تعهد عاطفی
ارتقاء
سرپرست
مزایا
تعهد سازمانی
تعهد مستمر
رضایت شغلی
پاداش
شرایط و ضوایط کار
ماهیت کار
تعهد هنجاری
همکاران
ارتباطات
شکل ۲-۱ : مدل مفهومی تحقیق
۲-۶- خلاصه
تعهد سازمانی جایگاه مهمی در مطالعات رفتار سازمانی دارد. این اهمیت برآمده از مطالعات فراوانی است که رابطه بین تعهد سازمانی و نگرش ها و رفتارها را در محیط کار یافته اند. (پورتر و دیگران، ۱۹۷۴)
بتمن و استراسر (۱۹۸۴) عقیده دارند ، تعهد سازمانی در حقیقت یک تعریف عملیاتی چند بُعدی دارد که عبارتنداز : وابستگی و وفاداری کارکنان به سازمان ، خواست قلبی برای به کار گیری تمام تلاش در راه سازمان ، هم راستا بودن اهداف و ارزشهای فرد با اهداف و ارزش های سازمان و تمایل به ادامه عضویت در سازمان.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

مدل های مختلفی برای تعهد سازمانی ارائه شده است. در این خصوص می توان به مدل آلن و می یر ، مدل پورتر ، مدل اریلی و چتمن ، مدل آنجل و پری ؛ مدل مایر و شورمن ، مدل پنلی و گولد ، مدل بیزینگ و مدل براگ اشاره نمود که مدل آلن و می یر به نوعی کامل تر و فراگیرتر از سایر مدل هاست.
آلن و می یر تعهد را دارای سه بُعد عاطفی، مستمر و هنجاری می دانند.
تعهد عاطفی اشاره به وابستگی احساسی فرد به سازمان دارد. می یر و آلن (۱۹۸۴) تعهد عاطفی را به عنوان احساس مثبت کارکنان برای تعیین هویت شان با سازمان و تعلق و وابستگی آنان به سازمان محل کارشان تعریف می کنند.
تعهد مستمر، تمایل به ادامه عضویت کارمند در سازمان ، به خاطر درک هزینه های ناشی از ترک سازمان ، یا مزایای ناشی از ماندن در سازمان را بیان می کند.
تعهد هنجاری بیانگر احساس التزام و تکلیف کارمند برای باقی ماندن در سازمان است. تعهد هنجاری می تواند به عنوان یک باور و عقیده بیان شود ، مبنی بر این که کارکنان نسبت به سازمان شان مسئولیت دارند. یعنی کارکنان تعهد هنجاری را ناشی از باورهای درونی شان ، مبنی بر این که کارکردن وظیفه آنان است ، تجربه می کنند. (بگرایم، ۲۰۰۳)
ماتیو و زاجاک (۱۹۹۰) ، با تجزیه و تحلیل یافته های بیش از ۲۰۰ تحقیق ، مقدمات ایجاد تعهد را به پنج دسته به شرح ذیل تقسیم کرده اند : (رنجبران، ۱۳۷۵)
الف) ویژگی های شخصی مؤثر بر تعهد سازمانی شامل سن ، جنسیت ، تحصیلات ، ازدواج ،سابقه در سازمان و در سمت سازمانی ، استنباط از شایستگی شخص ، توانایی ها ، حقوق و دستمزد و سطح شغلی.
ب) خصوصیات شغلی شامل مهارت ، استقلال ، چالش و دامنه شغلی.
ج) تأثیر روابط گروهی و رابطه با رهبر بر تعهد سازمانی شامل مواردی مانند انسجام گروه ، وابستگی متقابل وظایف ، ملاحظه کاری و ساخت دهی مدیران و ارتباطات رهبر.
د) ویژگی های سازمان و تعهد سازمانی.
ه) وضعیت نقش و تعهد سازمانی.
مطابق نظر شیان چنج و همکاران (۲۰۰۳) ، تحقیقات نشان داده است که تعهد سازمانی با پیامدهایی از قبیل رضایت شغلی (بتمن و استراسر، ۱۹۸۴) ، حضور (ماتیو و زاجاک، ۱۹۹۰) ، رفتار سازمانی فرا اجتماعی (اوریلی و چتمن، ۱۹۸۶) و عملکرد شغلی (می یر ، آلن و اسمیت، ۱۹۹۳) رابطه مثبت و با تمایل به ترک شغل (مودای، پورتر و استیرز،۱۹۸۲) رابطه منفی دارد. (فرهنگی و حسین زاده، ۱۳۸۴)
رضایت شغلی نیز مانند تعهد سازمانی یکی از نگرش های شغلی مهم است که توجه بسیاری از محققان را به خود جلب کرده است به گونه ای که تحقیقات صورت گرفته در زمینه رضایت شغلی بیش از دیگر نگرش های شغلی است.
رضایت شغلی بیانگر احساسی مثبت درباره شغل است که در نتیجه ارزیابی ویژگی های مختلف آن ایجاد می شود . فردی که رضایت شغلی بالایی دارد ، احساسات مثبتی درباره شغل خود نشان می دهد ، در حالی که احساسات فرد ناراضی منفی است . وقتی مردم درباره نگرش های کارمندان صحبت می کنند ، معمولاً منظورشان رضایت شغلی است . در واقع این دو عبارت خیلی اوقات به جای هم مورد استفاده قرار می گیرند . (رابینز، ۲۰۰۹، ۸۹)
نظریه های رضایت شغلی فراوان است. همان گونه که درباره تعریف و عوامل ایجادکننده رضایت شغلی ، اتحاد عقیده ای وجود ندارد، درباره نظریه های رضایت شغلی نیز عقاید متفاوت و گوناگونی ابراز شده است. بروفی به سه نظریه ، اُزکمپ به چهار نظریه ، جیمز به سه نظریه ، توسلی به سه نظریه ، جورج و جونز به چهارنظریه وخلیل زاده در تحقیق خود به شش نظریه اشاره می کنند. (میردرکوندی ۱۳۸۹)
یکی از تازه ترین طبقه بندی هایی که درباره نظریه های رضایت شغلی ارائه شده است ، متعلق به لاوسون و شن (۱۹۹۸) می باشد. آنها نظزیه های رضایت شغلی را به دو طبقه ریزمدل و درشت مدل تقسیم می کنند ؛ نظزیه های ریز مدل شامل نظریه های مربوط به نیاز و و نظریه های شناختی است و بیشتر در ارتباط با چیزهایی است که فرد با خود به محیط کار می آورد. از این رو ، مبنای رضایت شغلی را اساساً بر ارضای نیازهای درونی فرد در محیط کار قرار می دهند. در این گونه نظریه ها فرض بر آن است که هرچه ارضای نیازهای درونی و شناختی فرد بیشتر باشد ، وی راضی تر و مولدتر خواهد بود. در این خصوص می توان از نظریه های سلسله مراتب نیازهای مازلو ، نظریه آلدرفر ، نظریه مک کللند ، نظریه برابری و نظریه انتظار نام برد. از سوی دیگر ، تعدادی از نظریه ها به جای این که برای تبیین رضایت شغلی ، تنها بر فرد متمرکز باشند ، برای بافت سازمان نیز اهمیت زیادی قائل هستند. این گروه از نظریه ها که در طبقه درشت مدل ها قرار می گیرند ، به خاطر آن که شامل فرآیندهای نسبتاً ساده ای برای آغاز ، جهت دهی و استمرار رضایت شغلی می شوند ، از اهمیت زیادی برای مدیران برخوردار هستند. در این خصوص می توان به نظریه های هرزبرگ ، اسناد ، هدف گذاری ، و رضایت و بارآوری نام برد. (تنعمی و دیگران، ۱۳۹۱)
رضایت شغلی تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند عوامل محیطی ( مانند فرهنگ و جو سازمانی و حقوق و دستمزد) ، عوامل محیطی (مانند سبک سرپرستی ، گروه کاری ، شرایط کاری ، ترفیعات و حط مشی های سازمانی) ، عوامل فردی (مانند سن ، سطح مهارت ، تخصص گرائی ، جنسیت و هوش و استعداد) و ماهیت شغل (کار) قرار دارد.
یکی از دلایل علاقمندی پژوهشگران به مطالعه رضایت شغلی ، وجود پیامدهای متعدد و مهمی است که بر این نگرش شغلی مترتب است. تحقیقات نشان می دهد که رضایت شغلی با بسیاری از جنبه های رفتار فردی و عملکرد سازمانی ؛ مانند غیبت ، جابجایی ، ترک خدمت ، عملکرد شغلی ، بهره وری ، رفتار شهروندی سازمانی و … در ارتباط است.
با توجه به اهمیت مباحث رضایت شغلی و تعهد سازمانی در حوزه رفتار سازمانی، مطالعات بسیاری در خصوص بررسی و ارتباط بین این دو نگرش شغلی مهم توسط محققان داخلی و خارجی انجام شده است ولیکن تحقیقات مذکور به نتایج یکسانی منجر نشده اند.از این رو نتایج به دست آمده،تحت عنوان چهار مدل مجزا طبقه بندی می شوند :
مدل اول ) مدل اول که توسط اکثر محققان پذیرفته شده است،رضایت شغلی را پیش شرط و باعث تعهد سازمانی می داند.
مدل دوم ) در مدل دوم تعهد سازمانی به عنوان پیش شرط رضایت شغلی مطرح می گردد.
مدل سوم ) مدل سوم بر وحود ارتباط و همبستگی بین رضایت شغلی و تعهد سازمانی تاکید دارد.
مدل چهارم ) مدل چهارم بیانگر عدم وجود رابطه بین رضایت شغلی و تعهد سازمانی است.
فصل سوم
روش انجام پژوهش ‌
۳-۱- روش تحقیق
روش پژوهش ، مجموعه ای از قاعده ها،ابزارها و راه های معتبر(قابل اطمینان) و نظام یافته برای بررسی واقعیت ها،کشف مجهولات و دستیابی به راه حل مساله است . (خاکی، ۱۳۹۰ ، به نقل از عزتی)
مطابق نظر نادری و نراقی (۱۳۷۲) ، منظور از انتخاب روش انجام پژوهش آن است که مشخص نماییم ، چه نوع روش تحقیقی برای بررسی موضوع مورد نظر ما مناسب است . انتخاب روش انجام تحقیق ، تا حدود زیادی به اهداف ، ماهیت موضوع مورد بررسی ، امکانات اجرایی و فرضیه ها بستگی دارد . به بیان دیگر ، هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق مشخص نماید که چه شیوه ای اتخاذ کند تا اورا هرچه دقیق تر ، سریع تر و ارزان تر در دستیابی به پاسخ هایی برای پرسش های پژوهش کمک کند . (مأمن پوش، ۱۳۸۸)
تحقیق حاضر از منظر هدف، از نوع کاربردی است که هدف از تحقیقات بنیادی؛آزمون نظریه ها،تبیین روابط بین پدیده ها،نظریه پردازی و بالاخره تولید دانش و بررسی نظریه در طول تاریخ است.
با توجه به این که این تحقیق به توصیف شرایط ،اشیاء،امور و پدیده ها به منظور شناخت بیشتر آنها و توصیف و ارزیابی رابطه بین متغیرهای هدف می پردازد؛ روش تحقیق از منظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی-همبستگی است.
۳-۲- تعریف متغیرهای تحقیق
برای تعیین نوع متغیرهای تحقیق،ملاک های مختلفی وجود دارد که در ذیل به تعیین نوع آن ها با توجه به این ملاک ها پرداخته می شود.
الف) تعیین نوع متغییرها با توجه به نقش آن ها در تحقیق : متغیرهای این تحقیق عبارتنداز رضایت شغلی ، تعهد سازمانی و ویژگی های فردی که این متغیرها با توجه به فرضیه های تحقیق از نوع وابسته و مستقل هستند.
می دانیم که متغیر مستقل که به آن متغیر تاثیرگذار،محرک و درونداد هم می گویند؛ متغیری است که تغییرات آن وابسته به دیگر متغییرها نیست و توسط پژوهشگر مورد اندازه گیری ، دستکاری و انتخاب قرار می گیرد تا تاثیر یا رابطه آن با متغیر دیگری اندازه گیری شود.