توزیع

پیچیدگی خدمات شرکت ها ناشی از تنوع این خدمات است. تلاش شرکت ها بیشتر در راستای اطمینان‌دادن و متقاعدساختن مشتریان از مزایای خدماتی است که دریافت می‌نمایند. مشخصه بارز اغلب خدمات شرکت ها پیچیدگی آن‌ ها است به عبارتی، ارزش خدمات و مزایای ناشی از آن بستگی به دانش و فهم، ظرفیت و مشارکت مشتری در کنار سایر جنبه‌های مربوط به آن خدمات دارد. این امر به دلیل این است که تولید و مصرف در این گونه خدمات جدا از هم نیست. این ویژگی خدمات شرکت ها تعامل بین شرکت ها و مشتری را الزامی نموده است. (‌اسداللهی ،۱۳۸۴)

ترویج

ترویج یکی از عناصر اصلی در بازاریابی خدمات چندگانه است که فروش انفرادی، تبلیغات، روابط اجتماعی و عمومی، فروش ابزارهای ترویجی را دربرمی‌گیرد. (همان منبع)

فروش انفرادی

به دلیل ویژگی‌های خدمات تولیدی، فروش انفرادی یکی از متداول‌ترین راه‌ها برای گسترش فروش خدمات به مشتریان محسوب می‌گردد. فروش انفراد به دو روش صورت می‌گیرد. اولین روش تعامل رو در روی مشتریان و شرکت ها است. در این حالت تمامی پرسنل، کارمندان شرکت ها ، مسئولین و رئیس در فروش مشارکت دارند. روش دوم زمانی است که شرکت ها با بهره گرفتن از نیروهایی که تحت عنوان نماینده مشتریان فعالیت می‌کنند به تعامل با مشتریان می‌پردازند. این افراد که اطلاعات کافی در خصوص خدمات و تولیدات شرکت ها دارند شکل‌دهنده روابط بین مشتریان و شرکت ها هستند. دعایی،۱۳۹۰)

تبلیغات

تبلیغات عبارت از شکلی از ترویج دیدگاه، کالا یا خدمت است که بنگاه‌ها از آن طریق پیام‌های خود را به دیگران انتقال می‌دهند. برای تبلیغات باید بازار هدف و انگیزه های مشتریان را شناسایی کرد و پنج اصل، رسالت تبلیغات رسانه منتخب جهت، پیام تبلیغات، مخارج در نظر گرفته شده و برای تبلیغات، را مدنظر قرار داد. ارزیابی نتایج، تبلیغات به نظر می‌رسد بسیاری از اشتباهات در سیاست‌گذاری شرکت ها جهت جذب مشتری ناشی از این باشد که آن‌ ها وظایف بخش بازاریابی را نیز به گروه‌های تبلیغاتی واگذار کرده‌اند. در صورت عدم پرداختن به تحقیقات بازاریابی شرکت ها چاره‌ای جز تکیه بر تبلیغات به صورت آگهی‌های تبلیغاتی ندارند. حتی گاهی اوضاع از این هم آشفته‌گر می‌گردد، به طوری که روابط عمومی نیز گاهی معادل تبلیغات و بازاریابی معنا می‌گردد.

واحد روابط عمومی شامل مجموعه از برنامه ها است که هدف آن‌ ها بهبود دیدگاه مشتریان درباره‌ کالاها و خدمات است. در شرکت ها نیز واحد روابط عمومی باید کوشش نماید در راستای اجرای برنامه های بازاریابی، تصویر خدمات شرکت ها در دیدگاه مردم برجسته‌تر و پررنگ‌تر نماید. ابزارهای مورد استفاده در روابط عمومی عبارتند از نشریه، برگزاری همایش‌ها، سخنرانی، مشارکت در خدمات عمومی و … پس می‌توان چنین نتیجه گرفت که پس از تعیین اهداف در برنامه بازاریابی، پیام‌ها از طریق واحد روابط عمومی به مخاطبین انتقال می‌یابد. (ریچارد اچ برین، ۲۰۰۳).

فروش ابزارهای تبلیغاتی

یکی دیگر از عوامل مهم در ترویج خدمات و تولیدات شرکت ها استفاده از ابزارهای تبلیغاتی است که از آن جمله برگزاری سمینارها، اهداف جوایز و برپایی مسابقات است. مثل بیشتر شرکت‌ها، شرکت‌های خدمات مقادیر قابل توجهی پول روی فعالیت‌های بازاریابی، شامل فروش و ترفیع خرج می‌کنند. بازاریابی موفق شرکت را قادر می‌سازد که مشتریان را به دست بیاورد و حفظ کند (لاولاک^[۴۰] و دیگران، ۲۰۰۱) اگرچه، راندن به سوی بازاریابی مؤثر باید توسط میزان هزینه تحمیل شده در فرآیندها متعادل شود. وقتی که هزینه های بازاریابی بیشتر از درآمدهای تولید شده باشد، شکست حتمی است. ‌بنابرین‏، در نظر گرفتن کارایی، اثربخشی و بهره‌وری بازاریابی در شرکت خدمات حیاتی است. تعریف‌های متنوعی از این اصطلاح وجود دارد.

۲-۱۶-رضایتمندی مشتری

در رابطه با مفهوم رضایتمندی مشتری تعاریف مختلفی از سوی نظریه‌پردازان بازاریابی ارائه شده است کاتلر (۲۰۰۱)، رضایتمندی مشتری را به عنوان درجه‌ای که عملکرد واقعی یک شرکت انتظارات مشتری را برآورده کند، تعریف می‌کند. به نظر کاتلر اگر عملکرد شرکت انتظارات مشتری را برآورده کند مشتری احساس رضایت و در غیر این صورت احساس نارضایتی می‌کند.

جمال و ناصر (۲۰۰۲) نیز رضایتمندی مشتری را به عنوان احساس یا نگرش یک مشتری نسبت به یک محصول یا خدمت بعد از استفاده از آن تعریف می‌کنند. این دو پژوهشگر بیان می‌کنند رضایتمندی مشتری نتیجه‌ اصلی فعالیت بازاریاب است که به عنوان ارتباطی بین مراحل مختلف رفتار خرید مصرف‌کننده عمل می‌کند. برای مثال اگر مشتریان به وسیله خدمات خاصی رضایتمند شوند به احتمال زیاد خرید خود را تکرار خواهند کرد. مشتریان رضایتمند همچنین احتمالاً به دیگران درباره‌ تجارب خود صحبت می‌کنند که در نتیجه در تبلیغات دهان به دهان (شفاهی- کلامی) مثبت درگیر می‌شوند. در مقابل مشتریان ناراضی احتمالاً ارتباط خود را با شرکت قطع نموده و در تبلیغات دهان به دهان منفی درگیر می‌شوند. بعلاوه رفتارهایی از قبیل تکرار خرید و تبلیغات دهان به دهان مستقیماً بقا و سودآوری یک شرکت را تحت تأثیر قرار می‌دهند. نوشته های مربوط به روابط بین رضایت مشتری، سلیقه مشتری و سوددهی بیان می‌کنند که رضایت مشتری روی سلیقه مشتری اثر می‌گذارد و همین تأثیر به نوبه‌ی خود روی سوددهی اثر می‌گذارد. طرفداران این تئوری شامل پژوهشگرانی چون آندرسون^[۴۱] و فورنل^[۴۲] (۱۹۹۴)، گامسون^[۴۳] (۱۹۹۳) اسکلت^[۴۴] و دیگران (۱۹۹۵) شنیدلر^[۴۵] و باون^[۴۶] (۱۹۹۵)، استورباکا^[۴۷] و دیگران (۱۹۹۴) و زیتامل و دیگران (۱۹۹۰) می‌باشند. این محققین رابطه‌ بین رضایت، سلیقه و سوددهی را توضیح می‌دهند. بررسی‌‌های آماری ناشی از این ارتباطات توسط نلسون و دیگران (۱۹۹۲) معرفی شد، آن ها رابطه بین رضایت مشتری و سوددهی را در بیمارستان‌ها مورد بررسی قرار دادند و راست و زاهووریک^[۴۸] (۱۹۹۱)، رابطه‌ بین رضایت مشتری و حفظ مشتری را در نظام خرده بانکداری بررسی کردند. بلانچارد^[۴۹] و گالووی^[۵۰] (۱۹۹۴)، معتقدند: «رضایت مشتری در نتیجه ادراک مشتری طی یک معامله یا رابطه ارزشی است به طوری که قیمت مساوی است با نسبت کیفیت خدمات انجام شده به قیمت و هزینه های مشتری (هیلاول^[۵۱]، ۱۹۹۶) تعریف رضایت مشتری مورد قبول بسیاری از صاحب‌نظران، این گونه است»: رضایت مشتری یک نتیجه است که از مقایسه پیش از خرید مشتری از عملکرد مورد انتظار با عملکرد واقعی ادراک شده و هزینه پرداخت شده به دست می‌آید (احمدی و پوراشرف، ۱۳۸۶).

تفاوت نابود کردن و خسارت زدن آن است که اولی از بین بردن کلی مال است، مثل آتش زدن کتاب، انداختن دیوار، در حالی که دومی عبارت از صدمه زدن به مال بدون از بین بردن آن است، مثل پاره کردن کتاب، رنگ پاشیدن بر روی دیوار. البته تذکر این نکته ضروری است که نابود کردن یا خسارت زدن به مال با توجّه به طبیعت و ماهیّت مال تعیین می شود.^[۹۵]

بند دوّم : موضوع جرم
مال یا شیء یا سند متعلّق به دیگری موضوع جرم تخریب است، به طور کلّی موضوع جرم تخریب به سه گروه اموال و اشیاء و اسناد قابل تقسیم است.
الف: اموال یا اشیاء
‌در مورد اینکه موضوع جرم تخریب اموال می‌باشد یا اشیا بین حقوق ‌دانان اختلاف نظر می‌باشد. راجع به مال اغلب حقوق ‌دانان تعریفی اقتصادی از آن به عمل آورده‌اند به گونه ای که در همین زمینه مورد بحث، علی رغم اطلاق مواد قانونی مندرج در قانون مجازات اسلامی راجع به تخریب نسبت به اشیاء برخی اظهار داشته اند: «به نظر می‌رسد که منظور قانون گذار از اشیا همان اموال است یعنی اشیایی که دارای ارزش اقتصادی باشد هرچند این ارزش ممکن است ارزشی معنوی برای مالک باشد. ‌بنابرین‏ اشیا بی ارزش از شمول این حکم خارج می‌باشند»^[۹۶]

بعضی‌ دیگر هم در همین مورد همین مطلب را با تعبیر دیگری عنوان نموده و اظهار ‌داشته‌اند«نابود کردن یا ایراد خسارت لزوماًً نسبت به مال صورت می‌گیرد یعنی نسبت به آنچه شرع و عرف دادن ما به ازای اقتصادی در قبال آن را تأیید می‌کند»،^[۹۷] در مقابل گروهی اعتقاد دارند تخریب شامل اشیاء و اموال می‌شود و می گویند بین مال و شی رابطه عموم و خصوص وجود دارد به طوری که هر مال شی است ولی هر شی مال نیست مانند کتاب که هم مال است و هم شی ولی هوا شی است امّا بعلّت فقدان ارزش و منفعت عقلایی مال نیست.^[۹۸] اگرچه اشیا ممکن است دارای ارزش مالی نباشند ولی ممکن است از نظر صاحب آن واجد ارزش معنوی باشند مانند عکس نقاشی شده پدر بزرگ کسی .با این وجود تخریب همین عکس هم می‌تواند دارای ضمانت اجرای کیفری باشد امّا بعضی از اشیا فاقد حمایت کیفری می‌باشند همانند آلات قمار لهو و لعب. به هر حال بین مال و شی تفاوت‌هایی از نظر حقوق مدنی و جزایی وجود دارد ازجمله اینکه بعضی از اشیا فاقد مالک است و تحت شرایط خاص تخریب آن ها فاقد جنبه کیفری است ‌بنابرین‏ تخریب چیزهایی مانند صدف که آب آن را به ساحل انداخته فاقد جنبه کیفری است.^[۹۹]
یکی دیگر از حقوق ‌دانان در حمایت از همین نظر می‌گوید: «حسب اطلاق مواد قانونی راجع به موضوع بزه تخریب از این جهت مشابه سایر جرایم علیه اموال، هرچیزی که دارای ارزشی عقلایی «اعم از مادی و معنوی» بوده و شرعاً و قانوناً قابلیت تملک را داشته باشد می‌تواند موضوع و مشمول حکم تخریب واقع شود.»^[۱۰۰]
همینطور اموال غیر عینی و غیر ملموس مشمول عنوان تخریب قرار نمی گیرد مثل این که کسی به طلب یا حق اختراع یا اسرار تجاری دیگری صدمه ای وارد کرده و یا با دستکاری در برنامه رایانه آن ها را مختل نماید این شرط در حقوق انگلستان هم وجود دارد و این موارد تخریب کیفری محسوب نمی شود و این یکی از تفاوت های موجود بین سرقت و تخریب در حقوق انگلستان است.^[۱۰۱]هر چند که مورد اخیر، یعنی دستکاری در برنامه و داده های رایانه‌ای بدون ایراد صدمه فیزیکی به دستگاه به موجب بخش (۶) قانون استفاده از رایانه مصوّب ۱۹۹۰ جرم خاصّی محسوب می‌گردد.^[۱۰۲]
اگر چه در تعریف شی گفته شده است که آن چیزی است که فاقد ارزش اقتصادی و مبادلاتی است، امّا چنانچه اشیایی که به وسیله افراد حیازت شده مانند شکار و امثال آن باشد از حمایت کیفری برخوردار است. در فرهنگ حقوقی بلک لا شی به اشیا مادّی عینی و دینی و اموال شخصی از جمله اسباب و اثاثیه تعبیر شده است.^[۱۰۳]
در فرهنگ حقوقی آکسفورد ‌در مورد شی گفته شده است اشیا به دو دسته تقسیم می‌شوند. اشیا قابل تعریف که موضوع آن اشیا عینی است و قابلیت تصرف و استفاده مادّی دارد مانند کتاب و دسته بعدی حقّ مالکیت که این حق به وسیله قانون قابل اعمال است مانند دیون و سهام.^[۱۰۴]
ب: منقول یا غیر منقول
مال غیر منقول به مالی اطلاق می‌شود که نقل آن از مکانی به مکان دیگر ممکن باشد به موجب مادّه ۱۹ قانون مدنی« اشیایی که نقل آن ها از محلّی به محلّ دیگر ممکن باشد بدون آنکه به خود یا محل آن خرابی وارد آید منقول است.»
مال غیر منقول: مالی را گویند که امکان انتقال آن از محلّی به محلّ دیگر وجود نداشته باشد مادّه۳۱ قانون مدنی بیان می‌دارد« مال غیر منقول آن است که از محلّی به محلّ دیگر نتوان نقل نمود اعم از اینکه استقرار آن ذاتی باشد یا بواسطه عمل انسان به نحوی که نقل آن مستلزم خرابی یا نقص خود مال یا محلّ آن شود مانند عرصه و اعیان» ^[۱۰۵]
‌در سال‌ ۱۳۶۲ قانون‌گذار درصدد تغییر ماده ۲۵۷ برآمد و در ماده ۱۲۶ قانون تعزیرات مقرر کرد:«هرکسی عمداً عمارت یا بنا یا کارگاه و کارخانه یا انبار و به طور کلی هر محل مسکونی یا غیر مسکونی یا خرمنی یا هرنوع محصول زراعی یا اشجار یا مزارع یا باغهای متعلّق به غیر را آتش بزند، به یک تا سه سال حبس محکوم می شود».
از ظاهر ماده چنین استنباط می شود که در قانون تعزیرات مال غیر منقول علی الاطلاق موضوع جرم قرار گرفته است امّا در مواد ۱۲۷، ۱۲۹، ۱۳۰و۱۳۱ همین قانون دقیقاً مصادیقی از مال منقول را برشمرده است. ‌بنابرین‏ چنین برداشت می‌شد که اموال غیر منقول به طور کلی و اموال منقول زمانی موضوع جرم تخریب قرار می گرفتند که دقیقاً مصادیق آن از طرف قانون گذار مشخص شده باشد.^[۱۰۶]
قانون‌گذار در قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۵ در صدد رفع این تعارض برآمده و تغییراتی را به شرح زیر در باره موضوع جرم تخریب داده است:
اولاً: در ماده ۶۷۵ علاوه ‌بر اموال غیر منقول، اموال منقول نظیر کشتی و هواپیما را مدّنظر جرم تخریب قرار داده بدین ترتیب با وضع این ماده مقرّرات ماده ۲۵۷ قانون مجازات عمومی سابق که مورد استناد دادگاه ها درخصوص تخریب اموال منقول قرار می گرفت نسخ شده است.
ثانیاًً: قانون‌گذار سابق درماده ۱۲۷ قانون تعزیرات فقط تیر یا چوب های مهیّا برای ساختمان سازی را به عنوان حرق اموال منقول احصا نموده بود در حالی که درقانون جدید قانون گذار این مسئله را به کلیه اموال منقول تعمیم داده.^[۱۰۷] در حمایت از این نظر حقوق ‌دانان دیگر نیز همین نظر را داده‌اند.^[۱۰۸]

شهریار عزیزی در سال (۱۳۸۴) در تحقیقی با عنوان بررسی الگوی خودکارآمدی عمومی، خودکارآمدی اینترنتی و نوع شخصیت، در ۵۱۱ نفر از دانشجویان دانشگاه‌ شهید بهشتی در دوره ها و گروه ­های تحصیلی متفاوت، به رابطه­ مثبت بالایی بین خودکارآمدی عمومی و نوع شخصیت افراد دست یافت.

مختار ملک پور در سال (۱۳۸۷) در تحقیقی به بررسی رابطه بین پنج عامل عمده شخصیت و راهبردهای یادگیری خود­تنظیمی(که از ابعاد خود­کارآمدی است)، پرداخته است. نمونه تحقیق، متشکل از ۱۷۵ دانش آموز (۸۳ پسر و ۹۲ دختر) بودند که به صورت خوشه­ای و سپس تصادفی ساده از میان دبیرستان­های نواحی پنج­گانه اصفهان انتخاب گردیده بودند. برای سنجش پنج عامل شخصیت از پرسشنامه NEO-FFI و برای سنجش راهبردهای خود­­تنظیمی از پرسشنامه MSLQ استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل واریانس نشان داد که بین میانگین­های راهبردهای یادگیری دختران و پسران تفاوت معنی داری (۰۱/۰> P ) وجود ندارد. همچنین، تحلیل واریانس میانگین­های پنج عامل عمده شخصیت در دو جنس، گویای آن بود که دو عامل توافق پذیری و وجدان گرایی تفاوت معنی داری (۰۵/۰> P ) دارند. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون همزمان نشان داد که در گروه دختران، عامل وظیفه­ شناسی با راهبرد خود­تنظیمی رابطه مثبت و معنی داری (۰۱/۰> P ) داشت. در هر دو گروه دختران و پسران، عامل وجدان گرایی با خودکارآمدی رابطه مثبت معنی داری (۱ ۰/۰> P ) داشته اند. در مجموع، نتایج پژوهش حاضر مؤید آن است که توجه به صفات شخصیت در راهبردهای یادگیری خود­تنظیمی حایز اهمیت است.

۳-۲ تحقیقات خارجی

مارتین­­­جیمز­هون^[۹۲] (۲۰۰۲) در یک تحقیق با نام فرایندهای انگیزشی و عملکرد ارائه شده:THE ROLE OF GLOBAL AND FACET PERSONALITY TRAITSنرویه­هاجحخههه نقش کلی و رویه ­های صفات شخصیت به بررسی سه موضوع نسبتا ناشناخته، از جمله (الف)including (a) the impact of conscientiousness and neuroticism on motivational processesتاثیر وجدان و روان­آزرده در فرایندهای انگیزشی و عملکرد (ب) اعتبار معیار مرتبط با رویه ­های اقدامات وجدان و روان­آزرده به عنوان پیش‌بینی انگیزه و عملکرد،conscientiousness and neuroticism as predictors of motivation and performance; and ©و (ج) تاثیر تغییرات وجدان، روان رنجوری، و جنبه‌های آن ها در انگیزش processes between performance episodes. فرآیندهای بینwhether conscientiousness, neuroticism, and their facets impact changes in motivational قسمت های عملکرد پرداختند.Undergraduate psychology students ( N = ۲۲۰) completed measures of self-set دانشجویان روانشناسی دوره­ کارشناسی (۲۲۰=N) مقیاس اهداف خود­تنظیمی وgoals and self-efficacy beliefs on two occasions, prior to the first and secondعقاید خودکارآمدی را در دو نوبت، برای اولین و دومین آزمایشات از نیم­سال اول امتحانات ترم پاییز در سال ۲۰۰۱ تکمیل کردند. جلسات Separate testing sessions were conducted inexaminations of the Fall semester in 2001. آزمایش جداگانه انجام شد که شرکت کنندگان در آن یک آزمون شخصیت و یک آزمون توانایی‌های شناختی را کامل کردند. Structural equation modeling was used to test all hypotheses. برای آزمون فرضیه ­ها از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. Results indicated that نتایج نشان داد که پیش‌بینی فرآیندهای انگیزشی both conscientiousness and neuroticism predicted motivational processes and also وجدان و روان­رنجوری با وجدان بودن اثرات قوی­تر از روان­رنجوری را نشان می­دهد.Additionally, results provided evidence for the usefulness ofeffects than neuroticismعلاوه بر این، شواهد برای سطح­بندی رویه ­های ساختار شخصیت (به عنوان مثال، دستاورد­تلاش، competence, and anxiety) as predictors of motivation and performance comparedشایستگی، و اضطراب) به عنوان پیش ­بینی انگیزه و عملکرد در مقایسه با global measures. اقدامات جهانی نتایج سودمندی ارائه شده است. Finally, changes in self-efficacy beliefs were predicted by در نهایت، تغییرات در باورهای خودکارآمدی سازه­ های مربوط به وجدان، اما نه با سازه‌های مرتبط با روان رنجوری پیش‌بینی شد.

تحقیقی در ایبادان نیجریه توسط ارمو^[۹۳](۲۰۰۹)، برای اندازه ­گیری تاثیر پنج عامل بزرگ شخصیت و جنسیت مرتبط با خودکارآمدی دانشگاهی و efficacy of educationally distressed adolescents. اثربخشی آموزش نوجوانان مضطرب انجام شد. This study examined the influence of big-five personality factors (neuroticism, extraversion, این مطالعه به بررسی تاثیر پنج عامل بزرگ شخصیت (روان رنجوری، رون­گرایی،openness to expression, agreeableness, and conscientiousness) and gender on academic self- باز بودن به تجربه، توافق،با وجدان بودن) و جنسیتی و اثر­بخشی خودکارآمدی efficacy of educationally distressed adolescents.آموزش نوجوانان مضطرب پرداخت.

۴۵۰ نفر(مردان = ۱۷۳، ماده = ۲۷۷) adolescents aged between 17 and 21 attending extra mural classes in four centres in Ibadan, نوجوانان بین سنین ۱۷ و ۲۱ و با حضور در کلاس های نقاشی دیواری فوق العاده در چهار مرکز در ایبادانNigeria were purposively sampled using a randomised cluster sampling technique. نیجریه مبتنی بر هدف با بهره گرفتن از روش نمونه گیری تصادفی خوشه­ای انتخاب شدند. With the با بهره گرفتن از aid of two instruments, NEO Five-Factor Inventory (Costa & McCrae, 1991) (r=0.77) andدو ابزار، پرسش­نامه پنج عاملیNEO (کاستا و مک کری، ۱۹۹۱) )۰٫۷۷= r) وAcademic Self-Efficacy Scale (r= 0.84), data collected were analysed on two research مقیاس خودکارآمدی تحصیلی (۰٫۸۴ = r) و داده های جمع‌ آوری شده در دو پژوهش مورد بررسی قرار گرفت.hypotheses using hierarchical multiple regression statistics. فرضیه‌ها با بهره گرفتن از آمار رگرسیون چندگانه سلسله مراتبی آنالیز شده بودند. The results obtained showed that نتایج به دست آمده نشان داد که پنج the big-five personality factors and gender were positively associated with academic self- عامل بزرگ شخصیت و جنسیتی مثبت باefficacy of educationally distressed adolescents. خودکارآمدی آموزش نوجوانان مضطرب دانشگاهی مرتبط است. However, the relative contribution of the با این حال، predictors indicated that only neuroticism and gender could predict academic self-efficacy of پیش ­بینی­ها نشان داد که تنها روان­رنجوری و جنسیت می ­توانند پیش­بینیthe participants. کننده­ خودکارآمدی تحصیلی شرکت کنندگان باشند.

از دید شواهد مبتنی بر وجود جایگاه عصبی- زیستی برای مفاهیم معنوی ‌می‌توان به نوسانات مغزی اشاره کرد. نوسان­های مغزی در هنگام آگاهی و هوشیاری فرد در ۴۰ هرتزی حرکت نموده و فعالیت­های مغزی را هماهنگ ‌می‌کنند. در این بخش (نوسانات ۴۰ هرتزی) انواع حس­ها با یکدیگر پیوند می­یابند تا وارد موضع ادراکی شوند و فرد در پیرامون خود احساس یگانگی کند. این خود همان معنویت است، همان منطقه خدا (زوهر و مارشال، ۲۰۰۱).

۲-۳-۳-۶- هوش معنوی و خصیصه­ های روانشناختی آن

۲-۳-۳-۶-۱- هوش معنوی و خودآگاهی

.کاربرد هوش معنوی در زندگی فرد می ­تواند ارتباط شخص را با خود، دیگران و خدا و به خصوص پرورش خودآگاهی فرد تسهیل کند. با تکیه بر اعتقادات فرد، هوش معنوی قادر به تسهیل و ارتقاء آگاهی و احساس ارتباط با خدا و حضور خدا می­ شود (نازل، ۲۰۰۴). ولمن (۲۰۰۱)، هوش معنوى را به عنوان ظرفیت جستجوى معنایى عمیق براى زندگى و بالا بردن کیفیت انسانیت و زندگى وجودى مى­داند. هوش معنوى باعث مى­شود که انسان نسبت به ابعاد وجودى خود، حساس شود. در نتیجه فرد مى­تواند خود را فراتر از جسم خود ببیند و از لایه­هاى وجودى خود آگاه شود. در این سطح از آگاهى که خودآگاهى خوانده مى­شود، فرد نسبت به نقشى که جسم، ذهن و روحش در زندگى او بازى مى­کنند، بینش پیدا مى­کند (سیسک و تورنس، ۲۰۰۱).

واگان (۲۰۰۲) این گفته را این گونه تفسیر مى­کند که هوشمندى توانایى تمیز دادن میان حقیقت از غیر حقیقت است و چیزى فراتر از زیرکى و معنویت است. او بیان مى­کند که هوش معنوى راهى براى ایجاد ارتباط میان دنیاى درون یعنى لایه معنوى زندگى و دنیاى بیرونى ما انسان­هاست. در نتیجه گوش دادن به صداهاى ذهنى و درونى، تفکرات و همچنین برخى از رفتارها مانند همدردى کردن با دیگران، نشان­دهنده رشد آگاهى در زندگى معنوى است. ‌بنابرین‏، هوش معنوى با ایجاد چنین درک عمیقى از زندگى مى­تواند براى غلبه بر تنش­هاى روزمره و دنیایى که در آن زندگى مى­کنیم، مؤثر واقع شود (الکینز^[۲۷۷]، هدستروم^[۲۷۸]، هاگز^[۲۷۹]، لیف^[۲۸۰] و سندرز^[۲۸۱]، ۱۹۸۸).

بر اساس نظرات سیندى ویگلزورث (۲۰۰۴) زمانى که انسان به گونه­اى رفتار مى­کند که شناختى عمیق از خود و جایگاه خود در جهان به دست آورد، در واقع بخش مغزى مربوط به هوش معنوى او فعال است. هوش معنوى باعث می­ شود که بتوانیم خود را به چیزى فراتر از مادیات ارتباط دهیم. بى­گمان، تصور موقت بودن مسائل فیزیکى و مادى، باعث مى­شود که نتوانیم با اطمینان به آن ها دل ببندیم و در نتیجه احساسى از یاس و سردرگمى ما را فرا مى­گیرد. بر این اساس، کسى که بتواند دلیلى مهم، پایدار و ارزشمند و معنایى واقعى براى زندگى خود بیابد، با مشکلات و بحرا­ن­هاى زندگى صبورانه­تر برخورد و احساس مثبتى نسبت به زندگى پیدا مى­کند. هوش معنوى به ما این توانایى را مى­دهد که به وجود نیرویى برتر در زندگى اعتقاد داشته باشیم و به آرامشى درونى برسیم. ‌بنابرین‏، هوش معنوی به پدید آمدن حسی از آگاهی و معنا در ارتباط با موقعیت فرد در جهان و روابطش با دیگران کمک می­ کند (سیسک و تورنس ، ۲۰۰۱). در حقیقت، هوش معنوی مجموعه ­ای از فعالیت­ها است که علاوه بر طاقت و انعطاف­پذیری در رفتار، سبب خودآگاهی و بینش عمیق فرد نسبت به زندگی و هدفدار نمودن آن می­ شود، به گونه ­ای که اهداف، فراتر از دنیای مادی ترسیم می­ شود (عابدی و سرخی، ۲۰۰۹).

۲-۳-۳-۶-۲- هوش معنوی و سلامتی

پژوهش­ها و بررسی­ های مختلف نشان داده ­اند که میان معنویت و هدف زندگی، رضایت از زندگی و سلامت، همبستگی وجود دارد. در بررسی تحقیقات انجام گرفته ‌در مورد اثرات معنویت بر سلامت فرد دریافتند که معنویت با بیماری کمتر و طول عمر بیشتر همراه است. افرادی که دارای جهت­گیری معنوی هستند، هنگام مواجهه با جراحت، به درمان، بهتر پاسخ می­ دهند و به شکل مناسب­تری با آسیب­دیدگی و بیماری کنار می­آیند (ایمونز، ۲۰۰۰)، و میزان افسردگی در آن ها کمتر است. افراد دارای هوش معنوی بالا، افرادی انعطاف­پذیر، دارای درجه بالایی از هوشیاری نسبت به خویشتن و توانمند در رویارویی با مشکلات و دردها و چیره شدن بر آن ها هستند (هالما^[۲۸۲] و اسرینسیک^[۲۸۳]، ۲۰۰۴).

کوئنیگ^[۲۸۴] (۲۰۰۴) بیان می­ کند که افراد معنوی دارای کارکرد ایمنی و غدد درون­ریز بهتر و منظم­تری هستند. او بر اساس تحقیقاتی که انجام داده، بر این باور است که افراد معنوی کمتر به واسطه سرطان می­میرند. از طرفی بیان می­ کند که شیوع بیماری­های کرونری قلب در افراد با گرایش­های معنوی قوی­تر، کمتر است و این امر با رفتارهای سالم در این افراد مثل پایین بودن مصرف سیگار، ورزش کردن، مصرف کلسترول کمتر و ارتباط دارد. او گزارش می­دهد که ١٢ مطالعه از ١۴ مطالعه نشان داده ­اند که بین معنویت و فشار خون طبیعی ارتباط وجود دارد.کوئنیگ در تبیین وجود ارتباط بین معنویت و سلامت جسمانی می­گوید معنویت، هیجانات و کارکردهای اجتماعی فرد را تحت تأثیر قرار داده، این امر نیز به نوبه خود سیستم ایمنی و غدد درون ریز را متأثر می­سازد. ‌بنابرین‏، باورها و اعمال معنوی با رفتارهای سالم، کارکرد ایمنی قوی­تر و شرایط قلبی عروقی بهتر و عمر طولانی­تر همراه است.

۲-۳-۳-۶-۳- هوش معنوی و حل مسئله

باید توجه کرد که هوش عبارت است از قابلیت تفکر، برنامه­ ریزی، خلق، تطبیق، حل مسأله، عکس العمل، تصمیم ­گیری،و یادگیری (نوبل، ۲۰۰۰). ‌بنابرین‏ برای تعریف هوش معنوی نیز موارد بالا و بویژه قابلیت حل مسأله باید درنظرگرفته شود. در واقع هوش معنوی که ‌می‌توان آن را یکی از جنبه­ های کاربردی مفهوم معنویت دانست، استفاده از توانایی­ ها و منابع معنوی ‌می‌باشد، طوری­که افراد بتوانند تصمیمات معنادار اتخاذ کنند، درباره موضوعات وجودی تعمق کنند و نیز برای حل مشکلات روزمره خود تلاش کنند. ‌بنابرین‏ هوش معنوی جنبه­ های ذهنی و ناملموس معنویت را با اقدامات و مسائل افراد در دنیای عینی و ملموس ترکیب می­ کند (نازل، ۲۰۰۴).

1. اگر مبلغ قرارداد بیش از اندازه نباشد ولی نفع شدید غیرمنصفانه به طریق دیگری حاصل شود، این ماده اعمال می شود. قرارداد ممکن است به شخصی که از روی بدخواهی و شرارت آن را منعقد می‌کند غیرمنصفانه باشد هرچند که قیمت قرارداد نامتعارف نیست.به دفعات پیش آمده که میزان اجرت قرارداد فی مابین دولت و طرف خصوصی و یا سازمان دولتی دیگر متعادل نمی باشد چرا که گاهی مسائل مختلف سیاسی- اقتصادی سبب کاهش یا افزایش میزان اجرت قرارداد می‌گردد و یک طرف قرارداد سود کلان برده و طرف دیگر به شدت متحمل ضرر و زیان می‌گردد. به عنوان مثال نوسانات شدید ارز در سال‌های اخیر سبب بهم خوردگی اوضاع قراردادهای دولت با شرکت های

خصوصی شده و از آنجائی که قراردادها با ارز ثابت ثبت گردید و زمان قرارداد طولانی بوده که نوسانات ارز صدمات و ضررهای زیادی را به طرف دیگر تحمیل نموده است.در چنین مواردی طرفین باید با ارجاع به قاضی عادل سعی در تعدیل قرارداد نموده و تعدیل و اصلاح آن را سبب شوند.

مبحث دوم: قرارداد الحاقی

بنا به تعریفی قرارداد الحاقی عبارت است از: قراردادی که یکی از طرفین به علت برخورداری از شرایط و ابزار نیرومندتر، خواسته خود را نسبت به شرایط و خصوصیات عقد به طرف دیگر تحمیل می‌کند. در این نوع قراردادها شرایط و اوصاف عقد از پیش توسط طرف قوی تعیین می‌گردد و طرف دیگر در تغییر مفاد شرایط

قرارداد نقشی ندارد و چاره‌ای جز تسلیم در برابر خواسته‌های اقتصادی وی ندارد.(شهیدی،۱۳۷۷، ۱۳۲)برخی نیز در تعریف این نوع قراردادها اظهار ‌داشته‌اند: «قراردادی نمونه است که به وسیله یکی از دو طرف تنظیم گردیده است و طرف دیگر به آن رضایت داده است، بدون این که امکان واقعی تغییر آن را داشته باشد».(کاتوزیان،۱۳۷۶، ۱۶۷)به تعریف اخیر این ایراد وارد است که رضایت واقعی و آزادانه طرف ضعیف در تحقق یک قرارداد الحاقی دور از ذهن به نظر می‌رسد. هر شخصی از اعمال فشار و سوءاستفاده از اضطرار خود نمی‌تواند راضی باشد. گرچه ممکن است بنا به ملاحظاتی به پذیرفتن آن تن دهد و اقدام به قبول آن نماید.با این اوصاف شاید بهتر باشد، در تعریف قراردادهای الحاقی بنویسیم: «قراردادی است که ابین اشخاص حقیقی یا حقوقی منعقد می‌شود، با این اوصاف که یکی از طرفین نسبت به طرف دیگر در خصوص موضوع معامله از وضعیت منحصر به فردی برخوردار است و به همین دلیل مفاد قرارداد به طرف دیگر تحمیل می‌شود و او نیز به جهت نیاز و اضطرار شخصی آن را قبول نموده و در حقیقت به آن ملحق شده است».برای این نوع عقود مثال های فراوان می‌توان یافت، به ویژه در سالیان اخیر که دولت‌ها غالباً خدمات عمومی را در انحصار خود محدود نموده‌اند. لذا امروزه بیشتر روابط اشخاص با مؤسسات عمومی در قالب قراردادهای الحاقی تحقق می‌یابد. به طور کلی در بررسی این نوع قراردادها با دو قاعده کلی مواجه خواهیم بود:

۱ ـ نیاز اشخاص جامعه و ضرورت‌های اجتماعی در لزوم انعقاد این نوع قراردادها،

۲ ـ اصل حاکمیت اراده و تبعات آن که منجر به برقراری عدالت در نظام اجتماعی می‌گردد.

در این که تعادل اقتصادی و اجتماعی در طرفین این نوع قراردادها وجود ندارد، تردیدی نیست. با وجود این نمی‌توان در قرارداد بودن این نوع اعمال حقوقی خدشه‌ای وارد نمود.(کاتوزیان،۱۳۷۶، ۱۷۱)آنچه مسلم است در جوامع کنونی ضرورت‌های اجتماعی و اضطرار در معاملات محرک اصلی اشخاص در انعقاد بسیاری از قراردادها می‌باشد و به همین دلیل نیز قانون‌گذار معاملات اضطراری را نافذ دانسته است، چنانچه برخی از اساتید اساساً فرض را بر وجود آزادی اراده طرف ضعیف در انعقاد قراردادهای الحاقی دانسته‌اند. (شهیدی،۱۳۷۷، ۱۱۲)از سوی دیگر مصلحت حمایت از طرف ضعیف ایجاب می‌کند که اعمال حقوقی الحاقی را عقد بدانیم، زیرا در این صورت در مقام تفسیر قرارداد به اراده طرف ضعیف نیز توجه می‌شود و خلاء عدم توجه به اراده وی مرتفع می‌گردد.با این اوصاف راهکار مناسب در جهت جمع دو قاعده مذبور این

است که ضمن قرارداد دانستن اعمال حقوقی الحاقی با بهره گرفتن از تفاسیر صحیح در جهت تعدیل قرارداد اقدام نماییم. بدین‌ترتیب در فرضی که یک قرارداد الحاقی انعقاد یافته است در مقام تفسیر آن، شروط غیرعادلانه تحت عنوان تفسیر و احراز اراده باطنی طرفین تعدیل می‌گردند و از سوی دیگر قانون‌گذار می‌بایست با وضع قوانین خاص مصادیق شروط غیرعادلانه را مشخص نماید و با قدرت الزام‌آور قوانین از آن ها جلوگیری به عمل آورد.(درودیان،قم،۷۸)

گفتار اول: مصادیق قراردادهای الحاقی

بند اول: قراردادهای اعتباری

قراردادهایی هستند که مابین مؤسسات اعتباری و اشخاص، به منظور رفع نیازهای آن ها منعقد می‌شوند. مؤسسات اعتباری و بانک‌ها به عناوین متفاوتی اقدام به اعطای اعتبار به مشتریان خود می‌نمایند.اعتبارات اختصاص یافته ممکن است برای رفع نیازهای متفاوتی از قبیل خرید کالا و مسکن، تعمیرات و یا مشارکت در فعالیت‌های تولیدی و اقتصادی مصرف گردد. امروزه اشخاص برای رفع نیازهای اقتصادی خود که ممکن است تحت عنوان مصادیق مذبور واقع شوند. گرچه قراردادهای اعتباری در رونق اقتصادی جوامع بسیار مؤثر بوده است، لیکن بسیار مورد سوءاستفاده واقع می‌شوند. زیرا غالباً تعادل اقتصادی مابین این مؤسسات و اشخاص وجود ندارد. از آنجا که مؤسسات اعتباری، از امتیازات ویژه‌ای من جمله «انحصاری بودن» برخوردار هستند، لزوم مداخلات دولت به هر نحوی در انعقاد و آثار این قراردادها امری اجتناب ‌ناپذیر است. گرچه تاکنون این امر در حقوق داخلی به طور جامع و مدون صورت نپذیرفته است. لذا ذیلاً در مقام بیان برخی از مصادیق قراردادهای اعتباری که شیوع بیشتری در نظام اقتصادی کنونی دارند و غالباً دارای شرایط و اوصاف قراردادهای الحاقی نیز هستند، می‌پردازیم.

بند دوم: قراردادهای فروش اعتباری

فروش اعتباری عبارت است از قراردادی که در آن پرداخت ثمن موجل است و در صورتی که ثمن به صورت اقساط متوالی پرداخت گردد، «فروش اقساطی» نامیده می‌شود. اعطای اعتبار در این نوع قراردادها به دو شکل صورت می‌پذیرد: نخست آنکه، اعتبار توسط فروشنده تأمین گردد و دوم فرضی است که اعتبار خرید توسط مؤسسات اعتباری صورت می‌پذیرد. در شکل اخیر نیز ممکن است مؤسسه اعتباری توسط فروشنده یا خریدار معرفی شود برای مثال امروزه اکثر شرکت‌های تولیدکننده خودرو، اقدام به تأسیس مؤسسات