی ، نیاز اقتصادی ، نیاز فرهنگی و فرصت اجتماعی با ارتکاب جرم رابطه منفی معنی داری وجود داشته است .
نیاز اجتماعی بیشترین تأثیر گذاری بر ارتکاب جرم را به خود اختصاص داده است و نیاز فرهنگی و اقتصادی به ترتیب در رده دوم و سوم قرار دارند در زمینه فرصت‌ها هم فرصت سیاسی با بیشترین تأثیر و فرصت اقتصادی در رده دوم و فرصت‌های فرهنگی و اجتماعی در رده های بعدی قرار گرفته اند . همچنین هر قدر فرد ، والدین و افراد محله نسبت به جرم و مجرم نگرش منفی تری داشته باشند از احتمال ارتکاب جرم توسط افراد کاسته می شود ( جلیلی ، ۱۳۸۱ ) .
حبیب حیدری ، عوامل مؤثر بر خشونت و پرخاشگری جوانان
حیدری و دیگران ( ۱۳۷۹ ) در پروژه ای تحت عنوان عوامل مؤثر بر خشونت و پرخاشگری در میان دانش آموزان شهر یزد در سال ۱۳۷۹ به بررسی این موضوع در میان ۱۰۰ نفر دانش آموز پرداخته و در این تحقیق به نتایج زیر دست یافته است . وضعیت مالی خانواده ها ، جمعیت خانواده ، شغل والدین ، شیوع اعتیاد ، تماشای فیلم‌های خشن و رابطه با دوستان بزهکار از عوامل مؤثر بر خشونت و پرخاشگری نوجوانان است . ( حیدری ، ۱۳۷۹ : ۱۷۰ ) .
