۲-۶-۴- عوامل خارجی
این جریان تحقیقاتی روی تاثیر عوامل اقتصادی کلان تری روی فعالیت های تجاری سازی دانشگاه ها تاکید می کند. سه عاملی که می توان درباره تاثیر آن ها روی فعالیت های زایشی بحث کرد، دسترسی به سرمایه مخاطره پذیر، الزامات قانونی اختراعات ( مثل قانون بای – دول در آمریکا) و زیرساختهای دانشی در منطقه اند(دایی و همکاران[۱۲۸]،۲۰۰۴).
براساس طبقه بندی انجام شده از کار (اوشیا،۲۰۰۴) توسط(اومام و همکاران،۲۰۰۸)چارچوب مفهومی ارائه شده است که چهار عامل تاثیر گذار روی نرخ انجام فعالیت های انتقال فناوری و تجاری سازی بین صنعت و دانشگاه شامل ویژگی های فردی، عوامل سازمانی، عوامل نهادی و عوامل خارجی است و دو عامل عملکرد انتقال فناوری از دانشگاه به صنعت و تاثیر اقتصادی انتقال فناوری از دانشگاه به صنعت نیز به عنوان نتیجه انتقال فناوری وتجاری سازی در نظر گرفته می شود. بنابراین و براساس مطالب بررسی شده، مدل مفهومی مورد استفاده در این تحقیق در ادامه و به صورت زیر ارائه می شود:
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
شکل(۲-۱). عوامل موثر بر تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی
منبع: (Umam: et al.,2008)
فصل سوم
روش تحقیق
۳-۱ مقدمه
استفاده از روشهای علمی مناسب، برای دستیابی به نتایج درست و قابل اطمینان در پژوهشها، امری ضروری است. تحقیق حاضر از نظر هدف، از نوع تحقیقات کاربردی محسوب می شود. تحقیق کاربردی تحقیقی است که یافته های آن را می توان مورد استفاده ملی قرار داد. هدف تحقیقات کاربردی توسعهی دانش کاربردی در یک زمینه ی خاص است. به عبارت دیگر تحقیقات کاربردی به سمت کاربرد عملی دانش هدایت می شود(سرمد، ۱۳۸۳). همچنین از نظر نحوه گردآوری داده ها(طرح تحقیق) تحقیق از نوع آمیختهء اکتشافی است زیرا پژوهشگر درصدد زمینهیابی دربارهء موقعیت نامعین می باشد. برای این منظور ابتدا به گردآوری داده های کیفی می پردازد. انجام این مرحله او را به توصیف جنبه های بیشماری از پدیده هدایت میکند با بهره گرفتن از این شناسایی اولیه، امکان صورت بندی فرضیه های درباره بروز پدیده مورد مطالعه فراهم می شود. پس از آن، در مرحله بعدی، پژوهشگر می تواند از طریق گردآوری داده های کمی، فرضیه ها را مورد آزمون قرار دهد (بازرگان هرندی، ۱۳۸۷). در مرحله گردآوری داده های کیفی از روش مطالعه موردی استفاده شده است که پژوهشگر باید به مشاهده تفصیلی ابعاد مورد تحت بررسی و تفسیر مشاهده ها از دیدگاه کل نگر بپردازد. زیرا جهت درک عمقی یک “مورد"، پژوهشگر ویژگی های “مورد"، شرایط محیطی آن، عوامل تاثیر گذار و بطور کلی هر جنبه ای که می تواند ” مورد” را آشکارتر کند مورد بررسی قرار دهد (بازرگان هرندی، ۱۳۸۷). علاوه برآن مطالعات موردی برای توصیف پیشامدهای نادر و نیز فراهم آوردن مفاهیمی که درمقیاس وسیع پذیرفته شده اند، بسیار مفید است(هومن، ۱۳۸۵). پس از جمعآوری داده های کیفی، به کمک روش های کمی به ارزیابی عوامل موثر بر تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی در دانشکده های دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت خواهیم پرداخت.
در این فصل به تشریح روش انجام پژوهش، ابزارهای گردآوری و تحلیل اطلاعات ودادهها، پرداخته شده است.
۳-۲ روش انجام پژوهش
۳-۲-۱ مرحله کیفی
در مرحله کیفی، از روش مطالعه موردی استفاده شده است، بدین صورت که پس از مطالعه پیشینه تحقیق عوامل موثر بر تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی استخراج شد و این شاخص ها در ۴ دسته عوامل محیطی، ساختاری، نهادی و عوامل خارجی دسته بندی شدند. این شاخص ها در بخش (۴-۴) ارائه شدند و حین مصاحبه نیمه ساختار یافته با خبرگان تجاری سازی تحقیقات برای جمع آوری نظرات در مورد عوامل موثر بر تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی در دانشکده های دانشگاه آزاد واحد رشت داده شد و ابعاد، مقوله های اصلی و فرعی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت و نهایی شد. سپس با بهره گرفتن از روش تحلیل سلسله مراتبی نظرات خبرگان برای تعریف وزن و اهمیت موثر بر تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی در دانشکدههای دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت تحلیل شده است.
۳-۲-۲ مرحله کمی
در مرحله کمی تحقیق، برای شناسایی موثر بر تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی دانشکده های دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، به کمک پرسشنامه ای که در مراحل قبل به تایید خبرگان تجاری سازی تحقیقات دانشگاه رسیده بود نظرسنجی از اعضای هیات علمی صورت گرفت. این پرسشنامه برای موثر بر تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی برای برخی از اعضای هیات علمی به صورت الکترونیکی ارسال شد و نتایج حاصل از آن با روش های آمار توصیفی تحلیل شده است.
۳-۳ تعریف جامعه و نمونه آماری
۳-۳-۱ مرحله کیفی تحقیق
در بخش کیفی پژوهش جامعه آماری، اساتید و خبرگان تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی می باشد. فهرست جامعه آماری با نظر استاد راهنما تهیه شد، که دارای ویژگی های مشترک زیر در این تحقیق میباشند:
با تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی و فرآیندهای پتنت، مجوزدهی، شرکت های دانشگاهی آشنا باشد.
حداقل در یک مورد از خروجی های عملکرد تحقیقات دانشگاهی همکاری داشته باشد.
حداقل یک مورد از موارد مرتبط با تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی را انجام داده باشد.
در مجموع با ۱۰ نفر از اساتید و خبرگان مصاحبه شد که به روش گلوله برفی انتخاب شده بودند.
۳-۳-۲ مرحله کمی تحقیق
در بخش کمی جامعه آماری کلیه اعضاء هیات علمی دانشکده های دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت درنظر گرفته شدند که آخرین آمار آن طبق گزارشات دانشگاه آزاد اسلامی ۲۱۹ نفر گزارش شده است.
۳-۴ روش نمونه گیری
۳-۴-۱ مرحله کیفی تحقیق
روش نمونه گیری مورد استفاده، در این تحقیق روش هدفمند بوده است. در این تحقیق نیز از بین اعضای هیات علمی که برخی مدیران دانشگاه نیز می باشند به تشخیص استاد راهنما و اسامی اعلام شده از طرف معاونت پژوهشی دانشگاه، فهرست افراد خبره در این بخش تهیه شده و با آنان مصاحبه به عمل آمد. دادههای به دست آمده از خبرگان تحلیل شد و تا زمانی که مصاحبه ها به فلت اطلاعات رسید و داده جدیدی اضافه نمی شد، ادامه یافت. برای تعیین اندازه نمونه در روش کیفی نمونه گیری از جامعه محدود اتفاق افتاد و نمونه گیری تا مرحله اشباع صورت گرفت محتوای مصاحبه ها تحلیل شد و تا زمانی که اطلاعات جدید در مصاحبه ها دریافت میشد، فرایند مصاحبه و تحلیل داده ها ادامه یافت. تعداد افراد مصاحبه شده در این تحقیق ۱۰ نفر می باشد.
۳-۴-۲ مرحله کمی تحقیق
در بخش کمی روش نمونه گیری تصادفی است. بدین ترتیب که با مراجعه به هر دانشکده اساتید علاقمند پرسشنامه را پر می نمودند، البته در برخی موارد نیز پرسشنامه ها به صورت الکترونیکی برای تمام اعضای هیات علمی دانشکده های دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت ارسال شد. در بخش کمی روش نمونه گیری از فرمول کوکران اتفاق می افتد.
در فرمول کوکران
n نشان دهنده حجم نمونه
حجم جمعیت آماری (اعضای هیئت علمی دانشگاه) N
در صد خطای معیار ضریب اطمینان قابل قبول t=1.96
P: برآورد نسبت صفت متغیر، (۵/۰ = P)
مقدار P برابر با ۵/۰ در نظر گرفته شده است. زیرا اگر ۵/۰ = P باشد، n حداکثر مقدار ممکن خود را پیدا میکند. این امر سبب میشود که نمونه به حد کافی بزرگ باشد. (آذر، مومنی، ۱۳۸۰ ،ج۲: ۷۲)
درجه اطمینان یا دقت احتمالی مطلوب d
طبق فرمول بالا اگر بخواهیم حجم نمونه را با شکاف جمعیتی ۵/۰
p=0/5، ۱ - p = ۰/۵و پذیرش خطای نمونه گیری
(d=0/09)
در نتیجه حجم نمونه در بخش کمی ۹۱ نفر از اعضای هیات علمی دانشکده های دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت بودند. برای انجام این تحقیق، ۱۰۰ پرسشنامه در میان ۱۰۰نفر از اعضای هیات علمی توزیع شد که تعداد پرسشنامه های برگشتی قابل بررسی ۹۳ پرسشنامه بود.
۳-۵ روشهای گردآوری اطلاعات
۳-۵-۱ منابع داده ها
پژوهشگر از منابع مختلفی بـرای جمع آوری اطلاعات استفـاده می نماید. در ایـن تحقیق از منابع زیرجهت گردآوری اطلاعات استفاده شده است:
۳-۵-۱-۱ مرحله کیفی تحقیق
به منظور دستیابی به نشریات معتبر در زمینه تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی از منابع موجود در سایت های معتبر استفاده می شود از جمله مجلات معتبر در این زمینه که بسیار مقالات سودمندی در آن ارائه میشود مجله Research Policy و مجله Tech Transfer بود. در بخش کیفی از طریق مصاحبه از خبرگان تجاری سازی که تعداد آن ها ۱۰ تن بود، درباره تحقیقات دانشگاهی در دانشگاه اطلاعات کیفی جمع آوری می شود. سوالات پرسیده شده از آن ها در رابطه با ۴ بعد استخراج شده از پیشینه تحقیق و زیر معیارهای هرکدام بود.
۳-۵-۱-۲ مرحله کمی تحقیق