بیشترین گردشگران به ترتیب، از کشورهای عراق، آذربایجان، ترکیه، افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، عربستان، کویت، هند و بحرین بوده است. از کشور عراق ۷۰۵ هزار و ۴۰۱ نفر، از آذربایجان ۳۸۹ هزار و ۵۸۴ نفر، از ترکیه ۲۲۶ هزار و ۸۸۳ نفر، از افغانستان ۱۹۷ هزار و ۱۶۱ نفر، از پاکستان ۱۰۵ هزار و ۷۴۹ نفر، از ترکمنستان ۸۰۰ هزار و ۶۱۶ نفر، از عربستان ۷۹ هزار و ۲۱۹ نفر، از کویت ۴۰ هزار و ۸۴ نفر، از هند ۳۶ هزار و ۶۱۵ نفر و از بحرین نیز ۳۰ هزار و ۷۲۰ نفر وارد ایران شده‌اند.
عمده گردشگران ورودی به ایران گردشگران زیارتی، سلامت، تاریخی، طبیعی و تجاری بوده‌اند. مقصد مسافران خارجی در ایران: بیشترین استان‌هایی را که این گردشگران بازدید کرده‌اند به ترتیب خراسان رضوی، ایلام، آذربایجان غربی، اردبیل، آذربایجان شرقی، تهران، خوزستان، گیلان، سیستان و بلوچستان و کردستان اعلام کرد.^[۱۱]
جدول۱-۳: ورود گردشگران بین المللی به کشور بر اساس مدل سفر در سال ۱۳۸۸   و ۱۳۸۹

منبع: اداره آمار و اطلاعات سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگر

۲-۳- جاذبه های گردشگری مذهبی در ایران
تبدیل زیارت و حرکت های زیارتی به پدیده ای انبوه که در آن گروهای وسیع و متنوعی از مردم مشارکت می کنند، با آثار فضایی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی وسیعی در محیط همراه است. به همین دلیل است که زیارت نه تنها فعالیتی گردشگری، بلکه اساسا مقوله ای جغرافیایی است. گردشگری زیارتی نه تنها در ایران، بلکه در دنیا اهمیت داردو ویژگی های گردشگری زیارتی عبارت اند از:

• • • • بردارهای گردشگری گردشگری زیارتی با انگیزه تفریح به سفر نمی روند. گردشگری زیارتی مقوله ای اعتقادی است؛ بنابراین، از نظر آسیب شناسی، تقریبا عاری از ضایعات و آسیب های متداول در سایر اشکال گردشگری است. جنبه های آسیب شناختی در گردشگری زیارتی بسیار پایین است.

    ( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

• • در گردشگری زیارتی تقسیم بندی طبقاتی بر اساس منزلت افراد وجود ندارد؛ برای مثال، تجهیزات گردشگری بر منزلت افراد تقسیم بندی نمی شود.

• • گردشگری زیارتی در برگیرنده طیف متنوعی از افراد با منزلت های اجتماعی و فرهنگی است. مشارکت در گردشگری زیارتی فاقد ظوابط و تقسیمات تعریف شده است.

• • یکی دیگر از ویژگی های گردشگری زیارتی عاری بودن از قیود نژادی است؛ چرا که حرکت های با منشاء اعتقادی فاقد مقیاسهای نژادی هستند.

• • و سرنجام، در هر دین زیارت مکان های مقدس و گردشگری زیارتی صرفا به پیروان آن دین تعلق دارد. بیت المقدس استثنا ست.

با گسترش دین اسلام در ایران، آرامگاه امامان، امام زادگان و عارفان به تدریج به زیارتگاه تبدیل شد. بعدها با ساخت بارگاهها و توسعه تاسیسات جانبی، نه تنها در جاهای مختلف کشور جاذبه های دینی و بنا های مذهبی شاخص به وجود آمد، بلکه از این طریق حرکت های زیارتی در بدنه اجتماعی جامعه نیز توسعه یافت.
در پیکره ی جغرافیایی ایران جاذبه های زیارتی فراوانی وجود دارد که در مجموع می توان آنها را به دو دسته تقسیم کرد:

• • مشهد و قم دو مرکز اصلی گردشگری زیارتی در کشور هستند که تقاضای گردشگری برای آنها دارای برد ملی و تا حدودی منطقه ا ی است. تفاوت عملکرد زیارت میان مشهد و قم در طول اقامت زوار است. گردشگری زیارتی مشهد طولانی تر است و جزو فعالیت های گردشگری بلندمدت می- باشد، ولی گردشگری زیارتی قم کوتاه مدت است. به همین دلیل، در فم تأسیسات گردشگری بسیار محدود است، ولی در شهر مشهد تأسیسات اقامتی و پذیرایی طیف متنوع تری دارد و گردشگری زیارتی پیامد های فضایی، اجتماعی و اقتصادی فراوانی در شهر مشهد بر جای گذاشته است. سالانه ۱۲ تا ۱۵ میلیون نفر زائر به شهر ۳ میلیون نفری مشهد سفر می کنند، در حالی که گردشگری زیارتی قم سالانه ۳ تا ۴ میلیون زائر است.

• • علاوه بر جاذبه های دینی و مذهبی با برد ملی و منطقه ای، در گستره جغرافیایی ایران تعداد زیادی زیارتگاه وجود دارد که دارای برد محلی و ناحیه ای هستند. این زیارتگاه ها در نواحی مختلف کشور پراکنده شده اند. آرامگاه حضرت احمدابن موسی جعفر معروف به شاه چراغ در شیراز، آرامگاه حضرت عبدالعظیم و حمزه بن موسی الکاظم در آستانه اشرفیه، امام زاده سید علی عباس در کاشان، و مقبره دانیال نبی در شوش نمونه های از جاذبه های زیارتی با برد محلی و ناحیه ای هستند.

در گستره جغرافیایی ایران، علاوه بر شیعیان، پیروان ادیان و مذاهب دیگری چون اهل تسنن، زرتشتیان، ارامنه و یهودیان نیز زندگی می کنند که هریک مکان های مقدسی دارند که در جای خود زیارتگاه یا جاذبه زیارتی محسوب می شوند. مهمترین جاذبه های زیارتی اهل تسنن تربت یا مقبره شیخ جام در خراسان و مسجد جامع سنندج است. زرتشتیان ایران که عموما در تهران، یزد، کرمان و بم سکونت دارند، همه ساله برای برگزاری مراسم مذهبی به مکان های مقدسی چون تخت جمشید، نقش رستم، طاق بستان، بیستون، دریاچه ارومیه، برج کاشمر و آتشکده آذر گشسب در تخت سلیمان می روند. کلیساهای مربوط به ارامنه نیز در جاهای مختلفی به ویژه در اصفهان و آذربایجان غربی وجود دارند. مهمترین زیارتگاه یهودیان نیز قبر استر(استرومردخای) در همدان و دانیال نبی در شوش است (علی اکبری،۱۳۹۱: ۹۰-۹۱).
جدول۲-۳: نام و توزیع کلیساهای مهم کشور