۱۳۹۰

۵۶۰۵

۱۷۱۰۶

۰۵/۳

تغییرات ۹۰ – ۱۳۴۵

۴۷۴۷

۱۳۰۹۲

۶۳/۱-

ماخذ : مرکز آمار ایران ، سرشماری عمومی نفوس و مسکن سالهای ۴۵ ، ۵۵ ، ۶۵ ، ۷۵ ، ۸۵ ، ۹۰سازمان مدیریت و برنامه ریزی ، سایت مرکز آمار ایران
۳-۵-۳- ترکیب جنسی و سنی جمعیت
مقایسه نسبت جنسی در روستاهای بخش خمام به تفکیک سه دهستان چاپارخانه ، چوکام و کته سر خمام در سالهای ۱۳۷۵ و ۱۳۹۰ نمایانگر این مطلب است که نسبت جنسی روستاها عمدتاً در طبقات ۱۱۰ – ۹۰ می باشد . شهر خمام به عنوان تنها نقطه شهری در بخش خمام در سال ۱۳۹۰ دارای نسبت جنسی ۱۰۱ می باشد . ( در مقابل هر ۱۰۰ نفر زن ۱۰۱ نفر مرد ) وجود دارد. توزیع گروه سنی جمعیت در روستاهای بخش خمام به تفکیک دهستان در سالهای ۱۳۷۵ و ۱۳۸۵ در سه گروه عمده ۱۴ – ۰ و ۶۴ – ۱۵ و ۶۵ سال و بیشتر قابل دسته بندی می باشد . بنا بر آمار بدست آمده گروه سنی ۶۴ – ۱۵ سال به عنوان دوره بازدهی یا بهره دهی شامل جوانان و میانسالان در هر سه دهستان و در سالهای مذکور بیشترین تعداد و درصد جمعیت را در خود جای داده اند . بطوریکه بر اساس آمار سال ۱۳۷۵ جمعیت نقاط روستایی بخش خمام در گروه سنی ۶۴ – ۱۵ سال ، ۲۹/۶۰ درصد بوده است که این گروه سنی در سال ۱۳۸۵ حدود ۳۷/۷۰ درصد از جمعیت نقاط روستایی محدوده مورد مطالعه را در خود جای داده است . در گروه سنی ۱۴ – ۰ سال در طی سالهای ۱۳۷۵ و ۱۳۸۵ با کاهش تعداد و درصد جمعیت دوره آماده سازی در نقاط روستایی ( اطفال ، نوباوگان ، کودکان روستایی ، و نوجوانان ) روبرو بوده است بطوریکه این گروه در سال ۱۳۷۵ در کل بخش ۱۷/۳۳ درصد از جمعیت را در خود جای داده بود که در سال ۱۳۹۰ به ۱۵/۲۱ درصد کاهش یافته است . گروه سنی ۶۵ سال و بیشتر به عنوان دوره بهره گیری و گروه سالخوردگان روستایی در سال ۱۳۷۵ حدود۵۴/۶ درصد از جمعیت نقاط روستایی بخش را شامل می شد که این گروه سنی در سال ۱۳۸۵ به ۴۸/۸ درصد افزایش یافته است .
۳-۵-۴-مهاجرت
برای بررسی میزان مهاجرت و روند آن در بخش خمام بر مبنای اطلاعات و آمار اخذ شده از مرکز بهداشت شهرستان رشت در قالب ۵ مرکز بهداشت درمانی ( خمام )۱و۲ ، چوکام ، کته سر و شالکو از بخش مرکزی شهرستان رشت ) که کل روستاهای بخش خمام را پوشش می دهند ، به نتایج جدول زیر دست یافته ام

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در بررسی وضعیت مهاجرت در بخش خمام می توان به مهاجرت های درون مرزی روستاییان اشاره نمود که این گونه مهاجرت ها عمدتاً از روستا به شهر می باشد ، بطوریکه بر اساس مطالعات میدانی به عمل آمده ، ۸۰ درصد مهاجران که از روستا به شهر می روند یا جوانان جویای کار هستند و یا خانواده های مرفه روستایی که برای اسکان دائم و برخورداری از خدمات برتر در شهرها ، مهاجرت دائم داشته اند . البته بیشتر اینگونه مهاجرتها جنبه اقتصادی داشته و مهاجرین برای دست یافتن به فرصت های شغلی بهتر و خصوصاً فعالیت در بخش صنایع و خدمات تمایل به جابجایی مکان را دارند . لازم به ذکر است مهاجرت از روستا به روستا نیز در برخی روستاهای بخش خمام صورت گرفته است که اینگونه مهاجرت ها عمدتاً با خرید زمین های زراعی و اشتغال در بخش کشاورزی صورت گرفته است و در برخی موارد نیز برای دسترسی به خطوط ارتباطی و خدمات برتر از روستاهای کوچک به روستاهای بزرگتر با خدمات بیشتر مهاجرت نمودند .
۳-۵-۵- سواد و آموزش
توزیع میزان باسوادی در روستاهای بخش خمام در طی سالهای ۸۵ – ۱۳۷۵ نمایانگر این مطلب است که بالاترین رقم نرخ باسوادی در روستاهی بخش خمام در طبقه ۸۰ – ۷۰ می باشد . البته در سال ۱۳۸۵ نرخ باسوادی روستاها رشد یافته است بطوریکه تعداد روستاها با نرخ رشد ۹۰ – ۸۰ درصد در سال ۱۳۸۵ به ۱۱ روستا رسیده است . بررسی نرخ با سوادی روستاهای دهستان چوکام نشان می دهد که در سال ۱۳۸۵ تمام روستاهای این دهستان بالای ۷۰ درصد باسواد هستند که در مجموع رشد نرخ باسوادی در دهستانهای بخش خمام در طی سالهای ۷۵ تا ۸۵ مثبت بوده است. برای دست یافتن به وضعیت فعالیت در روستاهای بخش خمام از آمار رسمی سال ۱۳۷۵ بهره گرفته شده است که بر اساس بررسی های به عمل آمده از نقاط روستایی بخش به تفکیک دهستان بالاترین و پایین ترین رتبه میزان اشتغال در هر دهستان مورد بررسی قرار گرفته است که در مجموع سه دهستان ، بالاترین میزان اشتغال با ۰۱/۸۵ درصد به دهستان چوکام تعلق دارد و دهستان های چاپارخانه و کته سر به ترتیب ۲/۸۲ و ۹/۷۷ درصد در رتبه دوم و سوم قرار دارند . در مجموع جمعیت فعال اقتصادی در نقاط روستایی بخش خمام حدود ۸۲/۸۱ درصد شاغل و ۲/۱۸ درصد بیکار می باشند ، در حالیکه از کل جمعیت ۱۰ ساله و بالاتر در نقاط روستایی تنها ۴۶/۴۰ درصد فعال اقتصادی و ۵۴/۵۹ درصد غیر فعال می باشند که این امر نمایانگر بالا بودن بار تکفل در نقاط روستایی بخش خمام می باشد . البته لازم به ذکر است زنان به عنوان نیمی از جمعیت در نقاط روستایی که در بخش های کشاورزی و صنایع روستایی فعالیت دارند و به عنوان زنان خانه دار در بخش غیر فعال اقتصادی در روستاها محسوب می شوند در حالیکه بخش کشاورزی و فعالیت زراعت و باغداری و حتی دامداری با تلاشهای زنان روستایی به نتیجه می رسند و این زنان سهم بسزایی در کمک به اقتصاد خانوار روستایی همواره داشته و دارند .
بر اساس آمار سال ۱۳۷۵ جمعیت فعال اقتصادی در بخش خمام ۶۷/۳۹ درصد است در حالیکه جمعیت غیر فعال ۲۳/۶۰ درصد بوده است که ارقام فوق نمایانگر بالا بودن بار تکفل در محدوده بخش خمام می باشد . برای بررسی بیشتر جهت تفکیک گروه های سنی و بار تکفل به مراکز بهداشتی – درمانی و خانه های بهداشت مستقر در روستاها مراجعه گردیده و بررسی بار تکفل در دهستانهای بخش خمام به ترتیب دهستان کته سر ۹۶/۴۱ ، دهستان چوکام ۸۵/۳۹ و دهستان چاپارخانه ۳۸/۳۸ درصد بوده است .
۳ – ۶ –ویژگی های اقتصادی
۳ –۶ – ۱ – کشاورزی
۳ – ۶– ۱ – ۱ – زراعت
زراعت بخش نسبتاً مهمی از فعالیت های اقتصاد روستایی را در بخش خمام به خود اختصاص می دهد فعالیت های زراعتی خصوصاً کشت برنج در تمام روستاهای بخش خمام با توجه به موقعیت بسیار مناسبی که این بخش از نظر حاصلخیزی خاک از آن برخوردار است انجام می پذیرد و همواره با کیفیت ترین محصولات را به بازار مصرف عرضه می نمایند و به این ترتیب درصد بالایی از مساحت روستاها به کاربری زمین های زراعی اختصاص یافته است . در بخش خمام بر اساس آمار ارائه شده در سال زراعی ۷۹ – ۱۳۷۸ به ترتیب روستای کلاچاه با ۶۴۱ هکتار و روستای اسماعیل آباد با ۲۵ هکتار دارای بیشترین و کمترین میزان زمین زراعی بوده اند
در بررسی های به عمل آمده در خصوص میزان سطح زیر کشت برنج و میزان تولید این محصول زراعی می توان گفت که دهستان کته سر خمام با ۵۲/۳۵ درصد از کل مساحت زمین های زراعی بخش خمام را با ۲۰/۳۵ درصد از تولیدات زراعی به خود اختصاص داده است . این دهستان به جهت سطح زیر کشت و تولید دارای رتبه اول در بخش خمام می باشد و همانطوریکه قبلاً اشاره شد روستای کلاچاه به عنوان بزرگترین روستا از لحاظ مساحت زمین های زراعی در این دهستان قرار دارد و دهستانهای چوکام و چاپارخانه به ترتیب در رتبه دوم و سوم سطح زیر کشت فعالیت زراعی که اغلب برنج می باشد قرار دارند . میزان تولید در واحد سطح به تفکیک دهستانها به ترتیب دهستان کته سر خمام با ۲۰ / ۳۵ ، چاپارخانه با ۳۴/۳۳ و چوکام با ۳۶/۳۱ درصد می باشند .
۳ – ۶ – ۱ – ۲ – باغداری
محصولات باغی یکساله در بخش خمام در درجه اول حبوبات ( باقلا ، لوبیا ، نخود فرنگی ) محصولات جالیزی ( خیار ، هندوانه ، کدو ، گوجه فرنگی ، بادمجان و فلفل سبز ) صیفیجات از قبیل ( ترب ، کاهو ، تره ، جعفری ، هل و نعناع ) و نباتات علوفه ای ( شبدر ) می باشد که این محصولات عمدتاً برای مصرف خانوارهای روستایی و در صورت مازاد جهت فروش به بازارهای هفتگی که در شهر خمام برگزار می گردد ( یکشنبه بازار ) ویا بازارهای هفتگی شهرهای همجوار عرضه می گردد . بررسی آمار ارائه شده در سال زراعی ۷۹ – ۱۳۷۸ نمایانگر این مطلب است که کاشت انواع حبوبات در روستاهای دهستان کته سر دارای کمترین و بیشترین مساحت از جهت سطح زیر کشت در کل بخش را دارا است . اراضی باغی برای محصولات جالیزی در بخش خمام عمدتاً به کشت کدو ، خیار ، گوجه فرنگی ، بادمجان و فلفل سبز اختصاص دارد. این محصولات در روستاها از یک هکتار تا چهار هکتار مساحت را اشغال کرده اند و بیشترین فضای اشغال شده توسط محصولات جالیزی در دهستان چاپارخانه میباشد .
جدول ۳-۹- رتبه بندی دهستانهای بخش خمام به لحاظ سطح زیر کشت و تولید

شرح

سطح زیر کشت ( هکتار )

تولید ( تن )

مساحت

درصد

رتبه

تولید

درصد

رتبه

دهستان چاپارخانه

۳۲۴۹

۶/۳۱

۳