یک تحقیق زمانی قابل انجام است که شناخت کاملی از منطقه مورد مطالعه داشته باشیم بدین منظور در این فصل ابتدا به بررسی منطقه مورد مطالعه پرداخته، نوع و روش تحقیق ، جامعه آماری، نمونه آماری و روش تعیین حجم نمونه، متغیرهای تحقیق و مقیاس آنها، ابزار جمع­آوری داده ­ها و روش گرد­آوری داده ­ها پرداخته می­ شود و سپس پایایی و روایی ابزار سنجش مورد بررسی و روش­های آماری تحلیل داده ­ها بیان می­گردد.

۳-۲- سیمای منطقۀ مورد تحقیق

استان گیلان در میان رشته کوههای البرز و تالش در شمال ایران جای گرفته است. مساحت استان گیلان برابر ۱۴۰۴۲ کیلومتر مربع است و بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ و آخرین تغییرات تقسیمات کشوری جمعیت گیلان برابر ۲۴۰۴۸۶۱ نفر و دارای ۱۶ شهرستان و ۴۳ بخش و ۵۱ شهر و ۱۰۹دهستان می­باشد. سرزمین گیلان به لحاظ قرارگیری در دامنه شمالی البرز و دریای خزر دارای آب و هوای موسوم و معتدل خزری است که سالانه بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی‌متر بارندگی دارد. به لحاظ بارندگی کافی و رطوبت نسبی بالا پوشش گیاهی استان از نوع جنگل­های انبوه و همچنین چمن­زارهای سرسبز است. موقعیت جغرافیایی و آب و هوائی خاص استان سبب گردیده تا فعالیت اصلی مردم بر کشاورزی باشد و مهمترین مرکز تولید کشور به حساب می‌آید. این استان به مرکزیت رشت قرار دارد. شهرستان رشت از شمال به دریای خزر و بندر‌انزلی ، از جنوب به شهرستان رودبار ، از شرق به شهرستانهای سیاهکل و آستانه اشرفیه و از غرب به شهرستانهای فومن ، صومعه سرا و شفت منتهی می‌شود. این شهرستان به جهت موقعیت جغرافیایی، واقع شدن در جلگه مرکزی و وسعت زیاد آن ، حاصلخیزی خاک و اراضی ، مهمترین منطقه تولید و کشت برنج است.  این شهرستان با مساحت ۲/۱۲۷۲کیلومتر مربع، شامل ۶ بخش : مرکزی‌، خمام، خشکبیجار، سنگر، کوچصفهان و لشت نشاء و ۱۸ دهستان و ۲۹۶ آبادی ، که ۲۹۴ آبادی آن دارای سکنه و ۲ آبادی آن خالی از سکنه است. جمعیت شهرستان طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ ، ۸۵۷۶۰۶  نفر بوده است که تراکم نسبی آن ۴۳۰ نفر درهر کیلومتر مربع است که از این تعداد ۷/۶۸ درصد آنها شهر نشین هستند ، همچنین ۳۲%  کل جمعیت استان به این شهرستان تعلق دارد. مردم آن آریایی نژاد و به زبان فارسی وگویش گیلکی سخن می گویند.

۳-۳- روش تحقیق

این پژوهش دارای رویکردی کمی بوده به این دلیل که با تبدیل واقعیت اجتماعی به متغیر از طریق نمونه­هایی که نماینده جامعه هستند به مطالعه جامعه پرداخته و داده ­های عددی برای باز نمود محیط اجتماعی فراهم می­نماید که برای تحلیل این داده ­ها از روش­های آماری استفاده می­ کند که از لحاظ استفاده از نتایج و یافته­ ها از نوع تحقیقات کاربردی^[۸۴] محسوب می­ شود زیرا یافته­های این تحقیق و تجزیه و تحلیل آن می ­تواند برای حل مسایل اجرایی مورد استفاده قرار گیرد. به منظور گردآوری داده ­ها در این تحقیق از روش­ میدانی استفاده شد و همچنین از لحاظ نحوه کنترل متغیرها پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی می‌باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۴- جامعه آماری و حجم نمونه و روش نمونه گیری

۳-۴-۱- جامعه آماری

یک جامعه آماری عبارت است از مجموعه ای از افراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشد(کاظمی،۱۳۹۱). جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه مصرف کنندگان برنج شهر رشت می‌باشد.

۳-۴-۲- حجم نمونه

حجم نمونه عبارت است از تعدادی افراد که نمونه آماری را تشکیل می­ دهند. یکی از مسائل عمده­ای که در طرحهای تحقیقاتی دارای اهمیت است، تعیین حجم نمونه می­باشد. زیرا چنانچه حجم نمونه را بیشتر از حد معمول در نظر بگیریم متضمن کار زیاد و در نتیجه هزینه اضافی خواهد بود و اگر تعداد آن کمتر از حد معمول باشد نتایج حاصله نادرست بوده و اطلاعات لازم و دقیق را به ما نمی­دهد (منصور­فر، ۱۳۷۶).

۳-۴-۳- روش نمونه گیری

مجموعه شهروندان ساکن شهر رشت، به عنوان جامعه آماری این پژوهش در نظر گرفته شده‌اند. برای تعیین حجم نمونه مناسب در برآورد تمایل به پرداخت افراد برای برنج ارگانیک، کاربرد روش پیشنهادی میشل و کارسون (۱۹۸۹) مدنظر قرار گرفت. به اعتقاد ایشان در رهیافت ارزش‌گذاری مشروط درصد انحراف تمایل به پرداخت برآورد شده از تمایل به پرداخت واقعی جامعه باید کمینه شود نه اینکه حداقل­سازی مقدار مطلق تمایل به پرداخت برآورده شده از تمایل به پرداخت واقعی صورت گیرد(فتاحی و فتح زاده، ۱۳۹۰). در این شرایط نیاز به این است که برآورد اولیه‌ای از ضریب تغییرات مقادیر تمایل به پرداخت مصرف کنندگان (WTP)در اختیار باشد. به این منظور رابطه زیر به منظور محاسبه ضریب تغییرات (V) مورد استفاده قرار می­گیرد.

که در آن،  انحراف معیار مقادیر تمایل به پرداخت ابراز شده در پیش­آزمون و TWTP مقدار واقعیWTP می‌باشد. با تعیین مقدار ضریب تغییرات () با بهره گرفتن از داده ­های پیش­آزمون، به کمک رابطه‌ی زیرمی‌توان حجم نمونه را به دست آورد.

دررابطه فوق، n حجم نمونه، t مقدار آماره‌یt-student ، RWTPمقدار WTPبرآورد شده از پیش‌آزمون و d درصد اختلاف RWTP ازTWTP می‌باشد. مقدار d توسط محقق تعیین شده و نشان می‌دهد که چند درصد انحراف از مقدار واقعی WTP برای محقق قابل قبول است. در مطالعات ارزش‌گذاری، مقدار قابل قبول d بین ۰۵/۰ و ۳/۰ می‌باشد (مولایی و کاوسی کلاشمی، ۱۳۸۹). در این پژوهش با بهره گرفتن از اطلاعات پیش آزمون و روش میشل و کارسون در سطح معنی‌داری پنج درصد و اختلاف WTP واقعی و برآوردی ۱۰ درصد، تعداد ۲۹۴ نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب گردید. البته برای بالابردن دقت تخمین می­توان از اندازه نمونه بزرگتری استفاده کرد.اما به دلیل اینکه در تحقیق حاضر، جمع آوری داده‌ها مستلزم صرف زمان وهزینه زیادتری است؛ بنابراین با توجه به شرایط، به سطح دقت مذکور بسنده شده است. پس از تعیین حجم نمونه با بهره گرفتن از روش نمونه گیری تصادفی، افراد جامعه مورد مصاحبه قرار گرفتند.

۳-۵-متغیرهای تحقیق

در این تحقیق متغیر وابسته، شامل پذیرش مصرف برنج ارگانیک و متغیر­های مستقل شامل تمایل به پرداخت خانوارهای شهری گیلانی می‌باشد.

۳-۶- روش گردآوری داده ­ها

یکی از مهم­ترین مراحل تحقیق، گردآوری داده است، داده ­های مورد نیاز برای انجام تحقیق را به طرق مختلف می­توان جمع­آوری نمود. ابزارهای گوناگونی شامل مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه و اسناد و مدارک و غیره برای به دست آوردن داده ­ها وجود دارد. مهمترین روش­های گردآوری داده ­ها در این تحقیق بدین شرح است:

۳-۶-۱- مطالعات کتابخانه­ای

برای جمع­آوری داده ­های مربوط به ادبیات این تحقپیق و مباحث نظری مرتبط با موضوع از روش مطالعات کتابخانه­ای (کتب و مقالات انگلیسی و فارسی، پایان نامه­ ها، سایت­های اینترنتی) استفاده شده است.

۳-۶-۲- مطالعات میدانی

برای انجام مطالعات میدانی از پرسشنامه استفاده گردیده است. بدین ترتیب که بر اساس اهداف و سوالات تحقیق ابزار جمع­آوری تحقیق یعنی پرسشنامه طراحی گردید. گردآوری داده‌های آماری مورد نیاز رهیافت CVM معمولاً از طریق پرسشنامه صورت می‌گیرد. در این تحقیق نیز از این ابزار استفاده شد. پرسشنامه شامل معرفی موضوع تحقیق و اهمیت آن، اطلاعاتی در زمینه استفاده غیر اصولی از کود شیمیایی در مزارع برنج معمولی و مضرات آن و محسنات برنج ارگانیک به مصاحبه شوندگان یا پرکنندگان پرسشنامه داده شد. به منظور برآورد WTP سؤالات متعددی شامل پذیرش مبلغ پیشنهادی (BID)،خصوصیات شخص پاسخ‌دهنده از قبیل جنس، سن، درآمد ماهیانه خانوار، وضعیت اشتغال، سطح تحصیلات و غیره در طراحی پرسشنامه مدنظر قرار گرفت. آمار و اطلاعات لازم در فصل بهار ۱۳۹۳ از طریق تکمیل پرسشنامه طراحی شده به صورت مراجعه حضوری و مصاحبه با افراد مراجعه کننده به سم فروشی ها و مغازه های توزیع برنج به لحاظ درآمدی مستقل بوده، جمع‌ آوری گردید.
با توجه به وجود توزیع آماری نرمال در پاسخ­های ابراز شده به پرسش انتها- باز ارزش­گذاری در مرحله پیش­آزمون، در این مطالعه برای اندازه‌گیری میزان تمایل به پرداخت مصرف کنندگان ازپرسشنامه انتخاب دوگانه دوبعدی (DDC)^[85] استفاده شد. این روش مستلزم تعیین وانتخاب یک پیشنهاد بیشتر یا کمتر به پیشنهاد اولیه می‌باشد که پیشنهاد بیشتر به جواب “بلی"و پیشنهاد کمتر به جواب"خیر” و یا بی پاسخ داده می‌شود.
پس از تعیین نوع الگوی ارزش­گذاری در پژوهش حاضر، پرسشنامه مورد استفاده در سه بخش اصلی طراحی گردید. دربخش اول، اطلاعات مربوط به ویژگی­های فردی، اجتماعی و اقتصادی فرد پاسخگو، در بخش دوم پرسش­های نگرشی نسبت به محصولات ارگانیک مطرح شد و در بخش سوم سؤالات مربوط به تمایل به پرداخت افراد مطرح شد. در بخش سوم سه درصد پیشنهادی براساس نتایج پیش­آزمون، شامل مبالغ ۱۰، ۵ و ۲۰ درصد بیشتر نسبت به برنج هاشمی معمولی به صورت، سه پرسش وابسته به هم ارائه گردید. در پرسش اول، پذیرش یا عدم پذیرش درصد پیشنهادی میانی از سوی پرسش شونده به این صورت مورد بررسی قرار گرفت که با توجه به اهمیت مطالب فوق و مخاطرات استفاده و مصرف برنج­های معمولی، آیا شما حاضرید ۱۰ درصد بیشتر نسبت به برنج هاشمی معمولی برای یک کیلوگرم برنج هاشمی ارگانیک پرداخت نمایید؟
درصورت ارائه پاسخ منفی یا بدون پاسخ به پرسش اول، درصد پیشنهادی پایین‌تر(۵ درصد) و در صورت ارائه پاسخ مثبت، درصد پیشنهادی بالاتر(۲۰ درصد) از پرسش شونده پرسیده می­ شود. پاسخگویان می‌توانند در مواجه با این پرسش­ها که آیا حاضر به پرداخت مبلغ بیشتر برای برنج ارگانیک نسبت به برنج معمولی، پاسخ مثبت یا منفی داده و یا هیچ پاسخی ندهند. همچنین، به همراه درصد پیشنهادی WTP، در انتها از پاسخگویان در مورد حداکثر WTPآن‌ها پرسش شده است. این عمل به تحلیل‌های بعدی برای طبقه‌بندی تأثیرات به‌جا مانده کمک می‌کند.

۳-۷- روایی و پایایی ابزار اندازه ­گیری تحقیق

یکی از مهم­ترین جنبه­ های هر تحقیق، شایستگی و مناسب بودن ابزار اندازه ­گیری آن است. چرا که داده ­ها و اطلاعات لازم برای تجزیه و تحلیل و کسب نتایج نهایی، از طریق ابزار اندازه ­گیری به دست می ­آید.
اعتبار (روایی) پرسشنامه از طریق بررسی روایی محتوا، صوری مورد ارزیابی قرار گرفت. روایی محتوا اطمینان می‌دهد که ابزار مورد نظر به تعداد کافی پرسش‌های مناسب برای اندازه‌گیری مفهوم مورد سنجش را در بر دارد و روایی صوری نشان می‌دهد که عناصر مورد سنجش به طور ظاهری توانایی اندازه‌گیری مفهوم مورد نظررا دارند و روایی عاملی نشان می­دهد که آیا عناصر یا گویه ­های مورد سنجش مفهوم مدنظر ما را مورد ارزیابی قرار می­دهد یا خیر. برای اندازه‌گیری روایی صوری، از نظر اساتید و متخصصان استفاده شد، در نتیجه اشکالات ساختاری پرسشنامه شناسایی و اصلاحات لازم جهت برآورده ساختن روایی ظاهری صورت پذیرفت.
به­منظور احتساب اعتبار پرسش‌نامه، آزمون پیش‌آهنگی (pretest) انجام شد به گونه‌ای که تعداد ۳۵ نسخه از پرسش‌نامه‌ها در یک آزمون مقدماتی تکمیل گردید. سپس با بهره گرفتن از نرم‌افزار SPSS ضریب اعتبار آلفای کرونباخ^[۸۶] ۸۷۵/۰ برای پرسش‌نامه بدست آمد که نشان می‌دهد پرسش‌ها از اعتبار بالایی برخوردارند. بدیهی است هر قدر شاخص آلفای کرونباخ به عدد یک نزدیک‌تر باشد، همبستگی درونی پرسش‌ها بیش‌تر و در نتیجه، پرسش‌ها همگن‌تر خواهند بود. از نظر پدهاوز^[۸۷] ضریب اعتبار بین ۵/۰ تا ۸/۰ برای پژوهش‌های غیر تجربی پذیرفتنی است(راحلی و همکاران، ۱۳۸۹).

۳-۸- روش­های تجزیه و تحلیل آماری

۳-۸-۱- الگوی اقتصادسنجی انتخاب دوتایی لاجیت

با توجه به کاربرد رهیافت ارزش­گذاری انتخاب دوگانه دوبعدی (DDC)^[88]در این پژوهش و دو ارزشه بودن مقادیر متغیر وابسته یا پاسخ­های ابراز شده از سوی مصرف‌کنندگان (پذیرش مبلغ پیشنهادی معادل با یک و عدم پذیرش مبلغ پیشنهادی معادل با صفر)، الگوی اقتصادسنجی انتخاب دوتایی لاجیت^[۸۹] به منظور تشکیل تابع ارزش­گذاری برای خرید برنج ارگانیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به کاربرد رهیافت ارزش­گذاری با این فرض که مطلوبیت مصرف‌کنندگان تابعی از خرید و رضایت از محصول، درآمد و ویژگی­های اقتصادی – اجتماعی فرد باشد؛ تابع مطلوبیت هر مصرف‌کننده را می‌توان به شکل زیر نوشت: