نتایج نشان میدهد که میانگین آماری شاخص های منطقه نسبت به دنیا کمتر است ولی به لحاظ آماری تفاوت معنیداری با یکدیگر ندارد (اگر pr>0/05 معنی دار است).
فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادها
۵-۱- کاربری اراضی قبل از حفاظت
مطالعات نشان میدهد از ۴ فنآوری ارزیابی شده در حوزه آبخیز لپویی در حدود ۷۸ درصد قبل از اجرای کاربری اراضی مرتع فقیر، ۱۵ درصد کاربری اراضی مرتع متوسط، ۵ درصد مرتع با پوشش خوب و ۲ درصد کاربری اراضی جنگل (جنگل تنک) میباشد. در حالی که در دیگر نقاط دنیا مطالعات نشان میدهد که ۶۲ درصد قبل از اقدامات اراضی زراعی، زمینهای مخلوط ۷ درصد، مراتع ۱۴ درصد، جنگل ۵ درصد و سایر ۱۲ درصد می باشد (نمودارهای ۵-۱ و ۵-۲).
نمودار ۵-۱- کاربری اراضی قبل از حفاظت در حوزه آبخیز لپویی
نمودار ۵-۲- کاربری اراضی قبل از حفاظت در دیگر نقاط دنیا
۵-۲- کاربری اراضی بعد از حفاظت
مطالعات انجام گرفته در مورد کاربری اراضی بعد از اقدامات حفاظت آب و خاک نشان میدهد که از ۴ فنآوری مورد ارزیابی در حوزه آبخیز لپویی بعد از اقدامات، کاربری اراضی مرتع با پوشش خوب، (در حدود ۱۵ درصد) کاربری اراضی جنگل (در حدود ۱۰ درصد) کاربری اراضی مرتع فقیر (در حدود ۴۴ درصد) کاربری اراضی مرتع متوسط (در حدود ۳۱ درصد). بررسیها نشان میدهد که در حوزه آبخیز لپویی از ۴ اقدام حفاظتی ۳ فنآوری به طور مستقیم باعث تغییر کاربری اراضی از مراتع فقیر به مرتع و باغهای بادام است.
از مقایسه نمودار کاربری اراضی قبل از حفاظت با نمودار کاربری اراضی بعد از حفاظت در دیگر نقاط دنیا متوجه میشویم که زمینهای زراعی از ۶۲ درصد به ۵۹ درصد کاهش یافتهاند. مراتع از ۱۴ درصد به ۱۰ درصد کاهش و اراضی جنگلی از ۵ درصد به ۲ درصد کاهش یافتهاند. اما اراضی ترکیبی از ۷ درصد به ۲۹ درصد افزایش یافته است. همچنین این که ۲۱ درصد از اراضی زراعی به فنآوری تراس/ سکو، ۱۲ درصد به کشاورزی حفاظتی ۷ درصد پوشش گیاهی و ۷ درصد به فنآوریهای جمع آوری آب اختصاص داده شده است (نمودارهای ۵-۳ و ۵-۴).
نمودار ۵-۳- کاربری اراضی بعد از حفاظت در حوزه آبخیز لپویی
نمودار ۵-۴- کاربری اراضی بعد از حفاظت در دیگر نقاط دنیا
۵-۳- نوع تخریب
با بازدید از منطقه و مشاهده آثار فرسایش آبی و لختی خاک (فاقد پوشش حفاظتی) و جمعبندی پرسشنامه های تکمیلی توسط کارشناسان تعاونی لپویی نمودار ۵-۵ نوع تخریب و اهمیت انواع تخریب را در حوضهی مطالعه را نشان میدهد. که در نهالکاری بادام تخریب گیاهی ۵ درصد و در کپهکاری تخریب گیاهی ۴۴/۰ درصد، و در مدیریت و قرق تحریب گیاهی ۹/۵ درصد میباشد که مجموع تخریب گیاهی در منطقه معادل ۳/۱۱ درصد میباشد. با احداث بند خاکی تخریب آب معادل ۸ درصد و فرسایش آبی معادل ۶/۶۵ درصد، تخریب شیمیایی ۵ درصد، و تخریب فیزیکی ۱۱ درصد میباشد. مطالعات انجام گرفته در حوزه آبخیز لپویی و در دیگر نقاط دنیا توسط برنامهی WOCAT نشان میدهد که رایجترین نوع تخریب در جهان فرسایش آبی میباشد. که علت آن را میتوان دخالت نادرست انسان در منابع آب و خاک دانست. نمودارهای ۵-۵ و ۵-۶ نوع تخریب و اهمیت انواع تخریب را در حوزه مورد مطالعه و در دیگر نقاط دنیا نشان میدهد.
نمودار ۵-۵- انواع تخریب در حوزه آبخیز لپویی
نمودار ۵-۶- نوع تخریب در دیگر نقاط دنیا
۵-۴- مراحل مداخله
در حوزه آبخیز لپویی اکثراً اقدامات حفاظتی در مرحله احیا قرار گرفته یعنی زمانی که زمین کاملاً تخریب یافته است و دیگر امکان استفاده از آن میسر نمی باشد و زمین غیر قابل بهره برداری میباشد و برای باز گرداندن آن به اقدامات سنگین سازهای و گیاهی و مدیریتی نیاز بوده و به مدت و هزینه بالایی برای مقابله نیاز است. در قسمت های از حوضه خصوصا در دامنهها که پوشش گیاهی متوسط دارد اقدامات حفاظتی در مرحله پیشگیری قرار گرفته است. در قسمت های از حوضه در دامنهها و دشتها که پوشش گیاهی فقیری دارد اقدامات حفاظتی در مرحله کنترل قرار گرفته و در قسمت های از حوضه که فاقد پوشش حفاظتی است. در مرحله احیاء میباشد. این در حالی است که در ۴۲ مورد مطالعه توسط لینیگر در دیگر نقاط دنیا در حدود ۳۱ درصد از اقدامات در مرحله احیا و ۱۷ درصد در مرحله پیشگیری، و ۵۲ درصد در مرحله کنترل انجام گرفته است (نمودارهای ۵-۷ و ۵-۸).
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
نمودار ۵-۷- مراحل مداخله در حوزه آبخیز لپویی
نمودار ۵-۸- مراحل مداخله در دیگر نقاط دنیا
۵-۵- محیط طبیعی
۵-۵-۱- نوع اقلیم
برای طبقه بندی اقلیم از طبقه بندی اقلیمی WOCAT استفاده شده است. منطقه آب و هوایی را با توجه به شرایط زیر به چهار اقلیم خشک، نیمه خشک، مرطوب، و نیمهمرطوب تقسیم کرده است.
نتایج مطالعات لینیگر (۲۰۰۶) نمودار ۵-۱۰ نشان میدهد که از ۵ فنآوری موجود در گروه کشاورزی حفاظتی ۱ مورد در منطقه مرطوب، ۱ مورد در منطقه نیمه مرطوب، ۲ مورد در منطقه نیمهخشک، و ۱ مورد در منطقه خشک به کار برده شده است. تراسها /سکوها بیشتر در منطقه مرطوب و نیمهخشک اجرا و فنآوریهای تلفیق زراعت با جنگل و پوشش گیاهی، در مناطق مرطوب و نیمهمرطوب اجرا شده است.
ارتفاع: در مطالعات انجام گرفته توسط لینیگر (۲۰۰۶) دو طبقهی ارتفاعی ۴۲ نمونه مورد مطالعه را پوشش میدهد. طبقهی a: ارتفاعات پایینتر از ۵۰۰ متر. طبقهی b: بین ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ متر. در نواحی گرمسیری و نیمهگرمسیری، مناطق c: بین ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ متر اغلب به دلیل دما و باران کافی مناسب برای کشاورزی میباشد، و در مناطق بالای ۲۰۰۰ متر تنها خندقها، تراسها/سکوها و موارد مربوط به مدیرت مراتع و نشان داده شده است. با افزایش ارتفاع تأثیرات پتانسیل تخریب زمین بر روی نواحی پاییندست افزایش و حفاظت آب و خاک می تواند در اثرات خارج از منطقه در پاییندست مورد توجه قرار گیرد.
نمودار ۵-۹- طبقه بندی اقلیمی اقدامات انجام گرفته در حوزه آبخیز لپویی به روش WOCAT
نمودار ۵-۱۰- طبقه بندی اقلیمی اقدامات حفاظت آب و خاک در دیگر نقاط دنیا با روش WOCAT
در مطالعات انجام گرفته در حوزه آبخیز لپویی۴ فنآوری نهالکاری بادام، فنآوری بند خاکی، کپهکاری و مدیریت مراتع در ارتفاع ۲۰۰۰-۱۵۰۰ به اجرا در آمده است.
۵-۵-۲- شیب
مطالعات انجام گرفته در حوزه آبخیز لپویی نشان میدهد که نهالکاری بادام و مدیریت مراتع در شیبهای ۳۰-۸ درصد (تپهای)، بند خاکی در شیب ۵-۲ درصد (ملایم)، کپهکاری در شیب ۲۵-۸ درصد (متوسط) به اجرا در آمده است ( نمودار ۵-۱۱).
نمودار ۵-۱۱- وضعیت شیب در حوزه آبخیز لپویی
فنآوریهای حفاظت آب و خاک در دیگر نقاط دنیا این که در چه شیبهایی بیشتر به کار برده شده است در نمودار ۵-۱۲ نشان داده شده است.
نمودار ۵-۱۲- وضعیت شیب در دیگر نقاط دنیا
۵-۵-۳- مواد آلی خاک
ماده آلی خاک بر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک تأثیر گذاشته و در واقع مربوط به حاصلخیزی خاک است. در بررسیهای انجام گرفته توسط لینیگر (۲۰۰۶) در حدود نیمی از نمونههای مورد مطالعه ۲۳/۴۲ در طبقه بندی ۱> درصد در حالی که تقریباً بقیهی موارد در طبقه بندی متوسط یا بین ۳-۱ درصد قرار گرفته است. در حوزه آبخیز لپویی از ۴ فنآوری، نهالکاری بادام در خاکهای ۳-۱ درصد، و کپهکاری و مدیریت مراتع در خاکهای با مواد آلی ۱ درصد، بند خاکی در خاک های با مواد آلی ۱> درصد قرار گرفته است با توجه به دو نمودار مواد آلی خاک میتوان به این نتیجه رسید که اکثر فنآوریها در مناطق با خاکهای ۱ درصد و ۱> درصد ماده آلی اجرا شده اند. دلیل این امر را میتوان فرسایش و شسته شدن خاک توسط آب دانست (نمودار ۵-۱۳ و ۵-۱۴).
نمودار ۵-۱۳- مواد آلی در حوزه آبخیز لپویی
گروه های فنآوری حفاظت آب و خاک
نمودار ۵-۱۴- مواد آلی در دیگر نقاط دنیا
۵-۶- محیط انسانی (وضعیت معیشت)
۵-۶-۱- جهات تولید
بررسیهای صورت گرفته در منطقه مورد مطالعه نشان میدهد که جهت بازاری تولید از جنگل و مراتع، نهالکاری بادام و مدیریت و اقدام جمعآوری به صورت تجاری- معیشتی و کپهکاری معیشتی (نمودار ۵-۱۵) است. در دیگر نقاط دنیا از ۴۲ نمونه مورد مطالعه، ۱۲ نمونه مطالعه شده جهت تولیدی تجاری، ۱۷ نمونه تجاری- معیشتی، و ۱۳ نمونه جهت تولید معیشتی داشته اند (نمودار ۵-۱۶).
نمودار ۵-۱۵- جهات تولید در حوزه آبخیز لپویی
گروههای فنآوری حفاظت آب و خاک
نمودار ۵-۱۶- جهات تولید در دیگر نقاط دنیا
۵-۶-۲ تولیدات
۵-۶-۲-۱- تولید علوفه
نمودار ۵-۱۸ تأثیر اقدامات حفاظت آب و خاک را بر چگونگی افزایش تولید علوفه در دیگر نقاط دنیا نشان میدهد. در میان ۹ گروه فنآوریهای حفاظت آب و خاک، اغلب شاهد حداکثر افزایش (یا حداقل متوسط) در تولید محصول، علوفه، و چوب میباشیم.