۱-۱۲ ارزیابی
ارزیابی مستمر یکی از مراحل اصلی ایجاد و توسعه سیستم های اطلاعت مطرح است و هدف اصلی آن، توجه به مسایل مؤثر در سیستم سلامت است ارزیابی بر سنجش ارزش نسبی پدیده ها با بهره گرفتن از معیارهای معین تأکید دارد و هدف از انجام ارزیابی تعین میزان مطابقت کار انجام شده با استاندارد، ارتقای کارایی و اثربخشی، برنامه ریزی و ایجاد وسیله ارتباطی بین فعالیت های دیگر در سیستم های اطلاعات بهداشتی و درمانی را بیان می‌کنند.
۱-۱۳ کارایی
نشان می‌دهد که یک محصول، چقدر در زمینه مورد استفاده‌اش، مناسب و اثربخش است. خصیصه ی کارایی، به توانایی محصول در برآورده کردن نیازهای کاربر اشاره می‌کند.
کارا بودن سیستم اطلاعات بیمارستانی موجب بهبود عملکرد و تصمیم گیری بهتر مدیریت می شود، و با ارائه ی اطلاعات و سوابق بیمار به ارائه کنندگان خدمات در تصمیم گیری های نقش به سزا و مؤثری دارد. هدف از این مطالعه، شناخت قابلیت های سیستم اطلاعات بیمارستانی و تعیین نقش آن در عملکرد بیمارستان ها بود.
فصـل دوم
مـروری بر ادبیـات تحقیـق و پیشینـه تحقیـق
۲-۱ مقدمه
بر کسی پوشیده نیست که سازماندهی و ارائه خدمات بهداشتی درمانی مستلزم دست و پنجه نرم کردن با حجم انبوهی از اطلاعات است. برای بهینه کردن عملیات درمانی نیاز مبرمی به مدیریت مکانیزه اطلاعات است. کارشناسان بر این باورند که آن دسته از مراکز بهداشتی درمانی که سیستم‌های اطلاعاتی خود را مکانیزه نکرده باشند در عرصه فن آوری اطلاعات قرن بیست و یکم یارای رقابت نخواهند داشت. (بیطرف ،۱۳۸۷ )
در چند سال گذشته مراکز بهداشتی درمانی کشورمان به ویژه بیمارستان‌ها درصدد مکانیزه کردن سیستم‌های مدیریت اطلاعاتی خود برآمده اند. در ابتدا مقصود از همچنین فعالیت‌هایی کاهش هزینه ها، پرت های مالی و زمانی ناشی از کاغذ بازی‌های موجود در سیستم‌های دستی و اداری بوده است اما اکنون به مرحله ای رسیده ایم که بهبود کیفیت ارائه خدمات درما نی اهمیتی روزافزون می‌یابد هدف آن است که در آینده نزدیک سیستم جامع کلیه اطلاعات بهداشتی و درمانی هر فرد در طول عمرش را در قالب یک پرونده الکترونیکی ذخیره نماید که در هر نقطه ای از کشور از طریق شبکه سراسری کامپیوتری قابل دسترسی باشد.(یغمایی،۱۳۹۰: شماره۴۶ ص ۱-۲۵)
امروزه در بسیاری از بیمارستانهای کشورمان سیستم‌های کامپیوتری مختلفی برای اداره امور مربوطه به پرونده الکترونیکی بیمار راه اندازی شده است که هر یک توسط تولید کننده ای از بیرون یا به دست نیروهای مهندسی شاغل در بیمارستان تهیه شده و هر یک از این سیستم‌ها قالب اطلاعات مخصوص به خود را دارد و به همین جهت در حال حاضر اطلاعات سیستم‌های بیمارستانی اجرا شده در ایران عملاً از قالب های متفاوتی برخوردار است (عابدین،۱۳۹۰: ۲۶).
۲-۲ تاریخچه ظهور HIS در ایران و اروپا
بسیاری از کشورها از جمله کشورهای اروپایی از اوایل دهه ۱۹۸۰ بسمت اتوماسیون سیستم اطلاعات بیمارستانی حرکت کرده‌اند. این سیستم تاکنون دچار تحول و پیشرفت چشمگیری شده است، به طوری که از یک سیستم فاقد انسجام درونی به یک سیستم منسجم و دارای محوری بنام پرونده پزشکی الکترونیکی تبدیل شده است.(صدوقی ۱۳۹۰،دوره۹ شماره۳ سال ۱۳۹۰)
استفاده از HIS از سال ۱۳۷۸در ایران مطرح گردید و قرار شد برای اولین بار در بیمارستانهای شاهرود، مشهد، یزد و زنجان به صورت طرح پایلوت راه‌اندازی شود.
پس از این تصمیم‌گیری، مراحل اجرایی پروژه HIS در بیمارستان امام حسین (ع) شاهرود در سال ۷۸ از طریق انجام مطالعات مقدماتی و بررسی تجارب موجود در داخل و خارج کشور شروع شد.
در ابتدا سیستم‌ها شامل کامپیوترهای مرکزی بودند که در انتهای پایانه ای به هم متصل می شدند. امروزه توسط میکرو کامپیوترها کامپیوترهای شخصی یا PC تحت شبکه درآمده اند. سیستم‌ها، مسائل مربوط به بیماران و مدیریت و نگهداری کالاهای مورد نیاز بیمارستان را در کنترل دارند. امروزه سیستم اطلاعات بیمارستانی کلیه درخواستهای بالینی، مالی و مدیریتی را یکپارچه و متمرکز کرده‌اند. به همین خاطر این سیستم، سیستم‌های پردازش اطلاعات بیمارستانی نیز نامیده می‌شوند.(لگزیان ۱۳۹۱،شماره۳ دوره۲۷)
اولین بیمارستان الکترونیکی کشور پس از دو سال تلاش، در سال ۱۳۸۰ در بیمارستان ۳۱۳ تختخوابی امام حسین (ع) شاهرود با هزینه ۸۰۰ میلیون ریال به صورت پایلوت ملی به اجرا در آمد. در این سیستم ۴۶ دستگاه رایانه، ۱۱ دستگاه چاپگر، ویدئو میکروسکوپ، دوربین‌های دیجیتالی، اسکنرها و … با ایجاد یک پایگاه قوی اینترنت در این بیمارستان قابلیت ایجاد پرونده های الکترونیکی برای بیماران و امکان معالجه بیماران را از راه دور فراهم می آورد.(مومنی:۱۳۸۰)
به گفته رئیس بیمارستان امام حسین(ع) شاهرود، یکی از نتایج مثبت اجرای سیستم الکترونیکی اطلاع‌رسانی در این بیمارستان، ۱۲ درصد کاهش مصرف دارو بود .
بیمارستان ولیعصر(عج) زنجان به عنوان دومین بیمارستان در کشور بعد از بیمارستان امام حسین(ع) شاهرود می‌باشد که از سیستم اطلاعات بیمارستانی استفاده کرده‌است. در این بیمارستان یک شبکه وسیع با ۱۳۵ کاربر تحت شبکه که در آن فعال می‌باشد وجود دارد.(نادری:۱۳۷۹)
۲-۳ تعریف و مفهوم سیستم اطلاعات بیمارستانی (HIS)
سیستم اطلاعات بیمارستانی، به عنوان یک سیستم اطلاعاتی در نظر گرفته می شود که این گونه سیستم ها به طور معمول وظیفه مدیریت اطلاعات را بر عهده دارد که می‌تواند شامل باز خوانی، ذخیره، آنالیز و یا جستجوی انتخابی اطلاعات باشد. سیستم اطلاعات بیمارستانی یک نظام اطلاعاتی جامع و یکپارچه است که برای مدیریت اطلاعات اداری و بالینی بیمارستان طراحی شده است و اطلاعاتی که در این سیستم وجود دارد اطلاعات جاری و مرتبط با بیمارستان می‌باشد. (عابدین،۱۳۹۰: ۳۳)
سیستم اطلاعات بیمارستانی (HIS)، یک نرم‌افزار جامع برای یکپارچه‌سازی اطلاعات مربوط به بیمار جهت ارسال و تبادلات اطلاعات جامع بیمار بین بخش‌ها و سایر مراکز درمانی به منظور تسریع در فرایند مراقبت و درمان بیمار، بهبود کیفیت، افزایش رضایتمندی، و کاهش هزینه ها می‌باشد.(احمدی،۱۳۹۰،دوره ۱۴ ،شماره۱۴۰)
سیستم اطلاعات بیمارستانی، برای خودکار نمودن امور بیمارستان ها مانند؛ گزارش‌دهی نتایج آزمایشات، وارد نمودن دستورات پزشک، تجویز دارو، کنترل موجودی داروخانه، انبار مرکزی، واحد تغذیه و … طراحی شده است.
در سیستم اطلاعات بیمارستانی، برای هر بیمار یک پرونده الکترونیک تشکیل می‌گردد، به طوری که کلیه فعالیت‌های بیمارستانی (شامل: درمانی، تشخیصی، مالی و غیره) بیمار از پذیرش تا ترخیص تحت پوشش قرار می‌دهد.
در HIS، کلیه اقدامات درمانی، دستورات دارویی و خدمات تشخیصی از طریق رایانه به مراکز اداری از قبیل حسابداری، داروخانه، انبارها و بخش و مدیریت و پزشک و پرستار سایر واحدها ارسال شده و پاسخ آن ها دریافت می‌شود. بنابرین، زمان شروع و خاتمه همه اقدامات در سیستم مشخص و قابل پیگیری است.(ویکی پدیا)
