نظر به موارد یاد شده، ابتدا شهرداری باید میزان عوارض را با قید مهلتی برای پرداخت، به مؤدی ابلاغ کند. در صورت عدم پرداخت در این مهلت، شهرداری اقدام به صدور پیش آگهی می‌کند و مهلت اعتراض را در آن قید می‌کند که حداقل یک هفته خواهد بود. در صورت عدم اعتراض، عوارض قطعی است اما چنانچه مؤدی اعتراضی داشته باشد، می‌تواند در مهلت قید شده در پیش آگهی، آن را به شهرداری تسلیم کند. از طرفی بر اساس ماده ۱۵ همین آئین نامه برای کسانی که عوارض محلی را قبل از پایان سال پرداخت نمایند، جایزهء خوش حسابی تعلق می‌گیرد. بنابرین در ارتباط برخی از عوارض، مؤدی تا پایان سال مهلت دارد که عوارض را پرداخت نماید و البته در این مهلت حق اعتراض نیز خواهد داشت. چنانچه تا پایان سال پرداخت نکند و منجر به صدور پیش آگهی شود، می‌تواند در مهلت مقرر در پیش آگهی اعتراض نماید. با این حال مشخص نیست عوارضی نقداً دریافت می‌شوند (برای مثال عوارض مندرج در بلیت مؤسسه مسافربری)، تا چه زمانی قابل اعتراض خواهند بود.
۲-۱-۱- بند اول- مراحل قبل از تشکیل پرونده در کمیسیون
- شناسایی مؤدی
به موجب مادتین ۳۰ و ۳۱ آئین نامهء مالی شهرداری ها، هر شهرداری باید دارای تعرفه ای باشد که در آن کلیهء انواع عوارض که به وسیلهء شهرداری و مؤسسات وابسته و تابعه به آن وصول یا تحصیل می شود، درج و هر نوع عوارض جدیدی که وضع و تصویب می شود یا هر تغییری در نوع و میزان نرخ آن ها صورت می‌گیرد، در تعرفهء مذکور منعکس می شود. تطبیق وضع هر مؤدی یا هر مورد با تعرفهء عوارض درآمدها و تعیین و تشخیص بدهی مؤدی بر عهدهء مامورین تشخیص یا کسانی است که از طرف شهرداری یا سازمان های تابعه و وابسته اختیار تشخیص به آن ها داده شده است. مأمورین مذکور مکلفند کمال دقت و بی نظری را در تشخیص خود به کار برند و در صورت تخلف به تخلفات آن ها در دادگاه اداری شهرداری رسیدگی و تنبیهات قانونی در مورد آن ها مقرر و اجرا خواهد شد.
بر اساس مقررات مذکور، مأمورین تشخیص شهرداری باید نسبت به شناسایی مؤدیان مشمول پرداخت هر مورد از تعرفهء عوارض، اقدام نمایند.
تشخیص بدهی اشخاص ناشی از عوارض یا بهای خدمات و تطبیق وضع هر مؤدی یا هر مورد، با تعرفه عوارض و درآمدهای مصوب موضوع مادهء ۳۰ آئین نامه مالی شهرداری، به عهدهء مأمورین تشخیص یا کسانی است که از طرف شهرداری یا سازمان های تابعه و وابسته با رعایت مادهء۳۱ آئین نامهء مالی شهرداری ها طی ابلاغ رسمی، دارای اختیار تشخیص بدهی عوارض باشند.
شهرداری می‌تواند به وسیلهء مأموران تشخیص خود که دارای کارت شناسایی معتبر و معرفی نامه از شهرداری باشند، دفاتر قانونی و پرونده های مؤسسات و کارخانه‌ها و شرکت هایی را که در اجرای مادهء ۷۸ قانون شهرداری مکلف به وصول عوارض به نفع شهرداری و ایصال آن به حساب شهرداری یا حساب بانکی معرفی شده در تعرفه عوارض می‌باشند کنترل و دفاتر مأخذ موجود را برای احراز اینکه صاحب مؤسسه و یا کارخانه و یا شرکت و یا کارمندی که دفاتر نزد اوست به تکالیف خود در مؤدیان عوارض شهرداری بویژه مؤدیان عوارض کسب مکلفند موجبات تسهیل رسیدگی را برای مأمور تشخیص شهرداری فراهم آورند.
- محاسبهء عوارض
برای محاسبه عوارض با توجه به نوع آن چند صورت متصور است که عبارتند از:
-
- عوارضی که نیاز به بررسی دفاتر مالی مؤدی دارد؛ مانند عوارض واحدهای تولیدی و… که معمولاً میزان آن نسبتی از درآمد مؤدی است. برای محاسبهء اینگونه عوارض، مأمورین شهرداری به واحد مربوطه مراجعه و با بررسی درآمد مشمول پرداخت عوارض، میزان عوارض متعلقه را محاسبه می‌کند.
-
- برخی از انواع مانند عوارض نوسازی که بر مبنای ممیزی شهرداری صورت می‌گیرد و یا عوارض کسب و پیشه یا عوارض سالانل خودرو که میزان آن هر ساله بر اساس اطلاعات موجود در شهرداری قابل محاسبه است.
- عوارضی که مؤدی بر اثر نیاز به شهرداری مراجعه و درخواست دریافت خدمتی را از شهرداری دارد که به آن خدمت عوارضی تعلق می‌گیرد یا انجام عمل موکول به پرداخت عوارض است مانند عوارض صدور پروانهء ساختمانی، نقل و انتقال املاک و موارد مشابه که در اینگونه موارد مؤدی به شهرداری مراجعه و درخواست و پرداخت عوارض را می کند.
بویژه در مورد بند ۱ فوق، احتمال عدم همکاری مؤدی با مأمورین شهرداری وجود دارد. در هنگامی که مؤدی از ارائه و در اختیار گذاشتن مدارک و دفاتر خودداری کند، مأمورین تشخیص باید با تشخیص علی الرأس، میزان عوارض متعلقه را محاسبه کند. بدیهی است پس از تشخیص میزان عوارض و اعلام آن، در صورت درخواست مؤدی مدارک و مستندات او مورد ملاحظه قرار می‌گیرد.
۳– اخطار
اخطاریه نیز یک آگهی خلاصه ای است که پس از انقضای مهلت قید شده در ابلاغیهء پیش آگهی، در صورت عدم پرداخت مؤدی برای آگاهی و گوشزد به وی ارسال می شود که باید برابر مقررات به مؤدی بدهکار ابلاغ شود.
- وصول
بر اساس ماده ۷۵ قانون شهرداری، عوارض و درآمد به وسیله مأمورین مخصوصی که از طرف شهرداری به نام مأمور وصول تعیین می شود دریافت خواهد شد. مأمور وصول شهرداری وظیفهء پیگیری وصول عوارض محاسبه شده را بر عهده دارد که تعداد آن ها بسته به تراکم کار متفاوت است.
۵– ارسال پروند به کمیسیون
در صورت اعتراض مؤدی در هر مرحله از موارد فوق عدم امکان حل و فصل موضوع در شهرداری و یا در صورت عدم توجه به اخطار پس از اتمام مهلت مندرج در برگ اخطاریه، پرونده جهت بررسی و تصمیم گیری به کمیسیون مادهء ۷۷ ارسال خواهد شد. [۵]
به نظر می‌رسد این رویهء عملی در ارتباط با ارسال به کمیسیون که در «سری منابع آموزشی شهرداری ها» منعکس شده است، با موازین قانونی مطابقت ندارد. زیرا عوارض بعد از اتمام مهلت اعتراض و عدم اعتراض از سوی مؤدی، قطعی محسوب می شود و شهرداری می‌تواند از طریق اجرائیهء ثبت اقدام به وصول نماید و موردی برای ارسال پرونده به کمیسیون باقی نمی ماند تا در صورت عدم توجه مؤدی به اخطار، شهرداری پرونده را به کمیسیون ارجاع کند. علاوه بر آن این مؤدی است که باید نسبت به تصمیم شهرداری در مورد عوارض، در کمیسیون اعتراض نماید و دلیلی وجود ندارد که شهرداری از سوی مؤدی که معترض نیست ولی عوارض را نیز نمی پردازد، پرونده را به کمیسیون ارجاع کند.
