و در دسته دوم که شامل به ترتیب سه زیر مجموعه هستند:
۱-تعاملات اجتماعی و امنیت [۱۷] که عمدتا به تعاملات بین گروه های سالمندان و گروهایی با نژادهای مختلف و روابط همسایگی به طور کل می‌پردازد ، ۲- مشارکت شهروندان[۱۸] به معنای حق انتخاب آنها در طراحی و منظر شهر با توجه به فرهنگ، مذهب و تاریخ هر کشور است ،که این موضوع نه تنها در کشورهایی با میزان دموکراسی بالا همچون آلمان ایتالیا ،سنگاپور و … که در کشورهایی کمتر دموکراتیک هم مورد استقبال قرار گرفت. ۳- هویت اجتماعی- محلی [۱۹]که می‌تواند شامل استفاده از طراحی ویا نمادهای مناسب با هویت هرکشور و همچنین حضور فعال شهروندان در اجتماعات محلی باشد، از موارد حایز اهمیت در دسته دوم هستند. (۹-۱۱,۲۰۰۸:، Matsuoka& Kaplan)
در این بخش با بررسی نمونه‌ی عملی مدیریت بصری موجود ، سعی در شناخت چارچوب کلی آن شده است . تجربه شهر لندن به عنوان یکی از جامع‌ترین و شبیه‌ترین به آنچه برای شهر تهران مدنظر است و توسط مرکز مطالعات شهر تهران انتخاب و بررسی شده و جایگاه منظر در طرح شهر جده به عنوان یک الگوی آسیایی در این پژوهش، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته‌اند. در چارچوب مدیریت بصری شهر لندن چشم اندازهای استراتژیک و مکان هایی که امکان رویت از آنجا مقدور باشد، پهنه های تاریخی و بناهایی که در ارتقای هویت تاریخی و سیاسی شهر موثر هستند، شناسایی و قوانین و مقررات جهت حفظ و نگهداری آنها وضع شده است. تمامی این اقدامات در راستای تقویت تصویر و هویت تاریخی ، فرهنگی و سیاسی شهر لندن در سطح منطقه‌ای و بین المللی است.
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
الف :چارچوب مدیریت بصری شهر لندن:
چارچوب مدیریت بصری لندن[۲۰]، به توصیه مدیریت عمران شهری و به سفارش شهردار لندن ، توسط مهندسین مشاور[۲۱] با هدف حفظ و مدیریت مناظر استراژیک و کیفیت های بصری شهر لندن در مقابل توسعه و ساخت و سازهای بلندمرتبه و همچنین حفظ مکان های عمومی که از آنها دید به مناظر استراتژیک میسر است، تدوین شده و به عنوان راهنمای برنامه‌ای ضمیمه پلان لندن [۲۲]میباشد.این راهنما عملا یک چارچوب استراتژیک برای توسعه فضایی شهر محسوب میشود. این سند در ۵ بخش عمده آورده شده است که شامل ۱: معرفی ۲: انطباق با سیاست های محلی ، ۳:مرحله ارزیابی و مشاوره ، ۴: مدیریت منظر، ۵: راهنمای مدیریت بصری میباشد که در ادامه شرح مختصری از هر بخش ارائه شده است.
معرفی: در این بخش شهرداری لندن « راهنمای برنامه ریزی تکمیلی»[۲۳]را جهت مدیریت چشم اندازها تهیه کرده است. مدیریت بصری شهر لندن به دنبال تعیین ، مدیریت و حمایت از چشم اندازهای شاخص این شهر عرصه های مرتبط با آنها میباشد و هدف آن فراهم آوردن مدرکی جهت تدقیق سیاست‌هایی است که بتواند بخش‌های مختلف شهر لندن و همچنین متقاضیان ، شهروندان و مدیران قانونی را در راستای تطابق با «طرح جامع لندن» راهنمایی کند.
تطابق با سیاست های محلی :
بخش‌های مختلف مدیریت شهر لندن ، عاملان و ذینفعان قانونی، مانند میراث فرهنگی ، می‌بایست مفاد«راهنمای برنامه ریزی تکمیلی » را به صورت کامل در تهیه طرح ها و برنامه‌ها و سیاست‌های توسعه و همچنین پاسخگویی به ارباب رجوع در زمینه طرح‌های توسعه شهری، رعایت کرده و در صورتی که برنامه‌های پیشنهادی توسعه شهری با خط مشی‌های این راهنما منطبق نباشد ، باید سیاست‌های راهنمای برنامه‌ریزی تکمیلی را در الویت قرار دهند.
۳-وظایف شهرداری لندن:
شهرداری لندن به عنوان مرجع تهیه و تصویب«راهنمای برنامه ریزی تکمیلی» دارای وظایف مشخصی میباشد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
در محدوده چشم‌اندازهای تعیین شده ، بناهای شاخصی که از لحاظ زمینه زیباشناسی، فرهنگی یا دیگر موارد به این چشم اندازها کمک کرده و باعث لذت بردن ناظر از چشم انداز میشود ، توسط شهرداری باید شناسایی شوند.
شهرداری همچنین باید بناهای مهم و شاخص در مسیر چشم اندازها ،که کمک به تصویر سازی از شهر لندن در سطح سیاسی و فرهنگی میکند ، شناسایی کند.
همچنین ویژگی‌های از منظر که به توانایی ناظر در درک اهمیت ،یکپارچگی و ارزش مکان بافت‌های تاریخی کمک میکند را شناسایی کرده و مورد حمایت قرار دهد.
برنامه های توسعه چناچه در پیش زمینه ، زمینه میانی و پس زمینه چشم اندازهای تعیین شده قرارگرفته باشند، توسط شهرداری با هدف بررسی میزان تاثیر آنها بر روی چشم اندازهای تعیین شده، مورد ارزیابی قرار میگیرند
مرحله ارزیابی و مشاوره :
روند انجام پروژه‌های عمرانی به این صورت است که پیشنهاد پروژه توسط یک کارشناس شهرداری مطابق با سه مرحله زیر مورد بررسی قرار گیرد:
مرحله ۱: بررسی دامنه طرح: مشخص میشود که آیا این طرح بر روی منظر و یا چشم اندازهای مشخص شده تاثیر می‌گذارد؟
مرحله ۲:توضیح منظر: چنانچه دامنه طرح پیشنهادی در یکی از مناظر مشخص شده قرار گیرد باید اطلاعات آن منظر شامل مشخصات وجوه تمایز و نقاط مهم از لحاظ زیبایی شناسی و ابعاد فرهنگی به تفصیل آورده شود. همچنین الزامات و قوانین موجود درباره منظر مورد نظر جمع آوری شود.
مرحله ۳: توضیح طرح پیشنهادی و تأثیرات آن بر روی منظر: اطلاعات مورد نیاز به صورت زیر دسته بندی می‌شوند:
مقیاس ، بافت و توده طرح
نما، مصالح(شامل جنس، رنگ،مقیاس و میزان باز تابندگی مصالح)
تاثیرات خط آسمان
ایجاد مانع در منظر های موجود و یا سد راه شاخص‌های مهم دید
رابطه طرح با محیط و زمینه اطراف
تاثیر طرح مورد نظر در شب شامل نورپردازی
تغییرات فصلی شرایط آب و هوایی و جوی
سایه هایی که دیگر ساختمانها بر روی طرح پیشنهادی می‌اندازند
تاثیر فاصله بین ناظر و موارد شاخص منظر با طرح مورد نظر
مدیریت منظر:
برنامه‌های مدیریت منظر لندن که شامل راهنماهای مدیریت بصری هستند، جهت مدیریت طرح‌های توسعه در پیش زمینه ،زمینه میانی و پس زمینه چشم اندازها است. این راهنماها باید هنگام طراحی و جانمایی هر طرح توسعه ای قابل دسترس باشد. این برنامه‌های مدیریتی شامل توضیح شرایط ، مشخصه ها ،ترکیب بندی و چیدمان، ویژگیها . نمادهای هر یک از چشم اندازها، میباشد. طرح‌های توسعه‌ای که با هر یک از راهنماهای مدیریت بصری منتج شده از این سند مطابقت نداشته باشد باید رد صلاحیت شود.
درنهایت می‌توان گفت طرح لندن و سند مدیریت بصری آن ، نحوه برخورد با مسئله طراحی فضای شهر در مقیاس کلان را به خوبی نشان می‌دهد، در مورد چارچوب مدیریت منظر شهر لندن دو ارتباط مهم و اساسی و قانونی وجود دارد، ارتباط اول : ارتباط سند با سیاست های مرتبط طرح جامع لندن بوده و ارتباط دوم، ارتباط سند با سیاست های محلی است ،یعنی ساختار و پایه تحلیل ها و طرح های مدیریت بصری بر اساس دیدهای پیشنهادی و سیاست های ذکر شده در طرح جامع لندن است . همین موضوع باعث ایجاد پشتوانه قانونی و تحقق پذیری سند چارچوب مدیریت بصری شهر لندن میشود و با توجه به پیچیدگی مبحث منظر شهری امکان مدیریت آن در سطح کلانشهری فراهم ساخته است. در اینصورت با توسعه شهر منظر شهری نیز ارزش‌های خود را حفظ میکند. تدوین برنامه‌های مدیریتی که تمام ویژگی های منظر را در خود جای داده و با فرایند توسعه ارتقایی هماهنگ باشد باعث میشود تغییرات کوچک مقیاس در توسعه کالبدی شهر در خدمت دستیابی به کلیتی یکپارچه قرار گیرد. (سلیمه خداوردی،۱۳۹۳ :۱۷)
ب) ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻣﻨﻈﺮ در طرح جده:
ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﻨﺪ ﻃﺮح راﻫﺒﺮدی ﺟﺪه ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻃﺮح در دو ﻗﺴﻤﺖ اﺻﻠﻲ ﺳﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻨﻈﺮ ﺷﻬﺮی ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ :
۱- اﺟﺰای راﻫﺒﺮدی ﺳﻨﺪ طرح : در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ از ﺳﻨﺪ، در ۴ ﻣﻮﺿﻮع از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت۱۳ ﮔﺎﻧﻪ ﻃﺮح، ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻨﻈﺮ ﺷﻬﺮی ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ :
۱-۱ ) ﻗﻠﻤﺮو ﺷﻬﺮی اﻟﮕﻮی اﺳﻜﺎن :ﭘﺮوژه در ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻫﺎی اﻳﻦ ﺑﺨﺶ، ﻣﺤﻞ ﻓﺮودﮔﺎه ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺷﻬﺮ ﺟﺪه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮی ﺟﺪه ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﺮدﻳﺪه است .در سال ۲۰۰۸ « ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻮﺳﺎزی و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮی جده »ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺎزوی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮی ﺟﺪه، ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺷﻬﺮداری اﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﻃﺮح ﺟﺎﻣﻊ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻬﺮی ﻣﺨﺘﺼﻲ را ﺑﺮای اﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻤﻮده‌اﻧﺪ اﻳﻦ ﻃﺮح ﻛﻠﻴﻪ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﭼﺎرﭼﻮب ﻛﺎرﺑﺮی زﻣﻴﻦ، ﻃﺮاﺣﻲ ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺑﺎز و ﻣﻨﻈﺮ را ﻫﻤﺮاه زﻳﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎ و راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ را ﺗﺪﻗﻴﻖ نموده است.
۱-۲) زیرساخت ﻫﺎی ﺷﻬﺮی : در اﻳﻦ بخش زیر ساخت‌های ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮای نگهداری ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎی ﺳﺒﺰ ﻣﻨﻈﺮ ﺷﻬﺮی ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
۱-۳) ﻛﻨﺎره درﻳﺎ : اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺷﻬﺮداری اﻳﻦ ﺷﻬﺮ را ﻣﻠﺰم ﺑﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﻃﺮﺣﻲ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻧﺎم « ﻃﺮح ﺟﺎﻣﻊ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﻨﺎره دریا» میﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ در آن اﺟﺰای ﻣﺤﺪودهﻫﺎی ﺣﻮزه ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ، ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻛﺎﻟﺒﺪی ﻣﻨﻈﺮ، ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻃﺒﻴﻌﻲ، ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎی ﺣﻴﺎﺗﻲ بوم ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ، ﻧﻴﺎزﻫﺎ و ﺗﺮﺟﻴﺤﺎت اﻧﺴﺎﻧﻲ و ﻧﻴﺎزﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪای ﺑﺨﺶ ﺻﻨﻌﺖ و ﻛﺴﺐ و ﻛﺎرﻫﺎی ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ در ﻣﺤﺪوده ﻃﺮح را ﺑﺎ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺗﺪوﻳﻦ نماید .
۱-۴) ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺑﺎز و ﺗﺠﻬﻴﺰات اوﻗﺎت ﻓﺮاﻏﺖ : در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ از ﺳﻨﺪ، ﺷﻬﺮداری ﺟﺪه ﻣﻠﺰم ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ ارزﺷﻤﻨﺪ از ﻧﻈﺮ ﻋﻠﻤﻲ، تنوع زﻳﺴتی، زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ، ﻣﻨﻈﺮ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺟﻬﺖ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ و ارﺗﻘﺎ به واﺳﻄﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ و ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ.
۲- شاخصﻫﺎی ﻛﻠﻴﺪی ﻋﻤﻠﻜﺮد طرح:
۲-۱)در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ، ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻨﻈﺮ ﺷﻬﺮی به عنوان ﻳﻜﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ هویت بخش به شهر ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ به گونه‌ای ﻛﻪ درﺻﺪ رﺿﺎﻳﺖ ذیﻧﻔﻌﺎن ﺷﻬﺮی از ﻣﻨﻈﺮ و زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺟﺪه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از شاخصﻫﺎی ﻛﻠﻴﺪی ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻬﺮ ﺟﺪه ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺟﻬﺎن اﺳﻼم ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ، اﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮ اﺳﺎس نظر سنجی‌های دوره‌ای ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ و در ﮔﺰارش ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ ﺷﻬﺮ ﺟﺪه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻌﻴﺎری ﺟﻬﺖ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺷﻬﺮداری ﺟﺪه در ﺑﺨﺶ ﻣﻨﻈﺮ ﺷﻬﺮی، ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺧﻮاﻫﺪ .
۲-۲) ﺷﺎﺧﺼﻲ دﻳﮕﺮ، ﻛﻪ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ رﻫﻴﺎﻓﺖﻫﺎی ﻃﺮح در ﺑﺨﺶ زیرساخت‌های ﺷﻬﺮی ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺟﻬﺖ ﺣﻔﻆ و ﻧﮕﻬﺪاری ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎی ﺳﺒﺰ ﻣﻨﻈﺮ ﺷﻬﺮی ﺟﺪه است، ﺑﻪ ﺻﻮرت درﺻﺪی از ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺳﺒﺰ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻨﺎﺑﻊ پساب‌های ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺷﺪه درﺣﺎل آبیاری ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه میﺷﻮد، ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻨﻈﺮ، ﻋﻤﺪﺗﺎ ﺑﺎ روﻳﻜﺮد ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺤﻴﻂ و ﺑﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺳﺒﺰ در اﻳﻦ ﻃﺮح ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮده است.( ابیانه ،۳:۱۳۹۰ )
ج) در مطالعه‌ای دیگر که توسط گرجی در شهرهای آمریکا صورت گرفته توجه به دیدگاه‌ها و رویکردهای جهانی از سه جهت ضروری است:
۱- ماهیت نظارت:
امروزه ، نظارت بر کیفیت طراحی و توسعه اراضی در شهر های جوامع توسعه یافته، با توجه به نیازها و الویت های محلی ، به نحو فزاینده ای اهداف اجتماعی ،محیطی و اقتصادی مختلفی را دنبال میکند. نمونه ای از تنوع در اهداف کنترل کیفیت بصری و محیطی توسعه‌های شهری و نحوه استفاده از این اهداف بر حسب مقیاس شهر دستورالعمل های طراحی ۵۷ شهر در آمریکا است. دستورالعمل‌های مورد استفاده در این شهرها در ارتباط با اهداف و معیارهای گوناگون محیطی و درجه اهمیت آنها از نقطه نظر کثرت بهره گیری به شرح و ترتیب زیر هستند:
طراحی معماری ، طراحی فضای سبز، مسیر حرکت سواره ، طراحی محوطه ، تابلوها ، مسیر حرکت پیاده ،ایجاد موانع بصری،کنترل نورها ، مبلمان خیابان، کنترل آلودگی صوتی، تاسیات فنی و زیرساخت‌ها، جلوگیری از اتلاف انرژی ،حفظ دسترسی بصری به مناظر ، بهره گیری از آثار هنری برای استفاده عموم و کنترل آلودگی های تنفسی و پویایی و سایر موارد از سوی دیگر دلایلی در توجیه ضرورت نظارت بر طراحی ساختمانها توسط ۶۵ شهر در این کشور عنوان شده به ترتیب الویت به این شرحند:
ارتقای هویت محله ، جنبه های زیبا شناختی، حفظ محیط زیست، ارزش های اقتصادی، جلوگیری از اشتباهات گذشته، قابلیت پیش بینی روند و نحوه توسعه ، نحوه توزیع کاربریها ، بهزیستی عمومی و کنترل بیشتر کیفیت توسعه شهری.
۲- رویه نظارت :
اینگونه موارد معمولا در جوامع توسعه یافته از طریق اعمال مکانیزم های کنترل کیفی توسعه شهر ، مانند بررسی صلاحدیدی طرح معماری توسط کمیته طراحی وهمچنین تنظیم دستورالعمل‌های طراحی کنترل می‌شوند. البته در مواردی که از روش‌های جدیدتر معیارهای عملکردی و ضوابط قابل انعطاف استفاده میشود، بررسی کیفی طرح ،در مکانیزم کنترل توسعه ادغام شده و نیازی به نظارت جداگانه بر طرح ها نیست .اگرچه در شهر های آمریکا ، کنترل تاثیرات منفی محیطی توسعه های شهری بوسیله کمیسیون برنامه ریزی به عنوان بخشی از ضوابط منطقه بندی انجام میگیرد ولی معمولا این روش جزئیات شکل ظاهری طرح ها را مورد بررسی قرار نداده و محدود به پروژه های بزرگ و خاص است. مکانیزم ترکیبی دستورالعمل های طراحی و بررسی صلاحدیدی طرح ها که مورد استقبال بسیاری از شهر ها قرار گرفته است موقعیت مناسبی را برای بررسی همزمان شکل ظاهری ساختمان و هماهنگی نحوه طراحی آن با مشخصه های محلی و همچنین تاثیرات احتمالی محیطی احداث طرح های پیشنهادی فراهم آورده است.
