جدول ۳-۲: همبستگی خرده‌مقیاس‌های پرسشنامه‌ی
هوش عاطفی با نمره کل پرسشنامه
خرده‌مقیاس‌ها
تعداد سوالات
ضرایب همبستگی
با نمره کل
خوش‌بینی
۷
۸۴/۰
درک عواطف خود و دیگران
۱۰
۷۸/۰
کنترل عواطف
۷
۷۹/۰
مهارت‌های اجتماعی
۶
۷۸/۰
۳-۳-۲- مقیاس هوش اخلاقی:
این پرسشنامه توسط لنیک و کیل ساخته شده و مشتمل بر ۴۰ سوال است که به بررسی وضعیت ابعاد زیرمجموعهی (شایستگی‌های) هوش اخلاقی اختصاص دارند (پیوست ۲). این سوالات به صورت مساوی بین ۱۰ بعد یا زیرمجموعهی هوش اخلاقی شامل انسجام، صداقت، شجاعت، رازداری، انجام تعهدات فردی/ مسئولیت‌پذیری (پاسخ‌گویی) در برابر تصمیمات شخصی، خودکنترلی و خود محدود‌سازی،کمک به دیگران (قبول مسئولیت برای خدمت به دیگران)، مراقبت از دیگران (مهربانی)، درک احساسات دیگران (بشردوستی و رفتار شهروندی)، و درک نیازهای روحی خود (ایمان، اعتقاد و تواضع) تقسیم شده و هر شایستگی دارای ۴ سوال است. همچنین، این ۱۰ شایستگی به ۴ دسته کلی تحت عنوان ابعاد کلی هوش اخلاقی شامل درستکاری (دارای ۴بعد زیر مجموعه)، مسئولیت‌پذیری (دارای ۳ بعد زیر مجموعه)، بخشش (دارای ۲ بعد زیرمجموعه) و دلسوزی (دارای ۱بعد زیرمجموعه) تقسیم می‌شوند.
پاسخ‌دهندگان به هر پرسش بر روی طیف ۵ گزینه‌ای هرگز تا همیشه پاسخ می‌دهند، که به ترتیب به این گزینه‌ها امتیاز ۱ تا ۵ تعلق می‌گیرد.
پایایی این پرسشنامه در تحقیقی که توسط بهرامی، اصمی، فاتح پناه و تفت‌ارفه (۱۳۹۱) به روش آلفای کرونباخ انجام شده به میزان ۸۹/۰ گزارش شده است. همچنین در پژوهش محمدی، نخعی، برهانی و روشن‌زاده (۱۳۹۲) میزان پایایی به روش آلفای کرونباخ ۸۷/۰ گزارش شده است.
در پژوهش اسماعیلی‌طرزی، بهشتی‌فر و اسماعیلی طرزی (۱۳۹۱) میزان پایایی به روش آلفای کرونباخ ۸۸/۰ گزارش شده است. درپژوهش محمودی، سیادت و شادان‌فر (۱۳۹۱) نیز میزان پایایی به روش ضریب آلفای کرونباخ ۸۸/۰ گزارش شده است.
در پژوهش حاضر برای بررسی پایایی، از روش آلفای کرونباخ استفاده شد. ضریب ۹۲/۰ برای کل پرسشنامه و برای ابعاد درستکاری، مسئولیت پذیری، عفو، دلسوزی به ترتیب ضرایب ۸۲/۰، ۸۲/۰، ۷۴/۰، ۶۵/۰ به دست آمد. در پژوهش اسماعیلی‌طرزی و همکاران (۱۳۹۱)، جهت بررسی روایی، پرسشنامه در اختیار چند تن از اساتید قرار گرفته و پس از محاسبات انجام شده میزان روایی ۹۰/۰ گزارش شده است. در پژوهش حاضر برای بررسی روایی از همبستگی هر خرده مقیاس با نمره کل استفاده شده است. دامنه ضرایب همبستگی از ۷۴/۰ تا۹۲/۰ به دست آمد. نتایج حاصله در جدول ۳-۳ ارائه شده است.
جدول۳-۳: همبستگی خرده مقیاس های پرسشنامه‌ی هوش اخلاقی با نمره کل
خرده‌مقیاس‌ها
تعداد سوالات
ضرایب همبستگی خرده‌مقیاس با نمره کل
درستکاری
۱۶
۹۲/۰
مسئولیت‌پذیری
۱۲
۹۱/۰
عفو
۸
۸۴/۰
دلسوزی
۴
۷۴/۰
۳-۳-۳- مقیاس همدلی اساسی[۱۰۶]:
مقیاس همدلی توسط جولیف و فارینگتون[۱۰۷] (۲۰۰۶) ساخته شده است. ویژگی‌های روان‌سنجی این مقیاس توسط آلیبر و همکاران (۲۰۰۸) در بین دانش‌آموزان ایتالیایی نیز مورد ارزیابی قرارگرفت. نسخه نهایی مقیاس همدلی دارای ۲۰سوال (جولیف و فارینگتون، ۲۰۰۶) و۲ خرده‌مقیاس است (پیوست ۳). خرده‌مقیاس عاطفی ـ هیجانی که از ۱۱ سوال (۱، ۲، ۴، ۵، ۷، ۸، ۱۱، ۱۳، ۱۵، ۱۷، ۱۸) تشکیل شده است و خرده‌مقیاس شناختی که از ۹ سوال (۳، ۶، ۹، ۱۰، ۱۲، ۱۴، ۱۶، ۱۹، ۲۰) تشکیل شده است. این پرسشنامه یک ابزار نگرش سنج و از نوع مقیاس لیکرت ۵ گزینه‌ای است که پاسخ به هر عبارت آن در دامنه‌ای از ۱ (کاملا مخالفم) تا ۵ (کاملا موافقم) قرار دارد.
در مطالعه آلیبر و همکاران (۲۰۰۸) برای کل مقیاس ضریب آلفای کرونباخ ۸۷/۰ و برای خرده‌مقیاس عاطفی ـ هیجانی ۸۶/۰ و شناختی ۷۴/۰ گزارش شده است. همچنین در تحقیق نوروزی (۱۳۸۹)، پایایی کل مقیاس به روش آلفای کرونباخ به میزان ۸۴/۰ و به تفکیک ۷۸/۰ برای مقیاس ـ هیجانی و ۷۴/۰ برای مقیاس شناختی گزارش شده است. آلیبر و همکاران (۲۰۰۸)، برای تعیین روایی پرسشنامه از روایی سازه استفاده کردند. آن ها آزمون همدلی اساسی را با پرسشنامه همدلی هیجانی محرابیان (۱۹۹۶) با شاخص کنش‌ورزی بین‌شخصی دیویس (۱۹۸۰) و مقیاس جامعه‌پسند کاپرا و همکاران (۲۰۰۵) همگرا کردند و همبستگی بالایی را به دست آوردند که این نشان از روایی سازه است (نوروزی، ۱۳۸۹).
در پژوهش حاضر برای بررسی پایایی از روش آلفای کرونباخ استفاده شد و میزان ضریب آلفای کرونباخ ۸۷/۰ به دست آمد. جهت بررسی روایی از همبستگی خرده‌مقیاس‌ها با نمره کل استفاده شد و ضرایب همبستگی برابر ۹۱/۰ و ۹۰/۰ به ترتیب برای خرده مقیاس عاطفی ـ هیجانی و خرده مقیاس شناختی به دست آمد.
۳-۳-۴- مقیاس کوتاه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی[۱۰۸]:
این مقیاس در سال ۱۹۹۸ توسط سازمان بهداشت جهانی ساخته شده و به مطالعه ۴ بعد از کیفیت زندگی می‌پردازد که شامل: ۱ – سلامت جسمانی ۲- سلامت روانی ۳- روابط با دیگران ۴ – کیفیت محیط زندگی است (نصیری، ۱۳۸۵). این ابزار از ۲۶ گویه تشکیل شده که یکی از آن ها به دلیل عدم تناسب با محتوای پژوهش حاضر حذف گردیده، و مقیاس به ۲۵ گویه رسید (نصیری، ۱۳۸۵). در این ابزار، جهت سنجش سلامت جسمانی، از ۷ گویه (سوالات ۳، ۴، ۱۰، ۱۵، ۱۶، ۱۷، ۱۸)، جهت سنجش سلامت روانی، از ۶ گویه (سوالات ۵، ۶، ۷، ۱۱، ۱۹، ۲۵)، جهت سنجش روابط اجتماعی، از ۲ گویه (۲۰، ۲۱) و جهت سنجش کیفیت محیط زندگی، از ۸ گویه (سوالات ۸، ۹، ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۲۲، ۲۳، ۲۴) استفاده می‌شود. ۲ گویه نیز کیفیت آشکار زندگی و سلامت عمومی افراد را مورد بررسی قرار می‌دهند. سوالات (۳، ۴، ۲۵) به صورت معکوس نمره‌گذاری می‌شوند. برای هر گویه، نمره‌ای از ۱ تا ۵ در نظر گرفته می‌شود که از (هرگز، خیلی ناراضی‌ام ) تا (همیشه، خیلی راضی‌ام) است.
پایایی این مقیاس نیز توسط سازندگان آن در ۱۰ مرکز بین‌المللی سازمان بهداشت جهانی مورد بررسی قرار گرفته و ضریب آلفای ۷۳/۰ تا ۸۹/۰ را برای خرده‌مقیاس‌ها و کل مقیاس گزارش نموده‌اند (نصیری و رضویه، ۱۳۸۵). رحیمی (۱۳۸۶)، نیز پایایی این مقیاس را به روش آلفا برابر با ۸۸/۰گزارش نمود. در پژوهش صبری (۱۳۹۰) نیز پایایی این پرسشنامه با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ برابر با ۸۹/۰ گزارش شده است. در پژوهش حاضر جهت بررسی پایایی از روش آلفای کرونباخ استفاده گردید و برای ابعاد سلامت جسمانی، سلامت روانی، روابط اجتماعی و کیفیت محیط زندگی ضرایب آلفا به ترتیب ۷۷/۰، ۸۱/۰، ۶۶/۰، ۸۱/۰ به دست آمد.
