یافتههای تحقیق
نقشه ۴-۳۰: مکان یابی توسعه آتی شهر نورآباد با توجه به عامل پوشش و کاربری اراضی
یافتههای تحقیق
۴-۳۱. مکان یابی توسعه آتی شهر نورآباد با توجه به عوامل اکولوژیکی
یافتههای تحقیق
۴-۵) پیامدهای توسعه فیزیکی شهر نورآباد
توسعه فضایی شهر در نتیجه تمرکز انواع فعالیتها و انجام کارکردهای مختلف، باعث گستردگی مسائل زیست محیطی در شهر و پیرامون آن می شود. گسترش فرهنگ و همیاری تکنولوژیکی، باعث تخریب و زایش آلودگی هایی در شهر و در اطراف آن شده که به تبع آن تغییری نامطلوب در خواص شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی هوا، آب یا زمین بوجود آمده و باعث به خطر انداختن سلامت، بقاء و فعالیت های انسانی و یا سایر موجودات زنده می شود ( تی.جی٬ ۱۳۶۶: ۱۰ ). روستا شهر نورآباد بعد از اینکه در سال ۱۳۴۲ به عنوان نقطه شهری معرفی شد رشد شتابان آن از دهه ۵۵ به بعد شروع شد و از دهه ۶۵ به بعد سریع و چشمگیر بوده است. لذا با توجه به اینکه شهرنشینی و شهرگرایی در شهر نورآباد دارای پیامدهای مثبتی بوده، تنها مواردی از بازتاب رشد و توسعه بیقواره و بیبرنامه آن را که خلاف توسعه پایدار شهری پیامدهای منفی زیست محیطی درپی داشته است مورد بررسی قرار دادیم.
۴-۵-۱) آلودگی آب
آب همیشه در حال جریان است و به منزله یک عامل مهم انتشار آلودگی در تمام قلمروهای آبکره یا زیستکره به شمار میرود. در نتیجه، آلودگی آب بر سلامت انسان و محیط زیست شهری اثر سوء می گذارد. با توجه به مکانیابی شهر نورآباد بر روی دشت نورآباد و همچنین توجه به شیب دشت که از شمال به جنوب غربی به حداقل میرسد و از آنجایی که رودخانه کتی در جنوب شهر جریان دارد باعث شده که از یک طرف آبهای سطحی آلوده شهر به طرف این رودخانه روانه شوند و از طرفی با توجه به اینکه این رودخانه از روستاها و سکونتگاه های حاشیهای شهر عبور می کند از آن به عنوان مکان دفع فاضلاب خانگی، زباله و فضولات حیوانی استفاده می کنند و این رودخانه با زهکشی زیرزمینی دشت نورآباد که بر اثر افزایش مصرف کود شیمیایی در امر زراعت و فقدان سیستم دفع فاضلاب شهری و جذبی بودن فاضلاب خانگی آلوده بوده منجر به آلودگی رودخانه شده اند و این آلودگی نیز اثرات نامطلوبی بر اراضی که از این رودخانه مشروب میشوند و بهداشت محیط اطراف دارد. از آنجایی که شهر نورآباد به جهات مختلف گسترش یافته، باتوجه به بالابودن سطح آب زیرزمینی در بخش شمال شهر و فقدان سیستم دفع فاضلاب شهر منجر به آلودگی آب های زیرزمینی توسط فاضلابهای جذبی خانگی شده نظر به اینکه آب مشروب این شهر از چاههای عمیقی بهره برداری می شود که به صورت پراکنده در شهر میباشد لذا این فاضلابهای جذبی منجر به آلوده کردن آب چاه حلقه شماره ۳ و ۴ که در شمال شهر میباشد نموده و آب آنها را غیر قابل شرب نموده است ( مهندسین مشاور امکو ، ۱۳۷۹ : ۱۵۵ ).
۴-۵-۲) تخریب اراضی کشاورزی
شاید تإسف بارترین و غیرقابل جبرانترین حاصل گسترش شهری، از بین رفتن زمینهای کشاورزی می باشد. روند توسعه و پدیده شهرنشینی فضاهای کشاورزی اطراف شهر را در فرایند رشد خود اشغال کرده و ساخت و سازها را طوری شتاب میبخشد که نابودی اراضی کشاورزی از ویژگیهای بارز ناشی از توسعه فضایی شهرها گشته است ( گریک ٬ ۱۳۷۵ ٬ ۱۷۱ ). واضح است با توسعه فیزیکی شهر نورآباد اراضی مرغوب کشاورزی شهر به نفع کاربریهای مختلف شهری رنگ باخته و توسعه فیزیکی آن بر روی اراضی کشاورزی قوت میگیرد. و از طرف دیگر، رشد سریع شهر تقاضا را افزایش داده و در نتیجه، گسترش خدمات شهری و زیرساختها، تحولات کالبدی و فیزیکی در چشم انداز شهر مشاهده میگردد. کارکرد اصلی شهر نورآباد واقع در دشت نورآباد بدلیل غنای دشت و مساعدت عوامل جغرافیایی دیگر زراعت و باغداری بوده است. بعد از دهه ۱۳۴۰ هـ . ش تغییراتی در چشم انداز شهر حاصل شد که باعـث بازتاب آن از طـریق توسعه شهر بر روی اراضی مرغوب کشاورزی انعکاس یافت از دهه ۱۳۴۵ تا دهه ۱۳۵۵ توسعه نورآباد بطئی بوده است. بعد از انقلاب با افزایش میزان شهرنشینی، اراضی کشاورزی شهر به شدت مورد هجوم قرارگرفت یکی از دلایل تخریب اراضی شمال و شرق شهر نورآباد میتوانست متوجه ـ نحوه برخورد مسئولین تهیه اولین طرح هادی شهر نورآباد باشد که جهت توسعه شهر را درشمال و شرق در نظر گرفتند. بتدریج با افزایش بهای زمین، زمینهای کشاورزی و باغات از میان رفتند تا راه برای ساخت و سازهای مسکونی پرتراکم و پرسود باز شود، بطوری که هیچ گونه اثری از باغات این شهر وجود ندارد. با افزیش روزافزون مهاجرین در جستجوی مسکن به این شهر باعث گردیده است که بازده اقتصادر در بخش کشاورزی انگیزه تداوم کشاورزی را منتفی و گرایش مالکان عمده را به تبدیل اراضی کشاورزی خود به اراضی مسکونی افزوده کرده است.
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
۴-۶) نتیجه گیری
یکی از موارد مهم فرایند شهرنشینی در ایران، گسترش سریع فیزیکی شهرهای آن است. با بروز تحولات جدید، شهرها به سرعت تغییرات و دگرگونیهایی را پذیرفتهاند. این دگرگونیها به شکل افزایش سریع جمعیت و رشد فیزیکی شهرها به صورت نامتعادل و ناهماهنگ بوده است. توسعه فیزیکی شهرها از ملزومات رشد شهری میباشد و اگر توسعه فیزیکی در شهرها مکان یابی بهینه نشوند اثرات منفی بسیاری چه از جهت زیست محیطی و طبیعی و چه از جهت عوامل انسانی برای شهرها به بار می آورد. بنابراین لزوم توجه به توسعه فیزیکی و جهتیابی توسعه شهری امری ضروری است. انتخاب مکان مناسب یکی از تصمیمات مهم برای انجام هر طرح و پروژهای میباشد، که نیازمند تحقیق در مکان از دیدگاه های مختلف است. برای انتخاب مکانهای مناسب باید حجم وسیعی از اطلاعات جمع آوری، ترکیب و تجزیه و تحلیل شود، تا ارزیابی صحیحی از عواملی که ممکن است در انتخاب تاثیر داشته باشد صورت پذیرد.
در این تحقیق ابتدا، ب مکان یابی توسعه شهری در سطح بخش مرکزی شهرستان با بهره گرفتن از نقشههای عوامل اکولوژیکی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی و براساس منطق بولین، انجام شده است. در این قسمت وضعیت تناسب هر یک از عوامل اکولوژیکی منطقه برای مکان یابی توسعه شهری مشخص شده است.
بررسی وضعیت تناسب هر یک از این عوامل نشان داد ۹۶/۶۲ درصد از سطح منطقه در ارتفاع نامناسب و ۰۴/۳۷ درصد در ارتفاع مناسب ۱۲۰۰-۴۰۰ متر قرار گرفته است. ۶۰/۸۰ درصد از سطح منطقه در اراضی دارای شیب نامناسب و ۴۰/۱۹ درصد در اراضی با شیب مناسب( ۶ درجه) قرار دارد. بررسی وضعیت جهت دامنه نشان میدهد ۴۲/۸۲ درصد از منطقه جهت دامنه آن، مناسب نیست و تنها ۵۷/۱۷ درصد از سطح منطقه دارای جهت مناسب( شرقی) میباشد. ۴۰/۷۲ درصد از سطح منطقه از نظر زمین شناسی وضعیت نامناسبی دارد و ۶۰/۲۷ درصد از سطح منطقه، مناسب می باشند. ۶۲/۱۹ درصد از منطقه، بارش مناسبی ندارد و ۳۷/۸۰ درصد از منطقه، از بارش مناسب۸۰۰-۵۰۰ میلیمتر برخوردار است. ۰۵/۶۱ درصد از منطقه دارای دمای مناسب برای فعالیتهای توسعه شهری۲۴ -۱۸ درجه سانتیگراد بوده و ۹۵/۳۸ درصد وضعیت مناسبی ندارند. بررسی وضعیت فاصله تا مسیل نشان داد۹۰/۲۴ درصد سطح منطقه فاصله مناسب تا مسیل۳۰۰-۵۰ متر را نداشته و ۱۰/۷۵ از اراضی منطقه درصد در فاصله مناسب از رودخانه و مسیلها قرار گرفتهاند. ۰۲/۹۰ درصد از سطح منطقه از اراضی نامناسب و ۹۸/۹ درصد از اراضی منطقه برای فعالیتهای شهری مناسب است. بررسی وضعیت تناسب پوشش گیاهی و کاربری اراضی نشان داد که ۹۶/۹۳ درصد از سطح منطقه مناسب و ۰۴/۶ درصد نامناسب می باشد. فاصله تا محدوده، این متغیر برخلاف سایر متغیرهای اکولوژیکی، یک متغیر موقعیتی است. فاصله (۵۰۰۰ متری) به منظور جلوگیری از توسعه فضایی پراکنده، برای توسعه آتی شهر در نظر گرفته شده است. بررسیها نشان میدهد که ۳۴/۹۱ درصد از سطح منطقه در بیش از ۵۰۰۰ متری قرار داشته و فقط ۶۶/۸ درصد دارای فاصله مناسب از شهر میباشند. در مرحله آخر اقدام به ترکیب لایه ها با توجه به تمامی عوامل اکولوژیکی منطقه مورد مطالعه برای تعیین مناطق بهینه توسعه فیزیکی شهر اقدام نمودیم. برای این منظور، کلیه لایه ها با بهره گرفتن از تحلیلگر فضاییArc Gis تلفیق و همپوشانی شده اند. طبق بررسیها که از محدوده در نظر گرفته شده برای توسعه آتی، تنها ۱۸۵ هکتار که معادل ۰۷/۱ درصد از سطح کل منطقه است، برای توسعه شهری مناسب میباشد و ۹۳/۹۸ درصد دارای شرایط مناسبی برای توسعه نیست. همچنین نتایج حاصل از تلفیق لایه ها این مطلب است که نواحی غرب و شمال مکانهای مطلوب برای توسعه آتی است.
در مرحله دوم مکانگزینی شهر نورآباد را براساس با مدل اکولوژیکی توسعه شهری مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل نشان میدهد، تناسب مکانگزینی شهر نورآباد براساس عامل ارتفاع حاکی از این است ارتفاع شهر نورآباد مناسب فعالیتهای توسعه شهری و مطابق مدل اکولوژیکی است. طبق مدل اکولوژیکی شیب مناسب برای توسعه شهری، شیب ۶ درجه است. ۶۰/۹۹ درصد از مکانگزینی شهر نورآباد براساس عامل شیب مناسب و تنها ۴۰/ نامناسب میباشد. براساس مدل اکولوژیکی مناسبترین جهت دامنه برای نواحی نیمه گرمسیری، جهت شرقی است. ۵۲/۹۶ درصد از شهر نورآباد براساس عامل جهت دامنه مکانگزینی نامناسبی دارد و تنها ۵۷/۳ درصد مناسب است. زمین مناسب برای مکانگزینی و فعالیتهای توسعه شهری براساس مدل اکولوژیکی، ماسه سنگ، روانههای بازالت و رسوبات آبرفتی است. ۸۲/۹۷ درصد از اراضی که شهر در آن مکانگزینی و توسعه یافته است مناسب و تنها ۱۸/۲ درصد نامناسب است. طبق مدل اکولوژیکی اراضی نامناسب شامل گسل، سنگ مادر مارنی، لایهای زلزله خیز و دشتهای سیلابی است. براساس مدل اکولوژیکی فاصله مناسب برای مکانگزینی شهر تا مسیل بیش از ۵۰ متر است. ۹۳/۸۹ درصد از شهر دارای فاصله مناسب تا مسیل و ۰۷/۱۰ درصد فاصله نامناسبی دارند. براساس مدل اکولوژیکی، خاک مناسب برای مکانگزینی، دارای عمق عمیق و از نظر ساختمان باید نیمه تحول یافته تا تحول یافته با دانه بندی متوسط باشد. ۸۷/۸۷ درصد از شهر در خاک نامناسب و ۱۳/۱۲ درصد در خاک مناسب مکانگزینی شده اند. طبق مدل اکولوژیکی پوشش گیاهی مناسب برای توسعه شهری کمتر از ۳۰ درصد است. ۵۵/۵۵ درصد از مکان گزینی شهر نورآباد از نظر پوشش گیاهی و کاربری اراضی مناسب و ۴۴/۴۵ نامناسب است. سرانجام، تمامی عوامل اکولوژیکی با بهره گرفتن از منطق بولین در محیط GIS ترکیب و همپوشانی شده است. همپوشانی کلیه عوامل نشان می دهد تنها ۹ هکتار از سطح شهر نورآباد که معادل۲۰/۱ درصد می باشد، مناسب و براساس مدل اکولوژیکی مکان گزینی شده است و ۸۰/۹۸ درصد از سطح شهر نامناسب است البته یکی از دلایل کاهش شدید اراضی نامناسب برای توسعه، استفاده از منطق بولین است. البته نتایج نشان داد که ارتفاع، بارش و دما مناسبترین، شیب، جهت دامنه و خاک نامناسبترین عوامل اکولوژیکی در مکانگزینی شهر نورآباد ممسنی بوده است.
جدول ۴-۱۳ نشان میدهد که محدوده ۵۰۰۰ متری اطراف شهر نورآباد، ۳۰/۸۷ درصد از سطح زمین از نظر ارتفاع مناسب و ۷۰/۱۲ درصد نامناسب است. نقشه ۴-۲۲ نشان میدهد که از نظر عامل ارتفاع، توسعه آتی شهر نورآباد، قسمت های از شمال شرقی، جنوب شرقی و شمال غربی با محدودیت مواجه خواهد شد. طبق جدول۴-۱۳، ۰۸/۵۲ درصد از محدوده مورد نظر دارای شیب مناسب و ۹۱/۴۷ درصد دارای شیب نامناسب قرار دارد. نقشه ۴-۲۳ نشان میدهد که نواحی جنوب و غرب و قسمتهایی از شرق برای توسعه آتی در محدوده مورد نظر مناسب میباشد و بقیه نقاط محدودیت دارد. با توجه به اینکه شهر نورآباد ممسنی در منطقه نیمه گرمسیری قرار دارد، مناسبترین جهت دامنه برای این منطقه، جهت شرقی است. جدول ۴-۱۳ نشان میدهد که ۳۴/۱۲ درصد از محدوده مورد نظر برای توسعه آتی، از نظر جهت دامنه جهت دامنه مناسب و ۶۶/۸۷ درصد دارای جهت دامنه نامناسب دارد. به این ترتیب توسعه شهر نورآباد در محدوده مورد نظر، با توجه به عامل جهت دامنه دارای محدودیت زیادی است(نقشه۴-۲۴). جدول۴-۱۳ نشان میدهد که در محدوده مورد نظر، ۹۰/۵۷ درصد از نظر زمین شناسی، دارای اراضی مناسب و ۱۰/۴۲ درصد از اراضی نامناسب میباشد. قسمت های غرب و جنوب محدوده مورد از نظر زمین شناسی، جهت توسعه آتی شهر مناسب است. محدده مورد بررسی به علت اینکه دارای وسعت زیادی نیست اما از نظر بارش و دما با توجه به اینکه وسعت زیادی ندارد، تغییرات چشمگیری ندارد و توسعه آتی آن در این محدوده با توجه به این دو پارامتر مناسب میباشد.( نقشه های ۴-۲۶، ۴-۲۷). فاصله مناسب شهر تا مسیل بیشتر از ۵۰ متر میباشد. جدول ۴-۱۳ نشان میدهد که محدوده در نظر گرفته شده ۹۸/۸۹ درصد فاصله مناسب تا رودخانه دارند و تنها ۰۲/۱۰ درصد فاصله نامناسب جهت توسعه آتی ندارند. نقشه ۴-۲۸ نشان میدهد درشمال و جنوب شرقی شهر نورآباد محدودیت توسعه وجود ندارد اما در شرق و غرب محدوده با محدودیت توسعه آتی مواجه خواهد شد. جدول ۴-۱۳ نشان میدهد که محدوده در نظر گرفته شده، ۹۸/۶۳ درصد دارای خاک نامناسب جهت توسعه آتی و ۰۲/۳۶ درصد خاک مناسب است. نقشه ۴-۲۹ نشان میدهد برای توسعه آتی شهر در محدوده مورد نظر فقط قسمت های غربی دارای محدودیت جهت توسعه آتی نمی باشد.جدول ۴-۱۳ نشان می دهد که محدوده در نظر گرفته شده ۲۴/۶۴ درصد از نظر پوشش گیاهی و کاربری اراضی مناسب و ۵۷/۳۵ درصد نامناسب است. نقشه ۴-۳۰ نشان میدهد که از نظر پوشش گیاهی و کاربری اراضی قسمت مرکزی شهر برای توسعه آتی مناسب ولی تا ۱۰۰۰ متر اطراف و حاشیه شهر با محدودیت توسعه مواجه خواهد شد. در مرحله آخر، تمامی عوامل اکولوژیکی با بهره گرفتن از منطق بولین در محیط GIS ترکیب و همپوشانی شده است. جدول ۴-۱۲ نشان می دهد که مکان یابی توسعه آتی شهر نورآباد در محدوه ۵۰۰۰ متری که از محدوده در نظر گرفته شده برای توسعه آتی، تنها ۱۸۵ هکتار که معادل ۰۷/۱ درصد از سطح کل منطقه است، برای توسعه آتی شهر مناسب میباشد و ۹۳/۹۸ درصد دارای شرایط مناسبی برای توسعه نیست. همچنین نتایج حاصل از تلفیق لایه ها نشان دهنده این مطلب است که نواحی در غرب و شمال پهنههای بیشتری حائز شرایط مناسب برای برای توسعه شهری است. طبق نقشه ۴-۳۱ که حاصل همپوشانی کلیه عوامل اکولوژیکی است اغلب قسمت های محدوده مورد نظر با محدودیت توسعه مواجه خواهد شد. البته این مسئله به دلیل استفاده از منطق بولین است که در نتیجه ترکیب لایه های عوامل، واحد هایی با عنوان مناطق مناسب انتخاب میشوند که تمامی معیارهای آن مناسب باشد، اگر براساس تنها یک عامل، واحدی نامناسب تشخیص داده شود آن قسمت از مجموعه زمینهای مناسب حذف می شود.
مواردی از بازتاب رشد و توسعه بیقواره و بیبرنامه نورآباد که خلاف توسعه پایدار شهری است و پیامدهای منفی زیست محیطی درپی داشته است، شامل: آلودگی آب، تخریب اراضی کشاورزی می باشد.چگونگی تغییرات کاربری اراضی شهر نورآباد ممسنی منعکس کننده آن است که این شهر به دلیل نقش خدماتی و عدم توجه به نقاط روستایی شهرستان، به شدت در طی چند دهه رشد جمعیتی و فیزیکی زیادی داشته است به طوری که اکثر زمینها و باغات اطراف شهر نورآباد به کاربری مختلف، بخصوص کاربری مسکونی تبدیل شده است. با توجه به این نکته، در توسعه فیزیکی شهر نورآباد باید به کاربری اراضی توجه شود و از توسعه شهر به طرف زمینهای کشاورزی جلوگیری شود. شهر نورآباد از آنجا که از هستههای روستائی تشکیل شده است، لذا اراضی کشاورزی و باغات متعددی در بین آنها گسترده شده که یکی از عوامل عمدهی محدود کنندهی توسعه شناخته میشود، همچنین وجود دو رودخانهی مهم در شمال و جنوب شهر و محلات متعددی که در کنار و اطراف اراضی کشاورزی و محدود بافتهای روستائی به عنوان محلات کنونی شهر پراکندهاند از عوامل محدود کنندهی توسعه شهر محسوب می شود، چه حفاظت از آنها و ضرورت پیشگیری از آلودگی آب آنها، پیشبینی حرایمی را برای این رودخانه الزامی میسازد که خواهناخواه امکان استفاده از بخشی از اراضی شهر را برای ساخت و سازهای شهری مقدور نمیسازد. وجود ارتفاعات متعدد در پیرامون محدودهی کنونی شهر نیز از عوامل محدود کنندهی توسعه شناخته میشود که در بسیاری از موارد به دلیل شیب زیاد امکان ساخت وساز را فراهم نمیسازد.
۴-۷) آزمون فرضیه ها:
پژوهش حاضر دارای دو فرضیه میباشد که به صورت زیر قابل بررسی میباشد.
فرضیه اول:” توسعه فیزیکی شهر با توانهای اکولوژیک منطقه هماهنگ نبوده است". این فرضیه بر اساس ترکیب و همپوشانی تمامی عوامل اکولوژیکی با بهره گرفتن از منطق بولین در محیط GIS تایید می شود. همپوشانی کلیه عوامل نشان میدهد تنها ۹ هکتار از سطح شهر نورآباد که معادل۲۰/۱ درصد آن میباشد، مناسب بوده و با مدل اکولوژیکی توسعه شهری هماهنگی و مطابقت دارد ولی۸۰/۹۸ درصد از سطح شهر حاِئز شرایط و توان اکولوژیک توسعه شهری نمیباشند و با این وجود مکانگزینی شهر نورآباد با توجه به سه عامل: ارتفاع، بارش و دما کاملاً مناسب بوده است.
فرضیه دوم: “با توجه به سطوح هموار زمین و نقش آن در توسعه فیزیکی شهر نورآباد، قسمتهای شرق و غرب بیشترین تناسب را نشان می دهند". این فرضیه براساس یافتههای تحقیق تایید می شود. با توجه به نقشه های تولید شده از محدوده مورد مطالعه برای توسعه آتی ۱۸۵ هکتار برای توسعه شهری مناسب میباشد و با توجه به (نقشه ارتفاع۴-۲۲) نواحی غرب و شرق از نظر ارتفاعی مکان های مطلوب برای توسعه آتی است اما نتایج حاصل از همپوشانی تمامی لایه ها در محیطGIS نشان داد که قسمت اعظم مناطق بهینه برای توسعه فیزیکی آتی شهر در قسمت غرب و شمال این شهر قرار دارد.
۴-۸) پیشنهادات
- با توجه به گسترش بدون برنامه و بیضابطه شهرها و برای اینکه توسعه شهر نورآباد یک گسترش متعادل باشد، باید شهرسازی را مقدم بر شهرنشینی دانست.
- عوامل اکولوژیکی که توسعه فیزیکی شهرها را تحت تأثیر قرار می دهند باید شناسایی شوند. انجام این امر مستلزم نگریستن به مسایل در قالب یک دید سیستمی است.
- حفظ محیط زیست و بویژه اراضی مرغوب کشاورزی جنوب شهر نورآباد از طریق توسعه آتی به سمت غرب شهر.
- طراحی و برنامه ریزی جهت شهر آنچنان که نیازهای حاضر را برآورده نماید بدون آنکه نیازی به اصلاح توسط نسلهای آینده باشد.
- با توجه به اینکه گسترش افقی شهر در آینده با مشکلاتی مانند کمبود زمین، تخریب محیط زیست و … مواجه میشویم، میتوان با اعمال سیاستهایی از قبیل ساختمانسازی در ارتفاع از طریق افزایش تعداد طبقات و تراکمهای ساختمانی از مشکلات کاست.
- ساخت و واگذاری زمین و مسکن توسط ارگانها و سازمانهای مسئول جهت کنترل و هدایت توسعه فیزیکی شهر
- استفاده از مدل و روشهای دیگر مکان یابی از قبیل شاخص وزنی و منطق فازی به منظور دستیابی به پهنههای مناسب بیشتر برای توسعه شهری
منابع و مآخذ:
- ابراهیمزاده، عیسی و قاسم رفیعی، (۱۳۸۷). مکان یابی بهینه جهات گسترش شهری با بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی، مجله جغرافیا و توسعه، شماره ۱۵.
- استعلاجی، علیرضا و عبدالرضا مسلمی(۱۳۸۰). آشنایی با برنامه ریزی محلی و منطقه ای، انتشارات وزارت جهاد کشاورزی تهران.
- اهلرز، اکارت( ۱۳۶۵) مبانی کشورشناسی جغرافیایی، جلد اول جغرافیای طبیعی، ترجمه محمد تقی
رهنمایی، انتشارات موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب، تهران،
- باستیه ژان و دزر، برناردز، شهر(۱۳۷۷)، مترجم علی اشرفی، نشر دانشگاه هنر، تهران.
- بوستانی، سعید(۱۳۸۸) تحلیلی بر جمعیت و تاثیر آن بر توسعه فیزیکی شهر نورآباد ممسنی، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد نجف آباد.
- بحرینی، سید حسن(۱۳۷۵) تحلیل فضاهای شهری، انتشارات دانشگاه تهران، ص ۳.
- بخشنده نصرت، عباس (۱۳۷۸ ) مسائل توسعه پذیری در شهرهای کوچک حوزه دریاچه ارومیه ، مجموعه مقالات شهرهای جدید، فرهنگ جدید در شهرنشینی، شرکت عمران وشهرهای جدید، وزارت مسکن و شهرسازی.
- پورمحمدی محمدرضا (۱۳۸۲) برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، انتشارات سمت.
- توسلی، محمود (۱۳۶۸) بافت قدیم مقدمهای بر مسأله، خلاصه سمینار تداوم حیات در بافت قدیمی شهرهای ایران تهران، ص ۵.
- ثروتی، محمد رضا، سعید خضری و توفیق رحمانی (۱۳۸۸). بررسی تنگناهای طبیعی توسعه فیزیکی شهر سنندج، پژوهش های جغرافیایی طبیعی، شماره ۶۷.
- ثنایی نژاد، سید حسین (۱۳۷۶) مقدمهای بر سیستمهای اطلاعات جغرافیایی، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
- حبیبی، کیومرث و احمد پور احمد (۱۳۸۴) توسعه کالبدی-فضایی شهر سنندج با بهره گرفتن از سیستم اطلاعات جغرافیایی، چاپ اول، سنندج، انتشارات دانشگاه کردستان.
- حسین اف اف م(۱۳۸۲) برنامه ریزی و ساخت شهرهای کوچک، ترجمه غلامرضا خسرویان،چاپ اول، تبریز، نشر فروزنش.
- حیدرزاده، نیما (۱۳۸۲) معیارهای مکانیابی محل دفن مواد زاید جامد شهری، انتسارات سازمان شهرداری های کشور تهران.
- حیدری، مهناز (۱۳۸۵) تحلیل برنامه ریزی توسعه فیزیکی شهر کوهدشت، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه اصفهان.
- خالدی، شهریار و جمال ایرانی(۱۳۸۰) بررسی کمی و کیفی آبخیز رودخانه زریوار، دانشگاه شهید بهشتی. نشریه علوم زمین. شماره ۴و۵. بهار و تابستان. تهران، ۱۳۸۰.
- رجایی، عبدالحمید(۱۳۷۳) کاربرد ژئومورفولوژی در آمایش سرزمین و مدیریت محیط، نشر قومس ،چاپ اول.