مجلس ۸۲: فی الاستسقاء قوله تعالی﴿وَ إِذ اِستَسقَی مُوسَی لِقَومِهِ فَقُلنَا اضرِب بِعَصَاکَ الحَجَرَ﴾(۲: ۶۰) [۳۳۱أ]
مجلس ۸۳: فی الربیع قوله عزّ و جلّ﴿فَانظُر إِلیَ آثَارِ رَحمَهِ اللهِ کَیفَ یُحیِی الأرضَ﴾(۳۰: ۵۰) [۳۳۶أ]
مجلس ۸۴: فی قوله عزّ و جلّ﴿إِن تَجتَنِبُوا کَبَائِرَ مَا تُنهَونَ عَنهُ نُکَفِّرعَنکُم سَیِّئَاتِکُم﴾ (۴: ۳۱) [۳۴۰أ]
مجلس ۸۵: فی القتل قوله عزّ و جلّ﴿وَ مَن یَقتُل مُؤمِنَاً مُتَعَمِّدًا فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِداً فیِهَا﴾ (۴: ۹۳) [۳۴۸أ]
مجلس ۸۶: فی قوله تعالی﴿وَ لَاتَحسَبَنَّ أللهَ غَافِلاً عَمَّا یَعمَلُ الظَالِمُونَ﴾(۱۴: ۴۲) [۳۵۲ب]
مجلس ۸۷: فی المظالم و التبعات قوله تعالی﴿یَا أَیُّهَا الَّذیِنَ آمَنُوا لَاتَأکُلُوا أَموَالَکُم بَینَکُم بِالبَاطِلِ إِلَّا أَن تَکُونَ تِجَارَهً عَن تَرَاضٍ مِنکُم وَلَاتَقتُلُوا أَنفُسَکُم إِنَّ أللهَ کَانَ بِکُم رَحیِماً وَ مَن یَفعَل ذَلِکَ عُدوَاناً وَ ظُلماً﴾ (۴: ۲۹ـ ۳۰) [۳۵۸أ]
مجلس ۸۸: فی قوله تعالی﴿یَا أَیُّهَا ألّذینَ آمَنُوا إِنَّمَا الخَمرُ وَ المَیسَرُ وَ الأنصَابُ﴾ (۵: ۹۰) [۳۶۳ب]
مجلس ۸۹: فی قوله تعالی﴿إِنّ َألّذینَ یَرمُونَ المُحصَنَاتِ الغَافِلَاتِ﴾(۲۴: ۲۳) [۳۶۸أ]
مجلس ۹۰: فی قوله عزّ و جلّ﴿وَلَاتَقرَبُوا الزِّنَا إِنَّهُ کَانَ فَاحِشَهً﴾(۱۷: ۳۲) [۳۷۲أ]
مجلس ۹۱: فی قوله تعالی﴿یَا أَیُّهَا أَلَذینَ آمَنُوا اتَّقُوا أللهَ وَ ذَرُوا مَا بَقِیَ مِنَ الرِبَوا ﴾ (۲: ۲۷۸) [۳۷۸ب]
مجلس ۹۲: فی قوله تعالی﴿وَ لَایَغتَب بَعضُکُم بَعضاً أَیُحِبُّ أَحَدُکُم﴾ (۴۹: ۱۲) [۳۸۱أ]
مجلس ۹۳: فی قوله تعالی﴿وَ لَاتُطِع کُلَّ حَلَّافٍ مَّهِینٍ هَمَّازٍ مَشَّاءٍ بِنَمیِمٍ﴾ (۶۸: ۱۰ـ ۱۱) إلی قوله﴿زَنیِمٍ﴾ (۶۸: ۱۳) [۳۸۶ب]
مجلس ۹۴: فی الإحتکار و التربّص بالطعام [۳۹۰أ]
مجلس۹۵: فی قوله عزّ و جلّ﴿لَا جَرَمَ أَنَّ أللهَ یَعلَمُ مَا یُسِرُّونَ وَ مَا یُعلِنُونَ﴾(۱۶: ۲۳) [۳۹۳أ]
مجلس ۹۶: فی ذکر الحسد و آفاته [۳۹۷أ]
مجلس۹۷: فی قوله تعالی﴿وَ مِنَ النَّاسِ مَن یَشتَرِی لَهوَ الحَدیِثِ﴾ (۳۱: ۶) [۴۰۱أ]
مجلس ۹۸: فی قوله تعالی﴿وَ لتَکُن مِنکُم أُمَّهٌ یَدعُونَ إِلَی الخَیرِ﴾ (۳: ۱۰۴) [۴۰۴ب]
مجلس ۹۹: فی المعراج [۴۰۹ب]
۵-۳ تفاوتهایی در برخی فصلها و نسخهها
-
- عنوان مجالس ۱۹ و۲۰ به اشتباه جابه جا در فهرست مطالبِ آغاز نسخه (برگ ۱b سطور ۱۸- ۱۹) ثبت شده است.
-
- عنوان مجالسِ ۲۱ و ۲۲ به اشتباه جابه جا در فهرست مطالبِ آغاز نسخه ثبت شده است. افزون بر این «الفرق بین الحبیب و الخلیل» در همین فهرست به عنوانِ فصلی مجزّا (فصل ثامن و عشرین) قید گردیده، در حالی که در متن، چنین فصلِ مستقلّی وجود ندارد.
-
- براساس فهرست مطالب آغاز کتاب، به دنبال فصل ۳۲، فصلی دیگر با عنوانِ «فصل الرّابع و الثلاثون فی معنَی الأبیجاد» قرار داشته که در متن برابری ندارد.
-
- بر اساس فهرست مطالب، فصل فی فضل العلم با شماره «فصل السادس و الثلاثون» است. امّا در متنِ اصلی، با عنوانِ «فصل» و در مقابلِ سایر مجالس قرار داده شده است.
-
- عنوان مجالس ۳۴ و ۳۵ به اشتباه جابه جا در فهرست مطالب ثبت شده است.
-
- بر اساس فهرست مطالب، به دنبال فصل ۳۶، بایستی فصلی دیگر با عنوانِ «فصل الأربعین فی فضل المتعلّم و آدابه» قرار میگرفت. در حالی که در متن برابری ندارد، امّا در عوض ما با «شرایط المتعلّم»، در فصل قبل (برگ ۱۴۵b به بعد) مواجه بودیم.
-
- عنوان فصل ۶۶ در فهرست مطالبِ آغازِ نسخه درج نشده است.
-
- بر اساس فهرست مطالبِ آغاز دستنویس، به دنبال فصل ۷۱، باید فصلی اضافه (فصل ۷۵) درموردِ آیهی ۴۱ از سورهی ۳۰ قرآن میبود. امّا در متنِ لوامع، بحث درباره این آیه بخشی از مجلسِ ۷۱ (برگ ۲۹۱a سطور ۱۳ به بعد) را تشکیل میدهد.
-
- بر اساس فهرست مطالبِ آغاز، به دنبال فصل ۷۴، باید فصلی دیگر (فصل ۷۹) در موردِ آیهی ۱۵۵ از سورۀ دوم قرآن قرار میگرفت. امّا در متنِ لوامع، بحث مربوط به آیهی مذکور، بخشی از مجلس ۷۴ (برگ ۳۰۳b سطور ۴ به بعد) است.
-
- بر اساس فهرست آغاز، پس ازفصل ۸۴ باید فصل دیگری (فصل ۹۰) با عنوانِ «فی ذکر الکبائر ایضاً» قرار داشته باشد. در حالی که در متنِ لوامع، این بحث همچنان جزوی از مجلسِ ۸۴ است.
-
- عنوان مجالس ۹۱ و ۹۲ در فهرست مطالب آغاز نسخه به اشتباه جابه جا نوشته شده است.
۶-۱ نتیجه گیری
-
- از آنجا که ابوسعد خرگوشی در سدههای نخست می زیسته و هنوز عرفان به نظری و عملی تقسیم نشده بود، و با توجه به زندگی، خیر و برکات و خدماتی که او در عصر غزنویان به مردم ارائه میکرد، میتوان ایشان را در میان عارفانی دانست که در عرفان عملی صاحب نظر بوده اند.
-
-
-
- ابوسعد خرگوشی تقیّد و التزام خاصّی به شریعت داشته و این به خاطر شافعی مذهب بودن او بود. در حالی که عرفانهای نوظهوری که در عصر حاضر ارائه می شود افزون براینکه تأکیدی بر شریعت ندارند، ترک شریعت را مجاز میدانند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
-
-
-
- در آثار به جای مانده از او کمتر میتوان به نظرات شخصی او دست یافت.
-
- ابوسعد را میتوان از جمله معتقدان به صحو دانست.
-
- ابوسعد با ملامتیان نیشابور ارتباط داشته و بابی را در کتاب تهذیب الاسراربه آنها اختصاص داده اما خود از ملامتیان به شمار نمیرفت.
-
- از نتایج کلی که از عصر ابوسعد میتوان به دست آورد، این است که صوفیان به عرفان عملی نزدیک بوده، حالت تعبّد در میان آنها قویتر از دیگر زمانهاست و نظام صوفیه بسیار ساده است.
پی نوشت ها:
منابع
ابن اثیر عزالدین، تاریخ کامل، برگردان محمد حسین، روحانی، تهران، اساطیر،۱۳۷۰ش.
ابن بشکوال خلف بن عبدالملک، کتاب الصّله، قاهره، مکتبه الثقافه الدینیه، [بی تا].
ابن جوزی ابی فرج عبدالرحمان بن علی بن محمد بن علی، الوفا باحوال المصطفی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۸ق/۱۳۶۷ش.
ابن جوزی شیخ امام السنّه جمالالدین ابی الفرج عبدالرحمان بن علی، المنتظم فی تواریخ الملوک و الامم، تحقیق و تقدیم دکتر سهیل زکار، بیروت-لبنان، نشر دارالفکر، ۱۴۲۰ق/۲۰۰۰م.
ابن خلکان احمد بن محمّد، وفیات الاعیان، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۴ش.