(RIسود باقیمانده ( =هزینه سرمایه – سود خالص عملیاتی پس از کسر مالیات

RI=NOPAT – CapChg

۷- ارزش افزوده اقتصادی^[۳۰] : برابر با سود های عملیاتی منهای هزینه سرمایه ای تعریف می شود که برای ایجاد آن به کارگرفته شده است. در اندازه گیری عملکرد بر مبنای سود سنتی حسابداری ، تنها تأمین مالی از طریق بدهی منظور می شود در حالی که در محاسبه ارزش افزوده اقتصادی، هزینه تأمین مالی از طریق بدهی و سهام ، هر دو در نظر گرفته می شود. در مفهوم ارزش افزوده اقتصادی ، علاوه بر مبلغ سود، کیفیت آن نیز مهم است ، اینکه سود با چه میزان سرمایه گذاری حاصل شده و هزینه سرمایه چقدر بوده است ؟ ارزش افزوده اقتصادی را می توان به دو روش عملیاتی و مالی محاسبه کرد که نتیجه هر دو روش یکسان است. با توجه به اهمیت این معیار جدید ارزیابی عملکرد ، تحقیقات زیادی درباره محتوای اطلاعاتی ارزش افزوده اقتصادی انجام و با محتوای اطلاعاتی سود مقایسه شده است اما نتابج بیشتر تحقیقات نشان داد که سود هنوز مهم ترین معیار ارزیابی عملکرد است. (وکیلیان, مهدی , ودیعی , محمد حسین, و حسینی معصوم, محمد رضا ۱۳۸۹)

نحوه محاسبه ارزش افزوده اقتصادی : ارزش افزوده اقتصادی عبارت است از اختلاف بین بازده سرمایه و هزینه سرمایه با احتساب تعدیلات حسابداری . ارزش افزوده اقتصادی از رابطه زیر محاسبه می‌گردد.

EVA=Capital (r-c) = NOPAT – Capital *C

D*K_d (۱-t) – EVA = NOPAT – Equity *K_e

که در آن ® نرخ بازده سرمایه ، © نرخ متوسط هزینه سرمایه ، Capital سرمایه عملیاتی به کار گرفته شده در ابتدای دوره ، NOPAT سود خالص عملیاتی پس از کسر مالیات ، Equity سرمایه سهام‌داران ، D سرمایه قرض دهندگان ، K_d,K_e نرخ بازده مورد توقع سهام‌داران و قرض دهندگان و Capital*C مبلغ هزینه سرمایه یا Capital Charge می‌باشد. (جهانخانی, علی و سهرابی, جمشید, ۱۳۸۸)

۲-۷ نسبت های مالی

نسبت های مالی را به چهار گروه کلی می توان طبقه بندی کرد:

۱- نسبت های سودآوری

۲- نسبت های کارایی ( فعالیت )

۳- نسبت های اهرمی ( بدهی )

۴- نسبت های نقدینگی

نسبت های سودآوری

این نسبت ها میزان موفقیت واحد تجاری را در کسب سود نشان می‌دهند. که مهمترین آن عبارتند از : سودناخاص به فروش ، سودخالص به فروش ، بازده مجموع داراییها (ROA) ، سودعملیاتی به فروش ، بازده حقوق صاحبان سهام(ROI) و … (اکبری, فضل اله, ۱۳۸۴)

۲-۷-۱ نسبت‌های کارایی ( فعالیت )

این نسبت ها کارایی مدیران را در کاربرد داراییها ( منابع مالی در اختیار مدیران ) نشان می‌دهند. یا بعبارت دیگر می توان درجه کارایی شرکت را از ‌نظر استفاده مؤثر از منابع تعیین کرد. هر کسری که در صورت آن مبلغ فروش واحد تجاری یا بهای تمام شده کالای فروش رفته قرار داشته باشد و در مخرج آن یکی از اقلام ترازنامه قراربگیرد را می توان نسبت فعالیت نامید. مهمترین نسبت های فعالیت عبارتند از: گردش موجودی کالا ، دوره گردش کالا، دوره وصول مطالبات ، گردش مجموع داراییها و… . (اکبری, فضل اله, ۱۳۸۴)

۲-۷-۲ نسبت های اهرمی

این نسبت ها نشان می‌دهند که هرگاه واحدتجاری زیان به بار بیاورد و کاربه تصفیه بکشد، تاچه اندازه طلبکاران و وام دهندگان به آن واحد تجاری به مطالبات خود می‌رسند. همچنین این نسبت ها طرز ترکیب سرمایه شرکت را به معنی آن که کلیه منابع مالی را در بر می‌گیرد نشان می‌دهد.این نسبت ها خود به دو دسته کوچکترتقسیم می‌شوند: نسبتی که در آن میزان سرمایه گذاری در دارایی ثابت سنجیده می شود ‌نسبت‌هایی که رابطه منابع مالی مورد استفاده واحد تجاری را از لحاظ بدهی‌های جاری و بلند مدت با ارزش ویژه تعیین می‌کنند که در واقع ‌به این دسته نسبت های بدهی یا اهرمی گفته می شود.(اکبری, فضل اله, ۱۳۸۴)

۲-۷-۳ نسبت های نقدینگی

به نسبت هایی اطلاق می‌شوند که توانایی واحد تجاری را در واریز بدهی‌های کوتاه مدت نشان می‌دهد. مهمترین این نسبت ها عبارتند از: نسبت جاری و نسبت آنی. این نسبت ها از مقایسه دارایی‌های جاری یا اقلام تشکیل دهنده آن با بدهی‌های جاری به دست می‌آیند و بیشتر به صورت عدد و یا درصد نشان داده می‌شوند.(اکبری, فضل اله, ۱۳۸۴)

۲-۸ بازده سهام :

منظور از بازده کلی مجموعه مزایایی است که در طول سال به سهم تعلق می‌گیرد . مجموعه این مزایا شامل موارد زیر است :

1. 1. افزایش قیمت سهم در آخر سال مالی نسبت به ابتداری سال مالی مورد محاسبه (تفاوت نرخ اول و آخر سال مالی سهم شرکت )

1. 1. سود نقدی ناخالص در سهم طبق مصوبه مجمع عمومی صاحبان سهام که بعد از کسر مالیات پرداخت می‌گردد.

1. 1. مزایای ناشی از حق تقدم خرید سهام که قابل تقویم به ارزش ریالی است .

1. مزایای ناشی از سود سهام یا سهام جایزه

مجموعه این مزایا که در طول سال به سهم تعلق می‌گیرد ، به نسبت قیمت سهم یا به نسبت آخرین قیمت سهم می‌تواند مورد محاسبه قرار گیرد و نرخ بازده کل سهام محاسبه گردد.

۲-۹ تفاوت نرخ :

آخرین قیمت سهام در پایان سال مالی نسبت به اولین قیمت سهام در ابتدای سال مالی را در نظر گرفته و تفاوت آن ها را به دست می آورند ، این تفاوت اگر مثبت باشد ، عامل فزاینده نرخ بازده کل بوده و اگر منفی باشد ، عامل کاهنده نرخ بازده کل است .

۲-۱۰ سود نقدی ناخالص هر سهم :

این سود عبارت است از سود سهام پیشنهادی ناخالص تصویب شده در مجمع عمومی صاحبان سهام تقسیم بر تعداد در تاریخ تصویب سود سهام پیشنهادی ناخالص تصویب شده در مجمع عمومی صاحبان سهام تقسیم بر تعداد سهام در تاریخ تصویب سود سهام پیشنهادی توسط مجمع عمومی صاحبان سهام .

۲-۱۱ مزایای حق تقدم :

مجموعه مزایایی که در هنگام افزایش سرمایه به سهام‌داران سابق تعلق می‌گیرد مزایای حق تقدم محسوب می‌گردد. فرمول زیر محاسبه مزایای حق تقدم را ارائه می‌دهد . منظور از تعداد سهام افزایش یافته آن تعداد سهامی است که در افزایش سرمایه به کل تعداد سهام قبلی شرکت تعلق می‌گیرد . به عنوان مثال اگر شرکتی ۲۰۰% افزایش سرمایه دهد به ازای هر سهم قبلی ، ۲ سهم دیگر در حقوق حق تقدم آن جای دارد . این مزایا نیز بعد از محاسبه در فرمول محاسبه نرخ کل بازده سهام مود استفاده قرار می‌گیرد .

افزایش از راه های مختلف می‌تواند محقق شود ، اهم موارد مربوط به افزایش سرمایه عبارتند از :

1. 1. از محل مطالبات حال شده سهام‌داران قبلی مربوط به سود سهام شرکت

1. 1. از محل آورده های نقدی سهام‌داران قبلی

1. از محل اندوخته ها و سود تقسیم نشده سال‌های قبل

۲-۱۲ مزایای سهام جایزه :

معمولاً شرکت های در زمان انقضای دوره پرداخت سود نقدی ، به دلیل کمبود نقدینگی یا حفظ منابع نقدی موجود ، برای تامین سود متعلق به هر سهم ، به جای پرداخت نقدی اقدام به دادم سهام جایزه یا سود سهمی می کند و از این طریق افزایش سرمایه می‌دهند که این همان افزایش سرمایه از محل مطالبات حال شده سهام‌داران در آخرین روز مهلت پرداخت سود سهام است که فرمول آن به شرح ذیل می‌باشد :