-
- وجود خسارت.
-
- ارتکاب رفتار خسارت آمیز.
- رابطه سببیت یا علیت بین فعل شخص و خسارتی که وارد شده است.
هر یک از ارکان و شرایط فوق را به طور جداگانه مورد بررسی قرار می‌دهیم ولی باید توجه داشت که جهت شناسایی کامل مسئولیت مدنی باید مجموع ارکان و شرایط فوق الذکر مورد توجه قرار گیرد.
۲-۲-۱-خسارت و اقسام آن
خسارت در لغت به معنای زیان، زیان کردن، زیانکاری و زیانمندی آمده است.[۲۴] در ترمینولوژی حقوق در تبیین معنای این واژه گفته شده است: ۱-مالی که باید از طرف کسی که باعث ایراد ضرر مالی به دیگری شده به متضرر داده شود. ۲- زیان وارد شده را هم خسارت می‌گویند. در اصطلاح حقوقی، هر جا که نقصی در اموال ایجاد شود یا منفعت مسلمی از دست برود یا به سلامت و حیثیت و عواطف شخص لطمه ای وارد آید، می‌گویند خسارت یا ضرر به وجود آمده است. با عنایت به قوانین و مقررات موضوعه فعلی در یک تقسیم ساده، انواع خسارات قابل جبران در آتش سوزی آپارتمان عبارتند از؛
۲-۲-۱-۱-خسارت مالی
مقصود از ضرر مالی، زیانی است که در نتیجه از بین رفتن اعیان اموال( مانند نابود شدن عین مال بر اثر سوختن) یا کاهش ارزش اموال(مانند دودی شدن یک کالا بر اثر آتش سوزی که منجر به کاهش ارزش مال گردد)و یا از بین رفتن منفعت و حق مشروع اشخاص به آنان می‌رسد. میزان این ضرر، تفاوت میان دارایی کنونی زیان دیده و دارایی او در صورتی است که فعل زیان بار رخ نمی داد. معیار ضرر مالی قابل ارزیابی و تقویم بودن با پول می‌باشد. در ادامه باید افزود که، یکی از مصادیق خسارات مالی و مادی را بایستی خسارات جسمانی محسوب نمود. زیرا، همان طور که ممکن است ارتکاب فعل عامل زیان بار خساراتی بر اموال و دارایی های زیان دیده وارد سازد، این احتمال وجود دارد که در بسیاری از موارد، سبب ورود خسارت هایی به تمامیت جسمانی افراد گردد. آسیب های وارد بر تمامیت جسمانی ممکن است به جرح، نقص یا قطع عضو بیماری و از کارافتادگی دایم یا موقت و حتی مرگ مجنی علیه منجر شود. بدین ترتیب در لزوم جبران خسارات وارد بر زیان دیده در چنین مواردی نباید تردید نمود. عموما در برابر خسارات جسمانی، عامل ورود زیان موظف به پرداخت دیه می شود. دیه به معنای خون‌بها می‌باشد. در خصوص ماهیت دیه نظرات مختلفی ابراز شده برخی با توجه به اینکه میزان آن قابل افزایش یا کاهش می‌باشد، در صورت فوت از سوی مجنی علیه یا ولی دم او قابل اسقاط می‌باشد و دلایل دیگر چون عدم وجود سوءنیت و عدوان معتقدند که دیه جبران خسارت است.[۲۵] برخی دیگر اعتقاد به کیفر بودن دیه دارند بدان علت که در اسلام دیه کیفر اصلی جنایات شبه عمد و خطاء محض است و جانی غیر از پرداخت دیه الزام دیگری ندارد.[۲۶]
۲-۲-۱-۲-خسارت ناشی از منافع ممکن الحصول
قانون‌گذار در قانون دادرسی جدید با اقتباس از قانون آیین دادرسی کیفری سابق، عبارت «منافع ممکن الحصول» را به کار برده و این شبه را به وجود آورده است که آیا مراد از منافع ممکن الحصول همان منافع محتمل است که در صورت وقوع ضرر، زیان دیده احتمالاً (نه قطعاً) از آن ها بهره مند می شد یا عبارت است «از منافع محقق» که در صورت عدم ارتکاب عمل، زیان دیده قطعاً (نه احتمالاً) از آن برخوردار می‌گردد؟ به نظر می‌رسد منظور قانون‌گذار منافعی است که قطعاً زیان دیده می توانسته از آن بهره مند شود. البته پیش از این تردید داشتند که از دست دادن منفعت را نیز در زمره ضررها آورند، ولی امروزه عدم النفع نیز در شمار خسارات آمده است. منتها باید افزود که درجه احتمال فوت منفعت باید به اندازه ای باشد که در دید عرف بتوان ضرر مورد مطالبه را مسلم شمرد نه از دست دادن بخت و امکان. میرفتاح صاحب کتاب گران سنگ « عناوین» تلف آنچه را از منافع که بالقوه است( مانند میوه درخت یا منفعت تدریجی اموال) خسارت می‌داند ولی محروم کردن از منافعی که قابلیت ایجاد را دارد( مانند مانع شدن از اباد کردن زمین و احیای آن) منع از انتفاع می‌داند نه ضرر، بدون اینکه مسئولیت منع کننده را انکار کند و درباره آن می‌گوید بحثی دیگر است. حاج میرزا حبیب ا… رشتی در کتاب غصب و میزای قمی در جامع الشتات و شهید نیز در کتب خود بر همین معنی اتفاق دارند.[۲۷] ماده ۲۵۲ قانون مدنی آلمان ضابطه ای را معین می‌کند که برای تعیین و تمیز منفعت از دست رفته مفید و منطقی است. به موجب ماده مذکور، منافعی در حیطه خسارات قابل جبران به حساب می‌آید که بر مبنای عرف و عقل و سیر جریان طبیعی امور، ایجاد آن ها مورد انتظار است. این ضابطه، با آنچه صاحب عناوین در تمیز منافع بالقوه و منافع قابل ایجاد پیشنهاد کرده‌است شباهت دارد و اندکی گسترده تر است. زیرا می توان منافعی را که عرف انتظار ایجاد آن را دارد محاسبه کرد.[۲۸] در حقوق انگلیس نیز در مورد منافع تفویت شده از کشتی توقیف شده از همین ضابطه استفاده شده بود.[۲۹]
۲-۲-۱-۳- خسارت معنوی
یکی دیگر از خسارات قابل مطالبه در فوتبال خسارت معنوی می‌باشد. مقصود از ضرر معنوی خسارتی است که چهره مالی و اقتصادی ندارد و به حقوق مالی و دارایی شخص صدمه نمی زند، ولی سبب رنج اخلاقی و لطمه به حقوق غیر مالی او است. زیان های معنوی را نیز به دو گروه تقسیم کرده‌اند؛ گروه اول: زیان های وارد به حیثیت و شهرت یا، به طور خلاصه، آنچه در زبان عرف سرمایه یا دارایی معنوی شخص است. گروه دوم: لطمه به عواطف و ایجاد تالم و تاثر روحی که شخص، با از دست دادن بستگان و دوستان خود، یا ملاحظه درد و رنج آنان می بیند. تقسیم بندی فوق بدین جهت است که بیشتر درباره گروه دوم و لطمه های روانی تردید شده است که بتوان زیان را به پول ارزیابی و جبران کرد.
۲-۲-۲-فعل زیانبار و شرایط آن
در این رابطه باید بیان نمود که آنچه که برای محاکم و کمیته انضباطی اهمیت دارد این است که فعل زیانبار از عمل ورزشی و توسط ورزشکاران انجام گرفته باشد. بنابرین دو ضابطه در آن مهم می‌باشد؛۱-مکان: اعمال ورزشی اگر توسط ورزشکاران هم انجام شده باشد بایستی در مکان خاص خود باشد و در اماکنی که برای آن ورزش به خصوص تدارک و تهیه شده در نظر گرفته اند. ۲-زمان: زمان در ورزش از جهاتی برای ورزش های خاص به دو دسته تقسیم می شود: دسته اول مثل فوتبال دارای زمان معینی است و دسته دوم از لحاظ زمانی محدودیتی ندارند مانند والیبال. بنابرین در ورزش فوتبال اگر فعل زیانبار در زمان معین بازی انجام شود مشمول فعل ورزشی قرار می‌گیرد.
۲-۲-۳-رابطه سببیت
