حال جهت بررسی تاثیر توازن مالکیت شرکت بر رابطه بین ویژگی های مدیران مستقل و پیش داوری ‌در مورد پیش‌بینی های عواید توسط مدیریت شرکت ها بر اساس توازن مالکیت به دو گروه شرکت ها باتوازن بیشتر و شرکت ها با توازن کمتر تفکیک و مدل مذکور به صورت جداگانه آزمون و نتایج با هم مقایسه می‌شوند.

۴-۲-۱-۱- تجزیه و تحلیل فرضیه های فرعی اول و دوم

فرضیه فرعی اول: در حالت توازن بیشتر مالکیت شرکت ،بین ویژگی های مدیران مستقل(غیر موظف) و پیش داوری ‌در مورد پیش‌بینی های عواید توسط مدیریت رابطه معنادار وجود دارد.

فرضیه فرعی دوم: در حالت توازن کمتر مالکیت شرکت ،بین ویژگی های مدیران مستقل(غیر موظف) و پیش داوری ‌در مورد پیش‌بینی های عواید توسط مدیریت رابطه معنادار وجود دارد.

آزمون مدل در گروه شرکت ها با توازن بیشتر مالکیت

نتایج مربوط به آزمون چاو در جداول ۴-۵ و ۴-۶ ارائه شده است:

جدول ۴-۵- نتایج اثرات ثابت مقطعی

Redundand Fixed Effects Tesls

Test cross-section fixed effects

Prob.

d.f.

Statistic

Effects Test

۲۱۷/۰

(۵۷/۳۳)

۲۵۴/۷

Cross-section F

۴۳۵/۰

۳۳

۱۴۹/۴۳

Cross-section chi-square

جدول ۴-۶- نتایج اثرات ثابت زمانی

Redundand Fixed Effects Tesls

Test cross-section fixed effects

Prob.

d.f.

Statistic

Effects Test

۰۵۸/۰

(۱۳۵/۲)

۸۵۴/۱

Period F

۱۲۳/۰

۲

۹۴۳/۹

Period Chi-square

با توجه به آماره آزمون چاو ‌در مورد اثرات ثابت مقطعی و اثرات ثابت زمانی احتمال آن بزرگتر از ۰۵/۰ ‌می‌باشد ‌بنابرین‏ فرضیه H₀ مبنی بر تفاوت عرض از مبداها برای اثرات ثابت مقطعی و اثرات ثابت زمانی رد شده و مدل ( H₁ ) Pool ارجح است.

نتایج مربوط به آزمون فرضیه فرعی در شرکت ها با توازن بیشتر مالکیت درجدول ۴-۷ ارائه شده است.

جدول۴-۷- تجزیه و تحلیل فرضیه فرعی اول (شرکت ها با توازن بیشتر مالکیت)

دوره برآورد: ۱۳۹۱-۱۳۸۹
ضریب تعیین تعدیل شده
۴۸۷۹۵/۰
آماره F

۵۵۴۳۳/۱۲
احتمال (Prob)

۰
آماره دوربین- واتسون
۰۵۴۶۲۶/۲
متغیر توضیحی
ضریب
انحراف معیار
آماره t

احتمال
سطح اطمینان

CPA

۰۵- E67/6

۰۵- E48/4

۴۸۹۰۱۴/۱
۱۴/۰
بدون معنی

COMPEN

۰۵-E43/4
۰۵-E67/1
۶۴۹۹۶/۲
۰۰۹۵/۰
%۹۹

MONTH

۰۶- E24/4

۰۵- E14/1

۷۲۵۹۵۵/۳
۰۰۰۳/۰
%۹۹

OUT

۰۰۰۲۴/۰-
۰۰۰۲۴۷/۰
۹۷۷۹۲/۰-
۳۳۰۸/۰
بدون معنی

UE

۳۲۷۳/۰-
۰۴۴۲۷۴/۰
۳۹۲۴۸/۷-
۰
%۹۹

SIZE

۰۵-E32/1

۰۵-E37/2

۵۵۶۲۴۶/۰
۵۷۹۴/۰
بدون معنی

ROA

۰۶-E22/3-
۰۷-E41/9
۴۲۷۳۳/۳-
۰۰۰۹/۰
%۹۹

REPUT

۰۰۰۱۵۷/۰

۰۰۰۱۲۳/۰

۲۷۰۴۶۶/۱
۲۰۷۲/۰
بدون معنی

C

۰۰۰۲/۰
۰۰۰۱۸/۰
۱۰۳۶۸/۱-
۲۷۲۷/۰
بدون معنی

با توجه به آماره F و احتمال مربوط به آن می‌توان نتیجه گرفت که در سطح اطمینان ۹۹% معادله رگرسیون معنی‌دار است. نتایج مربوط به آماره دوربین- واتسون (عدم خود همبستگی جملات خطا) برای مدل نشان از استقلال نسبی داده ها دارد.ضریب تعیین تعدیل شده مدل بیان کننده میزان مربوط بودن متغیرهای مستقل با متغیر وابسته (پیش داوری ‌در مورد پیش‌بینی های عواید توسط مدیریت) می‌باشد. مطابق با جدول ۴-۷ ضریب تعیین تعدیل شده مدل ۴۸/۰ می‌باشد. ‌بنابرین‏ به طور متوسط ۴۸ درصد تغییرات متغیر وابسته توسط این مدل تبیین می‌شود. با توجه به نتایج آزمون مدل و احتمال مربوط به متغیرها، متغیر پاداش اعضای هیات مدیره (COMPEN) دارای احتمال کمتر از ۰۱/۰ می‌باشد ‌بنابرین‏ این متغیر در سطح اطمینان ۹۹ درصد در مدل معنی دار می‌باشد ولی متغیرهای درصد مدیران مستقل در هیئت مدیره (OUT) و میانگین مدیران مستقل عضو اعضای هیات مدیره (REPUT) و تخصص مالی (CPA) ، دارای احتمال بیشتر از ۰۵/۰ می‌باشند ‌بنابرین‏ این متغیر ها در سطح اطمینان ۹۵ درصد در مدل معنی دار نمی باشد از بین متغیرهای کمکی عواید غیرمنتظره( (UE، زمان بندی پیش‌بینی های مدیریت( MONTH )و بازده دارایی ها( ROA) دارای احتمال کمتر از ۰۱/۰ می‌باشد ‌بنابرین‏ این متغیرها در سطح اطمینان ۹۹ درصد در مدل معنی دار می‌باشد ولی متغیر اندازه شرکت (SIZE) دارای احتمال بیشتر از ۰۵/۰ می‌باشد ‌بنابرین‏ این متغیر در سطح اطمینان ۹۵ درصد در مدل معنی دار نمی باشد لذا از بین ویژگی های مدیران مستقل با توجه به معناداری متغیرها، پاداش اعضای هیات مدیره(COMPEN) با پیش داوری ‌در مورد پیش‌بینی های عواید توسط مدیریت رابطه معناداری وجود دارد ولی بین متغیرهای ، درصد مدیران مستقل در هیئت مدیره (OUT) و میانگین مدیران مستقل عضو اعضای هیات مدیره (REPUT) و تخصص مالی (CPA) با پیش داوری ‌در مورد پیش‌بینی های عواید توسط مدیریت رابطه معناداری وجود ندارد.

درادامه ‌به این مباحث می پردازیم:

• خودآگاهی و خودتنظیمی پیروان

ارزش ها، هویت و عواطف خود را می شناسند و رفتارشان را تنظیم می کنندو به اهدافی توفیق می‌یابند که مدنظر و موافق با اهداف رهبران ایشان است. از این رو انتظار می رود که پیروان عقاید و باورهای مورد حمایت رهبررا درونی کنند. این نظریه مطرح می‌کند که خود واقعی و ممکن پیروان در این صورت رشد و بهبود می‌یابد (آوولیو و گاردنر، ۲۰۰۵).

• بافت سازمانی

ازآن جایی که تمام تعاملات رهبری در بافتی پویا و نوظهور رخ می‌دهد^[۱۰۴]، مهم است که پژوهشگران بافت را در پیش‌بینی های اثربخشی و توسعه رهبری، در نظر بگیرند (آوولیو، ۲۰۰۵؛ دی^[۱۰۵]، ۲۰۰۰؛ هاوس و آدیتا^[۱۰۶]؛ ۱۹۹۷؛ لاندن^[۱۰۷]، ۲۰۰۲؛ به نقل از آوولیو و گاردنر،۲۰۰۵). با در نظر گرفتن بافت سازمانی به عنوان نقش تعدیل گر در ارتباط عملکرد و رهبری اصیل (گاردنر و همکاران، ۲۰۰۵؛ لوتانز و آوولیو، ۲۰۰۳؛ به نقل از آوولیو و گاردنر، ۲۰۰۵)، این فرصت فراهم می شود تا رهبری اصیل دربافت پایدار و منسجم شود (بافت از دیدگاه آوولیو و گاردنر (محیط و شرایط) متنوع است که حاصل ناآرامی، عدم اطمینان و چالش می‌باشد).

این شرایط می‌تواند رهبری اصیل خلق کند.

بافت چهار مؤلفه دارد: عدم اطمینان، فراگیری، اخلاق و پایه های مثبت. (‌به این معنا که در محیط اصیل، جو/ فرهنگی فراگیر در شرایطی بدون اطمینان وجود دارد که بر اصول اخلاقی و مثبت پایه گذاری می شود) (آوولیو و گاردنر، ۲۰۰۵). این شرایط مستقیما به خودآگاهی رهبر و زیردستان او بر می‌گردد.

برای رهبری اصیل و ایجاد اصالت، نیازمند محیطی هستیم که درآن دستیابی به اطلاعات، منابع و حمایت و فرصت برابر یادگیری برای همه فراهم باشد و رهبران و کارکنان را توانمندو توانا سازد تا کارهای خود را با اثربخشی بیشتری انجام دهند. برای این منظور، رهبراصیل باید جو سازمانی کاملی را بهبود و ارتقاء دهد که خود و زیردستان اوپیوسته رشد و تعالی یابند(گاردنر و همکاران، ۲۰۰۵؛ لوتانز و آوولیو، ۲۰۰۳؛ به نقل از آوولیووگاردنر، ۲۰۰۵). این بعد نیز به نوبه خود قطعا متأثر از بافت محیطی دیگری نسبت به آن است که برای ظهور بحث رهبراصیل وتوسعه رهبری اصیل قضیه­ای مقدم و اساسی فرض می شود (منظور شرایط جامعه و دنیا است که حاکم بر سازمان ها و انسان ها می‌باشد).

• هدف نظریه رهبری اصیل: عملکردی پایدار و تمام عیار و فراتر از انتظارات

هدف نظریه رهبری اصیل دستیابی به عملکرد پایدار و تمام عیار وفراتراز انتظارات^[۱۰۸] و رشد عملکرد پایدار است. تعاریف مختلفی ‌از عملکرد پایدار و تمام عیار در حوزه رهبری اصیل شده است (به طور مثال واتسون، ۲۰۰۳؛ بیر،۲۰۰۱؛ وابرتس و داولینگ، ۲۰۰۲؛ به نقل از آوولیو و گاردنر، ۲۰۰۵). اما تعریف آوولیو و گاردنر (۲۰۰۵) جدیدترین و در برگیرنده تمام تعاریف است. بنا بر تعریف این دو محقق، عملکرد پایدار و تمام عیار شامل دانش ضمنی^[۱۰۹] و منابع غیرمحسوس غیرمالی^[۱۱۰] است. این

1. 1. .Yan liu ↑

1. 1. . Herbert ↑

1. 1. . Authentic leadership ↑

1. 1. . Psychological capital ↑

1. 1. . Keristin ↑

1. 1. . Kahn ↑

1. 1. . Schaufeli, &Bakker ↑

1. 1. . Philips ↑

1. 1. . Kuhel ↑

1. 1. . Hulku ↑

1. 1. . Avolio & Lutthans & Walumbowa ↑

1. 1. . Wefald ↑

1. 1. . Coggins ↑

1. 1. . Schlaerth ↑

1. 1. . Ranry poon ↑

1. 1. . Reynols ↑

1. 1. . Carrol abdullah ↑

1. 1. . Luke ↑

1. 1. . Hasting ↑

1. 1. . Path analysis ↑

1. 1. . Markos ↑

1. 1. . Schaufeli ↑

1. 1. . Avolio, Gardner & Walumbwa ↑

1. 1. . Gibbons ↑

1. 1. . Balain and Sparrow ↑

1. 1. .Truss & et al ↑

1. 1. .Hewitt ↑

1. 1. . Bakker & Albrecht & Leiter ↑

1. 1. .Inceoglu and Warr ↑

1. 1. . Frank ↑

1. 1. . Robbinson ↑

1. 1. . Agut ↑

1. 1. . Etikson ↑

1. 1. . Mauno & Kinnunen ↑

1. 1. . Organizationl Commitment ↑

1. 1. . Organizationl Citize ↑

1. 1. . Raffety ↑

1. 1. . Saks ↑

1. 1. .May ↑

1. 1. . Kanungo ↑

1. 1. .CIPD ↑

1. 1. . Perrins ↑

1. 1. . Penna ↑

1. 1. . Vance ↑

1. 1. . Ruokolainien ↑

1. 1. . Kuhel ↑

1. 1. . Sirota ↑

1. 1. . Sonnentag ↑

1. 1. . Axelrod ↑

1. 1. . Terry ↑

1. 1. . Fidler ↑

1. 1. . Stagdill ↑

1. 1. . Schermerhom,hunt and oborn ↑

1. 1. . Sertean ↑

1. 1. .Hoy & Miskle ↑

1. 1. . Trait Theory ↑

1. 1. . Estagdble & House ↑

1. 1. . Behavioral Theories ↑

1. 1. . Iowa ↑

1. 1. . Ohio ↑

1. 1. . McGregor ↑

1. 1. . Situational Theory ↑

1. 1. . Fidler⁸ ↑

1. 1. . Path-Goal Theory ↑

1. 1. . Evanz ↑

1. 1. . House & Mitchell ↑

1. 1. . Green Life ↑

1. 1. . Burns & Bass ↑

1. 1. . Bass & Sosik ↑

1. 1. . Ingram ↑

1. 1. . To thine own self be true ↑

1. 1. . Self actualizing ↑

1. 1. . Authentic Leadership development ↑

1. 1. . Seeman ↑

1. 1. . Brumbaugh ↑

1. 1. . Henderson and Hoy ↑

1. 1. . Walumbowa ↑

1. 1. . Rast ↑

1. 1. . Yukl ↑

1. 1. . Gallup ↑

1. 1. . Toor & Ofori ↑

1. 1. . Yammarino and et al ↑

1. 1. . Self-trascendent values ↑

1. 1. . Positive other- directed emotions ↑

1. 1. . Positive psychological capital ↑

1. 1. . Seligman ↑

1. 1. . Csikszentmihalyi ↑

1. 1. . Snyder and Lopez ↑

1. 1. . Positive moral perspective ↑

1. 1. . Ethical / moral ↑

1. 1. . Leader self-a wareness ↑

1. 1. . To be cognizant of their existence ↑

1. 1. . Emerging process ↑

1. 1. . Values ↑

1. 1. . Cognitions regarding identity ↑

1. 1. . Emotions ↑

این فرایند اصلاح، فرصتی را برای مدیران فراهم می آورد تا تصمیمات جدیدی را تجربه کنند . این شیوه همچنین سازمان را متوجه این نکته می‌کند که نمی تواند بر مبنای تداوم وضع موجود به کار خود ادامه دهد. از طرف دیگر ، شیوه بودجه ریزی بر مبنای صفر، مدیران و کارمندانی را که ممکن است برنامه های خود را بخشی از یک بسته « کاهشی » ببینند نگران می‌کند. حتی اگر بودجه فعالیت آن ها هرگز کاهش نیابد ، کارمندان همواره احساس می‌کنند که کسی ارزش کار آن ها را نمی داند. وقتی این تضعیف روحیه با توجه به زمان زیادی که باید صرف آماده سازی دقیق بسته های تصمیمات شود تداوم یابد مشکل را تشدید می‌کند. بسیاری از صاحب نظران ، بودجه ریزی بر مبنای صفر را در بخش عمومی ، به ویژه در مواردی که فعالیت های بسیاری به لحاظ قانونی الزامی هستند، دارای کاربردی محدود می دانند.

به طور کلی می توان گفت در این نوع بودجه بندی، بجای این که مبنا، هزینه های سال گذشته باشد، هدف توجیح مجدد برنامه ها از مبنای صفر است. لذا برای هر فعالیت یا برنامه باید توجیحی وجود داشته باشد که آیا لازم است یا خیر؟(موسوی، ۱۳۸۷: ۷)

۲-۴-۴) بودجه ریزی عملیاتی

۲-۴-۴-۱) مفهوم و هدف

از بودجه ریزی عملیاتی تعاریف متعددی مطرح شده است، لیکن به طور کلی ‌می‌توان گفت که بودجه ­ریزی عملیاتی عبارت است از برنامه عملکرد سالانه به همراه بودجه سالانه که رابطه میان میزان وجوه تخصیص یافته به هر برنامه(منتج از اهداف استراتژیک) با نتایج به دست آمده از اجرای آن برنامه را نشان می­دهد (مرکر، ۵:۲۰۰۲)^[۱]

این بدان معنا است که با هر میزان اعتبار تخصیص یافته به هر برنامه می بایست مجموعه معینی از اهداف تأمین شود. یک بودجه عملیاتی مطلوب، باید به تفکیک برنامه ها یا دستگاه های اجرایی همراه با نتایج پیش‌بینی شده باشد. چنین بودجه ای باید به روشنی ارتباط بین اعتبارات هزینه شده توسط دولت و نتایج حاصله برای مردم را نشان داده و شرح دهد که این ارتباط چگونه به وجود آمده است .

در واقع، در بودجه عملیاتی تشریح دقیق این رابطه، کلید مدیریت صحیح برنامه هاست. با بروز مغایرت بین برنامه و آنچه در عمل تحقق می‌یابد، مدیران باید به بررسی منابع به کار گرفته شده در برنامه و نحوه ارتباط آن ها با نتایج حاصله بپردازند تا میزان اثربخشی و کارایی برنامه مشخص گردد.

یک بودجه عملیاتی، تمامی فعالیت های مستقیم و غیر مستقیم مورد نیاز در برنامه و نیز تخمین دقیقی از هزینه فعالیت ها را در بر می‌گیرد.

برای مثال، اگر شاخص فعالیت تحقیقات جنایی در یک ارگان دولتی، تعداد پرونده های به سرانجام یافته باشد، مراحل انجام کار و فعالیت های تشکیل دهنده آن، حلقه رابطی هستند که منابع را به نتایج مرتبط می‌سازند. با ثبت و اندازه گیری منابع به مصرف رسیده در هر فعالیت و هر مرحله، هزینه کل و هزینه سرانه هر واحد از اطلاعات حاصله را می توان محاسبه کرد و آن را به نتایج نهایی مرتبط ساخت. منبع مالی فعالیت ها خروجی نتیجه نهایی در چارچوب چنین بودجه ای هر مدیر دولتی، در هر سطحی، باید اطلاعات دقیق و به هنگامی در خصوص هزینه و عملکردهای سازمان ذیربط خود داشته باشد تا بتواند منابع تحت کنترل خود را به کارآمدترین شیوه اداره کند. این امر، به یک میزان شامل پشتیبان های اداری برنامه ها نیز می شود. در موارد معینی مدیران ‌به این اطلاعات نیاز دارند تا بتوانند هزینه هر واحد«خروجی» یا «نتایج» را محاسبه کنند.

بودجه عملیاتی، فرآیندی از بالا به پایین و از پایین به بالا به طور هم زمان است. مدیران برنامه ها و سیاست گذاران، اهداف و مقاصد و میزان منابع تخصیص یافته به برنامه ها و نیز شاخص های سنجش نتیجه را مشخص می‌کنند و در قالب یک برنامه عملکرد سالانه قرار می‌دهند. فعالیت های برنامه در سطوح پایین تر می بایست به برنامه عملکرد کلی سازمان مرتبط شود، و از این رو، سازمان ها باید اهداف، مقاصد، و معیارهای سنجش عملکرد را با همکاری سازمان های تابعه خود تدوین کنند.

باید گفت، بودجه عملیاتی، به شکل کلی در پی این است که روشن کند بودجه و منابع مالی به مصرف رسیده چگونه نتایج مطلوب را به بار خواهد آورد، و از این طریق می‌تواند با نشان دادن اثرات بالقوه افزایش یا کاهش بودجه به تصمیم گیری درباره تخصیص منابع کمک مؤثری کند. البته تهیه یک بودجه عملیاتی لزوماًً نیازمند نشان دادن یک رابطه علت و معلول مستقیم و دقیق نیست و همواره نیز با بهره گرفتن از ابزارهای علمی دقیق نمی توان وجود چنین رابطه ای را اثبات کرد تا بر اساس آن بشود نتایج را دقیقاً پیش‌بینی نمود.

۲-۴-۴-۲) مزیت ها و معایب بودجه ریزی عملیاتی

بودجه عملیاتی یک فرایند ‌مستمر است که تمامی مدیران در همه سطوح در آن دست اندر کارند. این نوع مشارکت مستلزم وجود حلقه های بازخور در درون سازمان هاست تا مدیران ارشد همواره از اطلاعات بیشتر و بهتری برای اخذ تصمیمات صحیح تر و اداره بهتر سازمان متبوع خود برخوردار باشند . بودجه نویسی یا بودجه ریزی عملیاتی نهایتاً به تخصیص موثرتر منابع در درون سازمان ها منجر می شود و مدیران را قادر می‌سازد به نحو موثرتری از منابع تخصیص یافته به سازمان متبوع خود برای رسیدن به اهداف و نتایجی که برنامه ریزان و سیاست گذاران مدنظر داشته اند، بهره برداری کنند.

بودجه ­ریزی عملیاتی به مدیران انعطاف­پذیری قابل توجهی در نظارت بر منابعشان می­بخشد در حالی­که آن ها را در مقابل نتایج برنامه­هایشان پاسخگو نگه می­دارد. به علاوه اطلاعات عینی ‌در مورد دستیابی به اهداف قانونی و کارایی و اثربخشی برنامه­ ها تصمیم ­گیری شاخه اجرایی و کنگره را بهبود می بخشد.(لو، ۱۹۹۸: ۱۶۰)^[۲]

به همان میزان بودجه ریزی عملیاتی یک ابزار تشخیص ارزشمند برای دستیابی به درکی عمیق و زیربنایی از رابطه میان منابع به کار گرفته شده و عملکردها است. با بهره گرفتن از این ابزار مدیران برنامه ها فرصت پیدا می‌کنند تا رابطه بغرنج و پیچیده میان منابع و نتایج مطلوب را مورد بررسی قرار دهند که قطعاً می‌تواند کیفیت مدیریت برنامه ها را به طرز چشمگیری بهبود ببخشد.

بودجه عملیاتی چنانچه به خوبی تهیه شده باشد با شفافیت بیشتری عملکرد اجرایی برنامه ها را نشان می‌دهد و نسبت به بودجه های سنتی از این حیث گویاتر است. بودجه عملیاتی با بهره گرفتن از شاخص های فعالیت (که بخوبی تعریف شده و هزینه یابی آن ها با دقت انجام شده است) مبنای ستانده های مورد انتظار و اهداف عملیاتی برنامه ها را مشخص کرده و بدین ترتیب ابزار بسیار مؤثری است که نشان می‌دهد میزان مخارج در هر زمینه ای چه تاثیری بر کیفیت و کمیت نتایج حاصله دارد.

در عین حال، بودجه عملیاتی مبنای مناسبی برای یک سیستم جامع سنجش و ارزیابی عملکرد در چارچوب برنامه استراتژیک سازمان نیز هست و می‌تواند نشان دهد که اعتبارات هزینه شده چه تأثیری بر عملکرد برنامه داشته اند و این عملکرد چه تأثیری بر نتایج مطلوب نهایی خواهد داشت. یک بودجه عملکردی که با مهارت تهیه شده باشد، برای مدیران ارشد سازمان در حکم نقطه شروع مطمئنی برای نظارت بر عملکرد سازمان تحت امرشان است.

۱-۱-۶-۱-۲ رعایت غبطه و مصلحت موکل

وکیل ملزم است در راستای اجرای مورد وکالت، رعایت غبطه و مصلحت موکل را نماید. ماده ۶۶۷ قانون مدنی به‌صراحت مقرر می‌دارد: «وکیل باید در تصرفات و اقدامات خود مصلحت موکل را مراعات نماید.

۱-۱-۶-۱-۳: تقدیم حساب دوران وکالت و استرداد اموال و اسناد موکل

۱-۱-۶-۱-۳-۱: تعهد وکیل به تقدیم حساب دوران وکالت

نظر ‌به این‌که وکیل به نیابت از موکل خویش عمل می‌کند، کلیه اقدامات مالی و معاملاتی را که طی دوران وکالت خویش انجام می‌دهد، منتسب به موکل بوده به استناد نص ماده ۶۶۸ قانون مدنی پس از خاتمه این دوران موظف است با وی تصفیه‌حساب کرده، عین آنچه را که به عنوان جانشینی او دریافت ‌کرده‌است، به وی مسترد نماید؛ البته روشن است که موکل می‌تواند در صورت تمایل وکیل را به‌طورکلی از دادن صورت‌حساب معاف کند.

زمان حسابرسی و تصفیه‌حساب غالباً پس از پایان دوره وکالت یا انحلال آن است؛ لیکن در مواردی ممکن است به‌مقتضای طبیعت عمل مورد وکالت، موعدی قبل از آن متعارف باشد، که در این صورت مطابق «عرف» رفتار خواهد شد؛ مانند وکالت مطلق در اخذ مطالبات موکل، که وکیل به‌حسب اقتضای اطلاق وکالت، موظف است هر مبلغی را که از بدهکاران دریافت کرده، به موکل عودت دهد و حق ندارد مطالبات وصول‌شده را تا پایان دوره وکالت نزد خود نگه دارد.

۱-۱-۶-۱-۳-۲: تعهد وکیل به استرداد اموال و اسناد موکل

وکیل پس از اجرای وکالت و تقدیم حساب به‌نحوی‌که گذشت، ملزم است کلیه اموال، اوراق بهادار و اسناد به امانت گذاشته‌شده موکل را به وی مسترد نماید. به‌طورکلی وکیل ملزم است آنچه را که از اموال موکل به عنوان امانت در دست دارد، هرزمانی که موکل مطالبه نماید، به وی تسلیم کند و چنانچه این امر را بدون عذر موجه به تأخیر اندازد، ید أمانی او مبدل به ید ضمانی خواهد شد؛ در نتیجه حتی بدون تقصیر نیز ضامن است.

۱-۱-۶-۱-۴: حفظ اسرار موکل

تعهد وکیل بر حفظ اسرار موکل از تعهدات وکیل است، چنانچه ماده ۳۰ قانون وکالت مقرر می‌دارد: «وکیل باید اسراری را که به‌واسطه وکالت از طرف موکل مطلع شده و همچنین اسرار مربوطه به حیثیات و شرافت و اعتبارات موکل را حفظ نماید» و ضمانت اجرای آن را ماده ۸۱ آیین‌نامه لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری بیان می‌دارد، وکیلی را که به‌واسطه وکالت از اسرار موکل مطلع شده و آن را افشا نماید، قابل‌تعقیب و مشمول مجازات انتظامی دانسته است؛ اعم از این‌که اسرار مذبور مربوط به امر وکالت باشد یا مربوط به شرافت و حیثیت و اعتبار موکل^[۳۶].

۱-۱-۶-۱-۵ حق توکیل وکیل

سؤال: اگر وکیلی بدون داشتن حق توکیل امور وکالت را به دیگری واگذار کند، چه وضعیتی پیش می‌آید؟

در این صورت چون وکیل از حدود اذن موکل تجاوز کرده، لذا مسئول خساراتی است که از این طریق به موکل وارد می‌شود. وکالت وکیل دوم نیز در واقع وکالت شبه فضولی است و وکالت دوم را تنفیذ و وکیل دوم را در وکالت ابقاء نماید و یا آن را ردّ کند. چنانچه موکل عقد وکالت دوم را تنفیذ نکند، کلیه اقدامات وکیل دوم در خصوص اموال دیگران در حکم غصب بوده و مسئول جبران خسارات وارده می‌باشد. در خصوص رابطه وکیل دوم با وکیل اول با توجه به علم و جهل وکیل دوم متفاوت است: اگر وکیل دوم عالم به نداشتن حق توکیل وکیل اول باشد، در اینجا چون اقدام بر ضرر خودکرده، لذا نمی‌تواند از وکیل اول مطالبه ضرر وارده را بنماید. ‌بنابرین‏ هرکدام از این دو وکیل مسئول خسارات مربوط به خود هستند. در این زمینه ماده ۶۷۳ قانون مدنی چنین می‌گوید: «اگر وکیل که وکالت در توکیل نداشته انجام امری را که در آن وکالت دارد به شخص ثالثی واگذار کند هر یک از وکیل و شخص ثالث در مقابل موکل نسبت به خساراتی که مسبب محسوب می‌شود مسئول خواهد بود.

اما اگر وکیل دوم جاهل ‌به این امر باشد، و خساراتی بر موکل وارد آید، در این صورت موکل اصلی می‌تواند به هر یک از وکیل اول و دوم مراجعه و مطالبه خسارت نماید، زیرا هر دو وکیل در برابر موکل متضامناً مسئول هستند (مبنای مسئولیت وکیل اول تقصیر و تجاوز از اذن موکل است و مسئولیت وکیل دوم بر مبنای اقدام و عمل فضولی است) در اینجا وکیل دوم می‌تواند به وکیل اول مراجعه و مطالبه جبران خسارت نماید. چون در اینجا سبب (وکیل اول) اقوی از مباشر (وکیل دوم) است. البته اگر وکیل دوم خارج از اذن وکیل اول اقدام کرده و سبب ورود خسارت شود، خود مسئول جبران آن است.

اگر اختلاف در علم یا جهل وکیل دوم شود، اصل عدم علم اوست و باید خلاف آن ثابت گردد.

۱-۱-۶-۲: تعهدات موکل

۱-۱-۶-۲-۱ قبول تعهدات انجام‌شده توسط وکیل

ماده ۶۷۴ ق.م می‌گوید: «موکل باید تمام تعهداتی را که وکیل در حدود وکالت خودکرده است انجام دهد ‌در مورد آنچه در خارج از حدود وکالت انجام داده‌شده است موکل هیچ گونه تعهد نخواهد داشت مگر این اعمال فضولی وکیل را صراحتاً اجازه کند»

بدین ترتیب اگر وکیل متعهد به گرفتن حق موکل خود در یک دعوی باشد ولی حق صلح و سازش را نداشته باشد اقدام وکیل نسبت به تنظیم صلح‌نامه خارج از حدود وکالت بوده و هیچ گونه تعهدی برای موکل ایجاد نخواهد کرد گرچه به‌ظاهر دعوی فیصله یافته است. ‌در صورتیکه موکل عمل فضولی وکیل را صراحتاً یا ضمناً تنفیذ نماید مثلاً قرارداد صلح یا صلح‌نامه‌ای را که وکیل یا ثالث نوشته است موکل قبول ننماید و از این اقدام موکل طرف دیگر متضرر گردد ثالت یا طرف دیگر می‌تواند فقط علیه وکیل اقامه دعوی نماید. موکل مسئولیتی ندارد«ازآنجاکه تعهدات و معاملات وکیل عموماً از ناحیه موکل و به‌حساب او انجام می‌گیرد قهراً در مقابل اشخاص ثالث موکل متعهد یا متعهد له قرار می‌گیرد چنان که در ماده ۶۷۴ قانون مدنی آمده موکل باید تمام تعهداتی را وکیل در حدود وکالت خودکرده است انجام دهد البته نسبت به اعمال خارج از حدود وکالت موکل هیچ تعهدی ندارد مگر این‌که اعمال فضولی وکیل را امضاء نماید.^[۳۷]

۱-۱-۶-۲-۲ مخارج و اجرت وکیل

ماده ۶۷۵ ق.م بیان می‌دارد «موکل باید تمام مخارجی را که وکیل برای انجام وکالت خود نموده است و همچنین اجرت وکیل را بدهد مگر این‌که در عقد وکالت طور دیگری مقررشده باشد.»

‌بنابرین‏ هزینه های را که موکل باید تقبل نماید بر دو گونه است:

۱-در مخارجی را که وکیل در اجرای امر وکالت ‌کرده‌است مانند رفت‌وآمد با تاکسی، کرایه رفت‌وبرگشت به شهرستان، هزینه اطاق و هتل، پول کارشناسی، دستمزد اجیر، پول تمبر، و …

۲-اجرت وکیل که یا طبق قرارداد منعقده میان وکیل و موکل تعیین می‌شود و یا در صورت سکوت و نبودن قراردادی به عرف متداول و کارشناسی رجوع شده و اجرت‌المثل دریافت می‌دارد.

ماده‌قانونی می‌گوید مگر این‌که در عقد طور دیگر مقررشده باشد مثلاً وکالت را تبرعی قبول نموده و یا قرار گذارده که تمام مخارجی را که وکیل در امر وکالت می‌کند داخل در حق‌الزحمه وکیل باشد.

• • 1. تعریف کلی شخصیت

نظریه های مختلف در تعریف خود از شخصیت دارای تشابهات زیر می‌باشند:

• • در اغلب نظریه ها، شخصیت نوعی سازمان یا ساخت فرضی^[۱۰۸] تلقی می شود. در شخصیت رفتارها تا حدودی وحدت و سازمان دارند. به عبارت دیگر شخصیت نوعی پدیده ی انتزاعی^[۱۰۹] است که آن را ‌بر اساس تفسیر رفتار بیرونی فرد می توان شناخت.

• • در اکثر تعاریف بر تفاوت های شخصیتی بین افراد، تأکید می شود.

• در بیش تر تعاریف اعتقاد بر این است که شخصیت را باید از دیدگاه تاریخچه تکامل فردی ارزیابی می کرد. شخصیت، در واقع پدیده ای تکاملی و تدریجی است که تحت تاثیر بسیار از عوامل درونی و بیرونی، از جمله وراثت، خصوصیات جسمانی و شرایط اجتماعی قرار می‌گیرد و رشد و تکامل می‌یابد (شاملو، ۱۳۹۰).

بنابر وجوه مشترکات تعاریف نظریه های مختلف می توان به یک تعریف قابل قبول برسیم این تعریف عبارت است از: «مجموعه ی سازمان یافته و واحدی متشکل از خصوصیات نسبتا پایداری که بر روی هم یک فرد را از فرد دیگر متمایز می‌کند» (شاملو، ۱۳۹۰؛ بیابانگرد، ۱۳۹۰؛ کریمی، ۱۳۸۵).

۲-۵) دیدگاه های مرتبط با صفات شخصیت

این نظریه که شخصیت و رفتار انسان نتیجه ی مجموعه ای از صفات مختلف است، از قدیم وجود داشته است؛ لیکن در زمان معاصر، دو گروه برای آن اهمیت قائل شد. و آن را توسعه دادند. یک گروه آن هایی هستند که به روش و بینش کلینیکی به نظریه پردازی درباره ی صفات پرداخته‌اند و گروه دیگر آن هایی هستند که به روش های آزمایشی و به ویژه آماری (مانند روش تحلیل آماری)^[۱۱۰] را اساس دست یابی به نظریه صفات قرار داده‌اند (شاملو، ۱۳۹۰).

در نظریه های صفات چنین استدلال می شود که می توان برای مشخص ساختن جنبه‌های مهم رفتار و تجربه می توان از تعداد معدودی ابعاد استفاده کرد. دلالت ضمنی چنین نظریه هایی این اندیشه است که موقعیت فرد در برخی یا تمام این صفات ممکن است با نیرومندی شخصیتی خاص مرتبط باشند. صفات به طور به هنجار در جامعه توزیع شده اند. ‌بنابرین‏ در یک صفت مفروض (برای نمونه برون گرایی) بیش تر مردم در سطح متوسط و افراد معدودی در سطح بسیار بالا یا بسیار پایین از این صفت قرار دارند (کار، ۲۰۰۴؛ ترجمه ی پاشاشریفی و نجفی زند، ۱۳۸۵).

در این قسمت به بررسی نظریه های آلپورت، کتل، آیزنک، مک کری و کاستا، مایکل اشتون و کیبوم لی پرداخته می شود.

۲-۵-۱) دیدگاه آلپورت ‌در مورد صفات

گوردن آلپورت از جمله روان شناسانی است که با روش و بینش کلینیکی به نظریه پردازی درباره ی صفات پرداخته است. به نظر آلپورت هرکس از مجموعه ای از رفتارهای خاص خود تشکیل می شود که او را از دیگران متمایز می‌سازد، و ‌به این علت هیچ دو نفری کاملا شبیه هم نیستند (شاملو، ۱۳۹۰).

آلپورت صفات شخصیت را گرایش های پاسخ دادن به شیوه های یکسان یا مشابه به محرک های مختلف دانست. به عبارت دیگر صفات شیوه های با ثبات و بادوام واکنش نشان دادن به محیط هستند (شولتزو شولتز، ۲۰۰۵، ترجمه ی سید محمدی، ۱۳۸۵). او هم چنین بر این عقیده بود که صفات واحدهای اصلی شخصیت هستند. به اعتقاد او صفات واقعیت دارند و پایگاه آن ها در سیستم عصبی انسان است. صفات نشان دهنده ی آمادگی های کلی شخصیت انسان است و نظم در واکنش او در موقعیت های مختلف و در طول زمان را توجیه می‌کنند (پروین وجان، ۲۰۰۱، ترجمه ی جوادی و کدیور، ۱۳۹۲). آلپورت این نظر را مطرح می‌کند که خصیصه ها را می توان بر طبق این که تا چه میزان در شخصیت فرد نفوذ دارند طبقه بندی کرد در برخی افراد ویژگی هایی وجود دارند که به شدت ناچیز هستند، و تقریبا در هر کاری که آن فرد انجام می‌دهد، منعکس می‌شوند. هر کسی دارای ویژگی هایی است که کم تر نافذ است اما باز هم به طور گسترده ای در رفتار او نمایان است. در عین حال ویژگی های دیگری در این فرد وجود دارد که تنها در موارد نادر بر رفتار او تاثیر می گذراند.

• صفات عمومی^[۱۱۱] در مقابل صفات فردی^[۱۱۲]

آلپورت همواره صفات مشترک را از صفات فردی که آن ها را «آمادگی های شخصی»^[۱۱۳] نامید متمایز می کرد. صفات مشترک ویژگی های عمومی هستند که تعداد زیادی از افراد در آن سهیم هستند. آن ها را می توان از تحقیقات تحلیل عاملی، مانند آن هایی که کتل و آیزنک اجرا کردند، استنباط کرد، یا می توان با پرسش نامه های گوناگون شخصیت به آن ها پی برد. صفات مشترک وسیله ای را در اختیار می‌گذارد که می توان به کمک آن افراد فرهنگ های خاصی را با یک دیگر مقایسه کرد. در حالی که صفات مشترک برای تحقیقات مهم هستند که افراد را با هم مقایسه می‌کند. آمادگی شخصی اهمیت به مراتب بیش تری دارند، زیرا به پژوهشگران امکان می‌دهد تا فرد واحدی را بررسی کنند. آلپورت ‌به این علت به جای «صفات فردی» اصطلاح «آمادگی شخصی» را به کار برد که توصیفی تر است و کم تر احتمال دارد که با صفات مشترک ادغام شود (فیست^[۱۱۴]و فیست، ۲۰۰۲، ترجمه سیدمحمدی، ۱۳۹۱).

صفات مشترک به «صفات ابعادی»^[۱۱۵] یا «قانون نگر»^[۱۱۶] نیز معروف است. مواردی از قبیل مهارت در استفاده از زبان، نگرش های سیاسی و اجتماعی، جهت گیری های ارزشی، اضطراب و هم نوایی^[۱۱۷] در اکثر افراد یک فرهنگ را می توان ‌بر اساس این ابعاد عمومی به گونه ای اندازه پذیر مورد مقایسه قرار داد. آلپورت عنوان می‌کند که توزیع خصوصیات مشترک یا عمومی تابع توزیع نرمال است. صفات فردی «آمادگی های شخصی» یا «صفات ریخت شناسی»^[۱۱۸] نامیده می شود. این ویژگی های قابل مقایسه در افراد مختلف نیستند. از نظر آلپورت شخصیت حقیقی تنها هنگامی که صفات شخصی بررسی می شود نمود پیدا می‌کند (هجل و زیگلر^[۱۱۹]، ترجمه ی عسکری، ۱۳۸۹).

• انواع صفت برحسب میزان نفوذ آن در شخصیت

الف) صفات اصلی «آمادگی های بنیادین»

صفات اصلی بیانگر یک آمادگی فراگیر و مشخص در زندگی فرد است و در واقع هر عمل وی تحت تاثیر آن قرار می‌گیرد (پروین و جان، ۲۰۰۱، ترجمه ی جوادی و کدیور، ۱۳۹۲). آلپورت به صفات اصلی آمادگی های بنیادین می‌گوید. این آمادگی ها به قدری واضح هستند که نمی توان آن ها را پنهان کرد (شیرافکن، ۱۳۹۱). آمادگی های بنیادین به قدری فراگیر و بانفوذ است که تقریبا با هر جنبه از زندگی فرد در ارتباط است. آلپورت آن را «تمایل حاکم» نامید. نیروی قدرتمندی که بر رفتار حاکم است. او به نمونه های سادیسم و میهن پرستی کورکورانه (شونیسم) اشاره کرد. هر کسی از تمایل حاکم برخوردار نیست و آن هایی که از آن برخوردارند ممکن است در هر موقعیتی آن را نشان ندهند (شولتزو شولتز، ۲۰۰۵، ترجمه ی سید محمدی، ۱۳۸۷).

ب) صفات مرکزی^[۱۲۰]