به علاوه روایی همزمان ادراک دیداری – حرکتی ‌بر اساس همبستگی های محاسبه شده با آزمون رشدی یکپارچگی دیداری – حرکتی (Mdn=0/65) و با آزمون رشدی ادراک دیداری فراستیگ (Mdnr=0/47) ، سطح متوسط روایی را نشان می‌دهد (گری گراث ؛ ترجمه پاشا شریفی ، ‌نیک‌ خو ، ۱۳۸۴) .

روش اجرا

هدف پژوهش بررسی تأثیر اسباب بازی های فکری بر رشد مهارت هماهنگی دیداری – حرکتی کودکان پیش از دبستان می‌باشد . بر این اساس از میان مراکز پیش دبستانی دخترانه و پسرانه منطقه یک شهر تهران دو مدرسه و از هر مدرسه دو کلاس به صورت تصادفی انتخاب گردید . ۱۲۰ کودک به طور تصادفی در گروه آزمایش (۳۰ دختر و ۳۰ پسر) و گروه کنترل (۳۰ دختر و ۳۰ پسر) جایگزین شدند . سپس یک پیش آزمون با بهره گرفتن از آزمون دیداری – حرکتی «بندر – گشتالت» برای گروهای آزمایش و کنترل اجرا گردید . آنگاه یکی از ‌گروه‌های آزمایش (۱۵ دختر و ۱۵ پسر) تحت تأثیر متغیر آزمایشی تنگرام و گروه آزمایشی دیگر (۱۵ دختر و ۱۵ پسر) تحت تأثیر متغیر دیگر یعنی جورچین قرار گرفتند . در اختیار هر کودک اسباب بازی مورد نظر قرار داده شد و روش استفاده از آن به قرار زیر برای آزمودنی ها تشریح گردید :

تنگرام : در هر جلسه دو تصویر که بر روی ورق A₄ ترسیم شده بود در اختیار آزمودنی قرار داده می شد و از آن ها خواسته می شد با هفت قطعه ای که در اختیار دارند تصاویر مورد نظر را کامل کنند (تصاویر در پیوست آورده شده است ) .

جورچین : صفحه ای به شکل مستطیل و ۱۲ قطعه چوبی رنگی و غیر هم شکل در اختیار کودکان قرار می گرفت و از آن ها خواسته می شد این قطعات را به گونه ای در کنار هم بچینند که صفحۀ مستطیل شکل را پر کنند .

‌گروه‌های آزمایشی طی یک ماه در ۱۰ جلسه ۳۰ دقیقه ای تحت تأثیر متغیرهای آزمایشی که اسباب بازی های تنگرام و جورچین بود قرار داشتند . در این مدت گروه کنترل هیچ گونه آموزشی دریافت نکرد . در پایان ۱۰ جلسه برای ‌گروه‌های آزمایش و کنترل پس آزمون اجرا گردید .

روش تجزیه و تحلیل داده ها

در این پژوهش تحلیل های آماری به وسیله نرم‏افزار (SPSS19)^[77] انجام گرفته است و با توجه به ماهیت مقیاس بندر – گشتالت و فرضیه های پژوهش از آزمون مناسب آماری تحلیل کوواریانس (Ancova) به منظور کنترل اثرات پیش آزمون، همچنین متغیرهای همگام، استفاده شده است.

فصل چهارم :

تجزیه و تحلیل داده های پژوهش

تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش، یکی از مراحل مهم در تحقیقات علوم رفتاری است . پژوهشگران حوزه علوم رفتاری به منظور کمی ساختن نتایج تحقیق خویش ناگزیر به استفاده از روش های آماری می‌باشند .

در این بخش داده های تحقیق با بهره گرفتن از روش های علمی مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد. هدف از جمع‏ آوری اطلاعات به دست آمده از سؤالات و طبقه‏ بندی آن ها، شناخت کامل متغیرها و روابط بین آن ها است تا بتوان متناسب با اهداف پژوهش جمع بندی و نتیجه گیری نمود.

تجزیه و تحلیل یافته ها در دو بخش انجام می شود. ابتدا آمار توصیفی جهت مرتب کردن اطلاعات استفاده شده است ، بر این مبنا داده های حاصل از پژوهش در جداول مربوطه نشان داده می شود. بخش دوم تحلیل داده ها مبتنی بر استنباط آماری صورت می‌گیرد. در این پژوهش تحلیل های آماری به وسیله نرم‏افزار (SPSS19) انجام گرفته است و با توجه به ماهیت آزمون (بندر – گشتالت) و فرضیه های پژوهش مبنی بر تأثیر اسباب بازی تنگرام و جورچین بر رشد مهارت هماهنگی دیداری – حرکتی کودکان پیش دبستان از آزمون مناسب آماری t مستقل برای مقایسه نمرات دو گروه دختر و پسر، جهت مقایسه نمرات ‌گروه‌های کنترل و آزمایش، با بهره گرفتن از تحلیل کوواریانس^[۷۸](Ancova)، نمرات پیش‌آزمون‌ها کنترل شده و سپس پس‌آزمون‌های گروه ها با هم مقایسه شده‌اند. پیش فرض تساوی واریانس‌ها با بهره گرفتن از آزمون لوین^[۷۹] برای کلیه تحلیل‌ها محاسبه شده است.

شاخصه های توصیفی مشخصات جمعیت شناختی افراد نمونه:

• از نظر ‌گروه‌های کنترل و آزمایش

جدول۴-۱ نمونه تحقیق به تفکیک گروه ها

گروه ها

تعداد

درصد

درصدتراکمی

آزمایش

۶۰
۵۰
۵۰

کنترل

۶۰
۵۰
۱۰۰

کل

۱۲۰
۱۰۰
–

در جدول ۴-۱ ملاحظه می‌شود که به تعداد مساوی (هر گروه ۶۰ نفر، ۵۰ درصد) در گروه‌های آزمایش و کنترل شرکت داده شده‌اند.

• از نظر جنسیت

جدول (۴-۲) توزیع افراد نمونه از نظر جنسیت

متغیر
فراوانی
درصد
درصد تراکمی
پایه جنسیت
گروه آزمایش
پسر
۳۰
۵۰
۵۰
دختر
۳۰
گروه کنترل
پسر
۳۰
۵۰
۱۰۰
دختر
۳۰
جمع
۱۲۰
۱۰۰
–

در جدول ۴-۲ ملاحظه می‌شود که نمونه پژوهش از لحاظ جنسیت به تعداد مساوی (هر گروه ۳۰نفر، ۵۰ درصد) در گروه‌های آزمایش و کنترل شرکت داده شده‌اند.

تحلیل توصیفی و استنباطی فرضیه‌های تحقیق

فرضیه اول : اسباب بازی فکری تنگرام بر رشد مهارت هماهنگی دیداری- حرکتی کودکان پیش دبستانی تأثیر دارد .

برای سنجش هماهنگی دیداری – حرکتی در این پژوهش از آزمون دیداری – حرکتی «بندر – گشتالت» استفاده گردید . جهت محاسبه نمره متغیر هماهنگی دیداری – حرکتی برای هر یک از افراد گروه نمونه تعداد خطاهایی که هر کودک در ترسیم کارت های بندر – گشتالت داشت جمع زده شد . پس هر چه نمره کودک در آزمون بندر – گشتالت کمتر باشد گواه بر بهتر بودن توانایی هماهنگی دیداری – حرکتی اوست .

شاخص توصیفی مربوط ‌به این فرضیه در جدول ۴-۳ آمده است.

جدول ۴-۳ تعداد، میانگین و انحراف معیار گروه آزمایش و کنترل ‌در مورد اثربخشی فرضیه اول

گروه ها

مراحل

تعداد

میانگین

انحراف معیار

گروه آزمایش

پیش آزمون
۳۰
۲۶٫۲۶۶۷
۳٫۵۷۲۳۹
پس آزمون
۳۰
۱۹٫۲۶۶۷
۴٫۷۵۲۵۶

گروه کنترل

پیش آزمون
۳۰
۲۰٫۲۶۶۷
۳٫۵۴۷۴۳
پس آزمون
۳۰
۱۸٫۲۰۰۰
۲٫۲۲۲۵۴

با توجه به جدول ۴-۳ و ماهیت آزمون بندر – گشتالت پایین بودن سطح میانگین ها در پس آزمون نشانه تأثیرگذاری اسباب بازی تنگرام بر رشد مهارت هماهنگی دیداری – حرکتی می‌باشد .

قبل از ارائه نتایج تحلیل فرضیه‌های پژوهش پیش فرض استفاده از تحلیل واریانس یعنی بررسی نرمال بودن داده ها و نیز بر قراری همگنی واریانس درون گروهی (برقراری شیب رگرسیون) با استناد به نتایج آزمون شاپیرو ویلک و آزمون لوین ارائه می‌گردد.

با وجود ساز و کارها و تدابیری که به آن ها اشاره شد، و نیز موارد تخلفات انتخاباتی که افشا گردیده، تحلیلگران عرصه انتخابات در انگلستان ضمن اطمینان نسبی از صحت روند اجرایی این موضوع در کشور خود، بر این باورند که با پیچیده شدن رقابت های انتخاباتی و حوادث سال‌های اخیر، به ویژه تحت تأثیر انتخابات پر زرق و برق به شیوه آمریکا، ضرورت حرکت و گذار از قوانین عمدتاًً شفاهی و بر اساس رویه کنونی به قوانین مدون، مکتوب و دقیق در امر برگزاری انتخابات و نظارت بر آن بیش از پیش احساس می شود.

ساختار سیاسی انگلستان نشان می­دهد به رغم آنکه این کشور دارای تجربه طولانی در امر نهاد سازی سیاسی در جهان است، در ساز و کارهای سیاسی در داخل کشور با مشکلاتی مواجه ‌می‌باشد که یکی از این مشکلات کاهش نرخ مشارکت در انتخابات این کشور است؛ موضوعی که هنوز نهادهای سیاسی بریتانیا که مدعی گسترش دموکراسی هستند تا کنون نتوانسته­اند راه برون ­رفتی برای آن بیابند. البته این ضعف‌ها به معنای این نیست که نظام انتخاباتی انگلستان دارای نکات مثبتی نیست. همان گونه که پیش از این به برخی از این نکات اشاره شد، سیر تکاملی این نظام انتخاباتی حاوی نکات قابل اعتنایی است که می ­تواند در برگزاری انتخابات در سایر نقاط جهان مورد استفاده قرارگیرد. برای نمونه وقتی همه واجدین شرایط در انتخابات باید ثبت­نام کنند و فقط در منطقه­ای که ثبت­نام کرده ­اند حق دادن رأی دارند این اقدام میزان تقلب در انتخابات را بسیار کاهش می­دهد و یا کنترل هزینه­ های تبلیغات انتخاباتی تا حدودی می ­تواند از نظر مالی در بین احزاب و نامزدها تعادل ایجاد کند. همچنین شیوه ­های جدید رأی­ دادن نیز از ابتکاراتی است که موجب تسهیل در رأی­ دادن می شود.

در ایران نیز بحث نظارت بر انتخابات از جمله مباحثی است که در چند سال اخیر به طور جدی در محافل سیاسی و مطبوعاتی جامعه ما مطرح گردیده و اشکالات حقوقی و سیاسی بسیاری نیز بر آن گرفته شده است. نقطه اوج این مطلب را می توان در قبل از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ و طرح مسأله کمیته صیانت از آرای از سوی احزاب و ‌گروه‌های سیاسی اصلاح طلب، مشاهده نمود.

بدیهی است که هر چه نظارت احزاب و ‌گروه‌های سیاسی بر روند اجرای انتخابات فزونی یابد، بالطبع؛ پذیرش نتیجه انتخابات از سوی آن ها با تسامح و خویشتنداری بیشتری روبرو می شود و نسبت به حقوق و آزادی های سیاسی دیگران، الزام و تعهد بیشتری حاصل می‌گردد.

مبحث دوم- وظایف و عملکردهای غیر انتخاباتی یا کارکردهای آشکار احزاب

گفتار نخست- جامعه پذیری سیاسی^[۵۳]

جامعه پذیری سیاسی روندی آموزشی است که به انتقال هنجارها و رفتار پذیرفتنی نظام سیاسی مستقری، از نسلی به نسل دیگر کمک می‌کند. ‌بنابرین‏ هدف جامعه پذیری سیاسی تربیت یا پرورش افراد به صورتی است که اعضای کارآمد جامعه سیاسی باشند.^[۵۴]

احزاب سیاسی با تبلیغات سیاسی، مبارزه و فعالیت انتخاباتی، ارائه دیدگاه های خود در قالب بیانیه و مقالات و غیره و با فشرده کردن منافع سیاسی حول محور اندیشه‌های حزبی، نقش یک عامل مستقیم را در جامعه پذیری سیاسی در کنار سایر عوامل از قبیل خانواده، محیط کار و … بازی می‌کنند.

احزاب سیاسی در روند جامعه پذیری سیاسی و آموزش اعضای خود و مردم باعث افزایش اطلاعات و آگاهی آن ها در مسائل مختلف می‌شوند. همه می‌دانیم «آگاهی مهمترین عنصر توسعه است، بالا بردن سطح آگاهی مردم با آموزش های مختلف و ابزارهای مدرن اطلاع رسانی… جزء وظایف همه کسانی است که اطلاعات و آگاهی های لازم را ‌در مورد مسائل گوناگون دارند.».^[۵۵]

جامعه پذیری سیاسی و فعالیت در حزب باعث یادگیری نظم و انضباط اعضای حزب در فعالیت‌های حزبی می‌گردد و هر چه بیشتر روحیه هماهنگی و همکاری را در انجام مسئولیتهایی که ممکن است در آینده از سوی حزب به آنان سپرده شود، تقویت می کند.

احزاب در مقام ساختارهای تخصصی، نقش مهم و حساب شده ای در جامعه پذیری سیاسی دارند. نظام رقابت حزبی ممکن است انتقادات را متوجه صاحب منصبان دولتی کند ولی اغلب بر حمایت مردم از ساختارها و فرآیندهای اساسی می افزاید. در نظام های رقابتی حزبی، فعالیت‌های جامعه پذیری توسط احزاب می‌تواند افتراق آفرین نیز باشد. ممکن است رهبران در تلاش برای جلب حمایت مردم، به طبقه، زبان، مذهب و دیگر افتراقات قومی متوسل شوند و شهروندان را از این اختلافات آگاه تر سازند.^[۵۶]

احزاب سیاسی به عنوان نهاد سیاسی می‌توانند یکی از عوامل تأثیرگذار بر فرهنگ سیاسی و جامعه پذیری سیاسی در جامعه و همچنین می‌توانند کانالی مطمئن و قابل اعتماد برای ترویج و تبلیغ فرهنگ سیاسی نظام و حاکمیت باشند، به شرط آنکه از لحاظ اهداف سیاسی و ایدئولوژی حاکم مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند. اگر نظام حاکم به شکل گیری احزاب اصیل با هدف، دارای ایدئولوژی، صاحب رسالت و مردم سالار معتقد باشد و آن ها را به خاطر نقشی که در جامعه پذیری سیاسی دارند مورد توجه قرار دهد، آنان قادر خواهند بود که در گسترش مشارکت سیاسی، آموزش و جهت گیری سیاسی و نهایتاًً حفظ نظام، نقش بسیار حساس و تعیین کننده ای داشته باشند.

گفتار دوم- به کارگیری و استخدام سیاسی

عضویت در احزاب سیاسی که از بازیگران اصلی ‌دموکراسی‌های پارلمانی اند، از اهمیت بالایی برخوردار است. به کارگیری یا استخدام افراد در مناصب مختلف از وظایف حزب است که با توجه به نوع نظام سیاسی از کشوری به کشور دیگر متفاوت است. در نظامهای یک حزبی، در کشوری مانند اتحاد جماهیر شوروی سابق از قبل می بایستی تمام مشاغل اساسی و مهم دولتی، توسط اعضای حزب اشغال گردد در حالی که در کشورهایی که دارای رژیم دموکراسی هستند و چند حزب برای تسخیر قدرت با یکدیگر مبارزه می‌کنند خواه و ناخواه به کارگیری و استخدام سیاسی، شکل دیگری به خود می‌گیرد و ممکن است حتی یک فرد بدون وابستگی حزبی متصدی مشاغل دولتی(به غیر از وزارت) گردد.

احزاب، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، عمده ترین شیوه مدنی برای راهیابی به مشاغل سیاسی هستند.

بین احزاب و افکار عمومی رابطه متقابلی وجود دارد. ‌گروه‌های اقلیت نیز، بدون اقدام احزاب که آن را برانگیزد و توسعه دهد، وجود پیدا نمی کنند. قبل از وجود احزاب، افکار عمومی، از خود خیلی مطمئن نیست و تقسیم می‌گردد. اما به وسیله احزاب از این تشتت و تقسیم جلوگیری می شود و نظر عمومی با صراحت و روشنی ابراز می‌گردد. احزاب افکار عمومی را تثبیت می نمایند. بدون وجود احزاب، افکار عمومی متغیر است.^[۵۷]

احزاب شکل افکار عمومی را تغییر نمی دهند بلکه تکنیک هایی برای بررسی تجلی افکار عمومی ارائه داده و سازماندهی این افکار را در قالب انطباق منافع عمومی با منافع خصوصی بر عهده می گیرند.

در عصری که اطلاعات همیشه و همه وقت در دسترس دانش آموزان است ، مفهوم یادگیری تغییر یافته است . آنچه باید در کلاس درس مورد توجه و تأکید قرار گیرد ، یاد دادن چگونه یاد گرفتن به دانش آموزان (آموزش یادگیری) است . ‌به این معنا که دانش آموزان به طور دقیق اطلاعات مورد نیاز خود را تشخیص دهند و از مهارت های لازم برای تصمیم گیری و انتخاب آن برخوردار باشند . این نوع یادگیری به توسعه توانایی دانش آموزان در تبدیل اطلاعات به دانش کاربردی تأکید دارد (کاستلز^[۲] ، ۲۰۰۱) .

فاوا^[۳] به دانش آموزان کمک می‌کند تا سواد اطلاعاتی خود و الگوهای یادگیری مادم العمر مورد نیاز برای زندگی و کار در یک محیط غنی اطلاعاتی را به طور مؤثر توسعه دهند . به منظور موفقیت و دستیابی ‌به این هدف ، برنامه درسی چارچوبی را برای دانش آموزان به منظور یادگیری نحوه حل مسئله شان با بهره گرفتن از فناوری اطلاعات ارائه دهند . دانش آموزان به کمک فناوری اطلاعات از پیرامون محیط زندگی خود آگاهی می‌یابند . آن ها از نقش فناوری اطلاعات در زندگی روزمره مطلع و با ابزارهای فناوری اطلاعات مشابه آشنا می‌شوند . از این ابزارها به طور مستقل و گروهی استفاده می‌کنند و با روش های گوناگون جمع‌ آوری ، سازماندهی و ارائه اطلاعات آشنا می‌شوند . استفاده از این ابزارها توان دانش آموزان را در ارتباطات گروهی افزایش می‌دهد و نیز اطمینان آن ها را در دستیابی به اطلاعات تقویت می‌کند ( دیلمقانی ، ۱۳۸۲ : ۲۷ ) .

قرن حاضر به دلیل توسعه و فراگیر شدن رایانه در ارتباطات و تولید روز افزون اطلاعات علمی ، قرن انفجار اطلاعات نامیده شده است . اهمیت اطلاعات به حدی است که تاثیر آن را می توان در تمام ابعاد زندگی و فعالیت های افراد و جوامع دید . در چند دهه اخیر تکنولوژی مدرن اطلاعات ، بر موفقیت و عملکرد بسیاری از جوامع ، مدارس و افراد اثر قابل ملاحضه ای گذاشته و به موزات آن پیشرفت های شگرفی که در این زمینه به وجود آمده است ، سرنوشت جوامع و افراد هر روز بیش از گذشته ‌به این فناوری مدرن گره می‌خورد . بدیهی است که در چنین موقعیتی شناخت تاثیرات فاوا یکی از عوامل مهم محیطی به شمار می‌آید که بر موقعیت ، عملکرد و سرنوشت جوامع و افراد اثرات جدی می‌گذارد ( حسن پور قروقچی ، ۱۳۸۶ : ۷۲ ) .

۱-۲ ) تعریف موضوع و بیان مسئله

فاوا در طی زمانی کوتاه ، به یکی از اجزای اساسی تشکیل دهنده ی جامعه مدرن تبدیل شده است . اینک ، بسیاری از کشورها به موازات خواندن ، نوشتن و حساب کردن ، درک فاوا و تسلط بر مهارت ها و مفاهیم پایه فاوا را به عنوان هسته مرکزی آموزش و پرورش مورد توجه داده‌اند ( قورچیان ، ۱۳۸۲ : ۲ ) .

انفجار اطلاعاتی از طریق فناوری الکترونیکی جدید از قبیل رایانه ، اینترنت ، وب ، فناوری های جدید ویدیوئی از قبیل کنفرانس های ویدیویی و ماهواره ، ماهیت دانستن را تغییر داده است . دانش آموزان به جای اینکه اطلاعات را حفظ کنند باید یاد بگیرند که اطلاعات را چگونه به دست آورند ، از اطلاعات به دست آمده چگونه استفاده کنند و اطلاعات به دست آمده را چگونه با هم ترکیب کنند . بجای اینکه اطلاعات را تنها از طریق معلمان و کتب درسی به دست آورند ، در نگرش جدید یاددهی و یادگیری ، فناوری نقش اساسی را ایفا می‌کند . این تحول آموزشی ، دانش آموزن را قادر می‌سازد که بیندیشند ، مشکلات را حل کنند ، به کار با دیگران بپردازند و برای دست یافتن به راه حل های خلاق جستجو کنند ( ذوفن و لطفی پور ، ۱۳۷۹: ۴ ) .

اهمیت استفاده از فاوا در تقویت شخصیت علمی دانش آموزان ، انعطاف پذیری ، خلاقیت ، مسئولیت پذیری ، مشارکت بیشتر در دانش آموزان ، تعمیق مطالب درسی و علاقمندی بیشتر به یادگیری و ایجاد انگیزه و پیشرفت تحصیلی آن ها می شود . دانش آموزان می‌توانند از فناوری به عنوان ابزاری برای برقراری ارتباط از راه دور و تشریک مساعی ، تعامل بین ‌گروه‌های همگن استفاده کنند . ( بیرانوند و صیف ، ۱۳۸۹ : ۱۸۹ ) . راهبردهای جدیدی را برای همکاری با همسالان و دوستان خود به کار می‌برند ؛ یادگیری آن ها توأم با انگیزه و در انجام دادن کارها از اعتماد به نفس بالایی برخوردارند ( کوزما^[۴] ، ۲۰۰۲ : ۹ ) . تحقیقات نشان می‌دهد که فناوری به کار برده شده در مدارس در فرایند یاددهی و یادگیری مفید می‌باشد . در این زمینه فرصت های داده شده به دانش آموزان به آن ها کمک می‌کند تا خلاقیت و تفکر انتقادی ، یادگیری خود هدایتی و همچنین خود مدیریتی شان را افزایش دهند . در حقیقت فناوری به عنوان یک توانمندساز ، دانش آموزان را تجهیز می‌کند تا دقیق تر بیاندیشند و خلاق تر باشند ( قویفکر^[۵] ، ۲۰۱۰ : ۱۰ ) .

نهاد آموزش و پرورش مهمترین نقش و وظیفه را در این مسیر بر عهده دارد ، یعنی اگر بستر مناسب در مدارس و محیط های آموزشی برای پرورش روحیه دانشجویی و پژوهشگری فراهم و زمینه تبادل اندیشه ها ، آرا و افکار مهیا شود ، فضای آموزشی به جای انتقال یک طرفه اطلاعات به روش های دو سویه کسب اطلاعات و دانش هدایت گردد و نقش معلمان بر تسهیل جریان و فرایند یاددهی – یادگیری متمرکز شود ، دانش آموزان و دانشجویان نیز خود خالق دانش و اطلاعات شوند ، زمینه مساعدی برای رشد و توسعه و تعالی کشورها فراهم خواهد شد . بی شک یکی از مهمترین دستاوردهای توسعه فناوری اطلاعات ، تحول در عرضه آموزش و پرورش است . کلاس های مجازی ، مدارس مجازی ، مدارس هوشمند و دانشگاه های مجازی و به طور کلی یادگیری الکترونیکی از ظرفیت های و قابلیت های قابل اتکا برای توسعه این مهارت هاست ( عطاران محمد ،۱۳۸۳ : ۱۱ ) .

به کارگیری گسترده فاوا در فرایند آموزش، همزمان با تحول در رویکردهای آموزشی در جهان، زمینه شکل گیری مدارس هوشمند را فراهم آورده است. این مدارس از جمله نیازمندی های کلیدی جوامع دانش محور می‌باشند و رویکردهای توسعه مهارت های دانشی و کارآفرینی دانش آموزان را دنبال می نمایند. در این مدارس، فرآیندهای یادگیری – یاددهی تقویت شده و محیط تعاملی یکپارچه برای ارتقای مهارت های کلیدی دانش آموزان در عصر دانایی محور فراهم می شود. ( نقشه راه مدارس هوشمند ، ۱۳۸۸ : ۳ ) .

با توجه به توضیحات فوق ، در پژوهش حاضر به پاسخ این سوال ، که آیا به کارگیری فاوا در مدارس می‌تواند عاملی جهت توانمندسازی دانش آموزان در قالب خلاقیت ، انگیزه ، پیشرفت تحصیلی ، سطح یادگیری ، فعالیت‌های گروهی و روحیه پژوهشی در مدارس هوشمند مورد مطالعه ، شود ؟

سعیدی رضوانی (۱۳۷۹) در پژوهش خود تحت عنوان “تبیین برنامه درسی پنهان در درس بینش اسلامی دوره متوسطه و ارائه راهبردها برای استفاده از این برنامه در آموزش اثربخشی دینی” نشان داد که تجربه فراگیری درس بینش اسلامی نه تنها موجب پیدایش نگرش مثبت نسبت ‌به این درس نشده ، بلکه در دانش آموزان نگرش منفی نیز ایجاد ‌کرده‌است.

متقی(۱۳۸۵) تحقیقی در زمینه رابطه رفتار و نگرش دینی با بهداشت روانی دانش آموزان دبیرستان های شهر کرمان انجام داد که نتایج حاصله از این تحقیق نشان داد که نگرش دینی دانش آموزان مناسب بوده، میزان پایبندی دانش آموزان به رفتارهای دینی بالای متوسط بوده است، بهداشت روانی دانش آموزان متوسط بوده است و بین نگرشهای دینی و رفتارهای دینی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد. بین نگرشهای دینی و بهداشت روانی دانش آموزان رابطه معناداری وجود ندارد ولی بین رفتارهای دینی و بهداشت روانی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد.

حاتمی(۱۳۸۴) در پژوهش خود با عنوان ” طراحی الگوی آموزشی نگرشهای اجتماعی مقطع راهنمایی تحصیلی ” ، در زمینه تحلیل محتوای کیفی کتاب‌های درسی تعلیمات اجتماعی و کتاب راهنمای معلم که بر اساس اصول آموزش نگرشهای اجتماعی تحلیل کرده ، ‌به این نتیجه دست یافته بود که برنامه درسی فعلی در این بخش ۵۷٫۵ درصد مطابق با معیارهای آموزش نگرش‌ها طراحی نشده اند. در این پژوهش الگوی موجود و الگوی طراحی شده توسط محقق که بر اساس آموزه های رویکرد ساختن گرایی شکل گرفته بود، مقایسه شد که شواهد تجربی و پژوهشی ، اثربخشی الگوی مطلوب را تأیید کردند.

در تحقیقی با عنوان “بررسی چگونگی نگرش دانش آموزان دبیرستانی و پیش دانشگاهی ایران به جهانی شدن و تاثیر ان بر ارزش‌ها و هویت دینی و ملی آنان “که توسط لطف آبادی و نوروزی (۱۳۸۳) انجام گرفته است، آنچه که از یافته های این پژوهش به روشنی در یافت می شود این است که سلامت روانی و نیروی زندگی لازمه ایجاد نگرش فعال و منطقی به پدیده جهانی سازی در میان نوجوانان دانش آموز است.

کاظمی (۱۳۷۹) پژوهشی را تحت عنوان “مقایسه تاثیر روش های سخنرانی ، بحث گروهی و ایفای نقش بر تغییر نگرش دانش آموزان نسبت به معلم خود و ‌هدف‌های‌ ارزشی درس دینی سال اول راهنمایی تحصیلی”انجام داده است.در این پژوهش ‌به این نتیجه دست یافته اند که در اغلب موارد- به غیر از یک فرضیه از مجموع هشت فرضیه-تاثیر روش بحث گروهی نسبت به دو روش دیگر به طور معناداری بیشتر بوده است.محقق پیشنهاد ‌کرده‌است که روش بحث گروهی استخراج شود و همراه با مثالهایی در اختیار معلمان مدارس قرار بگیرد تا ‌هدف‌های‌ ارزشی کتاب‌های درسی به ویژه کتاب‌های دینی را با بهره گرفتن از آن تدریس نمایند.

علیزاده اقدم (۱۳۷۵) در تحقیقی با عنوان “بررسی نگرش دانشجویان رشته مدیریت نسبت به رشته تحصیلی خود و تاثیر اعتماد به نفس آن ها بر عملکرد تحصیلی شان” نشان داده که بین نگرش نسبت به دروس مختلف تحصیلی و تحصیل و موفقیت و پیشرفت تحصیلی در آن درس و به طور کلی تحصیل رابطه مثبت و معناداری وجود دارد(به نقل از کشاورز و همکاران، ۱۳۸۴).

در تحقیق بارانی و همکاران (۱۳۸۹) تأثیر مثبت و معنادار آموزش کارآفرینی بر نگرش نسبت به کارآفرینی، هنجار های ذهنی و باور به خود کارآمدی تأئید می­ شود.

رضایی­ و رهسپار(۱۳۸۸) نیز در پژوهش خود ­به بررسی ویژگی­های کارآفرینی دانشجویان پرداخته و نشان می­ دهند که دانشجویان دختر و پسر در مؤلفه های روحیه کارآفرینی، نیاز به موفقیت و نیاز به استقلال دارای تفاوتی معنا دار بوده ولی در زمینه مرکز کنترل درونی، خلاقیت و ریسک‌پذیری این تفاوت معنادار نمی ­باشد.

یارائی(۱۳۸۳) در مطالعه‎ای دیگر با بررسی برخی روحیات کارآفرینی در دانشجویان دانشگاه شیراز و مقایسه آن با مدیران صنایع ‌به این نتیجه رسید که مدیران از انگیزه پیشرفت بالاتری نسبت به دانشجویان برخوردارند و ریسک‎پذیری دانشجویان از مدیران صنایع بالاتر بوده است.

نظری (۱۳۷۸) در پژوهشی با عنوان “بررسی میزان خطرپذیری در بین دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد و عوامل مؤثر بر آن”، رابطه ی ریسک پذیری را با متغیرهای جنسیت، انگیزه پیشرفت، نوجویی، مسئولیت پذیری و میزان رضایت مورد آزمون قرار داده و نتیجه گرفته که خطرپذیری دانشجویان پسر به طرز معناداری بیشتر از خطرپذیری دانشجویان دختر بوده است.

عسگری (۱۳۹۰) در پژوهشی با عنوان “رابطه مسئولیت پذیری و هیجان خواهی با تیپD ” ، نشان داد که مسئولیت پذیری با تیپ شخصیتیD ، رابطه ی منفی دارد، در حالی که ریسک پذیری با تیپ شخصیتیD و هیجان رابطه ی مثبت و معنادار دارند.

عزیز پور (۱۳۸۹)، در تحقیقی به بررسی “سرمایه اجتماعی و نقش آن در گرایش کارآفرینانه سازمان ها” پرداخته است، وی بزرگترین امتیاز رقابتی در پارادایم های جدید کسب و کار برای این که سازمان ها بتوانند خود را با تحولات سریع انطباق دهند و به شکل پویا و زنده به حیات خود ادامه دهند گرایش به سمت فعالیت‌های کارآفرینانه و تبدیل شدن به یک سازمان کارآفرین می‌داند. همچنین طبق تحقیق وی گرایش کارآفرینانه که شامل ابعادی همانند نوآوری، ریسک پذیری، پیش واکنشی، استقلال و رقابت تهاجمی می‌باشد ، به عنوان ابزار مفیدی برای ارزیابی رفتار کارآفرینانه و تاثیر آن بر روی عملکرد شرکت‌ها در نظر گرفته شده است.

جعفری مقدم(۱۳۹۰)، در پژوهشی با عنوان “توسعه ی نگرش کارآفرینانه در کتاب های درسی” نشان داد که ۸/۲۴ % از کل کتاب های بخوانیم و نیز ۹/۵۴% از کل کتاب های بنویسیم به شاخص های نگرش کارآفرینانه توجه کرده‌اند. از سوی دیگر نتایج تحقیق وی نمایان گر آن بود که از مجموعه ی ابعاد بررسی شده ی نگرش کارآفرینانه در کلیه ی کتاب ها ، خلاقیت و نوآوری از بیشترین و تشخیص فرصت از کمترین فراوانی برخوردار است.

محمدی(۱۳۹۰)، در پژوهشی با عنوان “بررسی رابطه ی بین ویژگی های شخصیتی با تمایل به کارآفرینی” به بررسی و توصیف ویژگی های شخصیتی زنان در سازمان ها و بررسی تمایل آن ها به کارآفرینی و همچنین تحلیل رابطه آن دو با یکدیگر پرداخته است. وی در پژوهش خود نشان داد که بین ویژگی های شخصیتی زنان با تمایل آن ها به کارآفرینی رابطه ی معناداری وجود دارد ، فلذا پیشنهاد ‌کرده‌است که به دلیل اینکه ویژگی های شخصیتی زنان با کارآفرینی ارتباط دارند با شناخت ویژگی ها و خصایص شخصیتی در زنان شاید بشود روحیه ی کارآفرینی را در آنان تقویت نمود وبسیاری از مشکلات و نارسایی هایی را که جامعه و سازمان ها با آن ها دست به گریبانند را حل نمود.

گیوی (۱۳۸۷)، در پژوهشی با عنوان “بررسی تاثیر نگرش کارآفرینی در کارفرمایان پروژه های دولت الکترونیک بر موفقیت پروژه ها” نشان داد که نگرش کارآفرینی در کارفرمایان پروژه های دولت الکترونیک بر موفقیت پروژه ها تاثیر می‌گذارد.

۲-۲-۲-۲- معیارهای رابطه سود و بازده­ سهام

قیمت های بازار سهام نشان دهنده تغییرات ارزش دارایی در زمانی هستند که آن تغییرات رخ می­ دهند، خواه اینکه آن تغییرات شامل زیان ها یا سودهایی در ارزش دارایی باشند . از این رو، می توان گفت که بازده­­های سهام همواره به هنگام هستند . از آنجا که محافظه کاری پیش‌بینی می­ کند، مبنای شناسایی زیان های حسابداری بسیار به هنگام تر از سودها است ، بدین ترتیب انتظار بر این است که زیان های حسابداری بیشتر از سودهای حسابداری با بازده­های سهام، تقارن زمانی^[۲۶] داشته باشند (واتز ، ۲۰۰۳: ص۹۳) ^[۲۷]. باسو^[۲۸] (۱۹۹۷) با بهره گرفتن از این مبانی معیاری را تحت عنوان « عدم تقارن زمانی سود» ، برای محافظه کاری معرفی می­ کند که در قسمت بعدی به تفصیل ‌در مورد آن بحث خواهد شد(باسو،۱۹۹۷،۳۴۱).

۲-۲-۳- تقسیم انواع محافظه کاری

رایان^[۲۹] در سال (۲۰۰۶) تعریضی را برای محافظه کاری ارائه داد که ‌بنابرین‏ تعریف محافظه کاری به ۲ نوع محافظه کاری مشروط و محافظه کاری نامشروط تقسیم می شود.

۲-۲-۳-۱- محافظه کاری مشروط: (محافظه کاری سود و زیانی- محافظه کاری از پیش تعیین شده)

محافظه کاری مشروط، محافظه کاری است که توسط استاندارد های حسابداری الزام شده است. یعنی شناخت به مقطع زیان در صورت وجود اخبار (بازده منفی سهام) و نا مطلوب و عدم شناخت سود در مواقع وجود اخبار خوب (بازده مثبت سهام) و مطلوب منلا کاربرد قاعده اقل بهای تمام شده یا خالص ارزش فروش در ارزیابی موجودی کالا، نوعی محافظه کاری مشروط است. ‌به این نوع محافظه کاری محافظه کاری سود و زیانی و یا محافظه کاری گذشته نگر می‌گویند (رایان، ۲۰۰۶، ۵۲۵-۵۱۱). باسو ،۱۹۷۷محافظه کاری را الزام به داشتن درجه بالاتری از تأیید برای شناخت اخبار خوب مانند سود، در مقابل شناخت اخبار بد مانند زیان تعریف می کند، این تعریف محافظه کاری را از دیدگاه سود و زیانی توصیف می کند که نشان دهنده محافظه کاری مشروط می‌باشد. این تعریف با توجه به مطالعات انجام شده در بازار سرمایه توسط تحقیق لاراوا و ساها مورد تأیید قرار گرفته است (باسو، ۱۹۷۷، صص۳۷-۳) همچنین تفسیر قراردادی و تفسیری و قراردادی حقوقی از تفاسیر محافظه کاری منجر به اعمال محافظه کاری مشروط می شود (کیانگ، ۲۰۰۸، ۷۹۶-۷۵۹)^[۳۰]

۲-۲-۳-۲- محافظه کاری نامشروط (محافظه کاری ترازنامه ای- محافظه کاری آینده نگر)

این نوع محافظه کاری برخلاف محافظه کاری مشروط از طریق استانداردهای پذیرفته شده حسابداری الزام نگردیده است و حاصل کمتر از واقع نشان دادن ارزش دفتری خالص دارایی ها به وسیله رویه های از پیش تعیین شده حسابداری است. این نوع محافظه کاری به محافظه کاری ترازنامه ای نیز معروف است (رایان، ۲۰۰۶: ۵۲۵-۵۱۱). تعریف فلتهام واوهلسون ،۱۹۹۵ تعریف محافظه کاری از دیدگاه ترازنامه است ‌بر اساس این دیدگاه، در مواردی که تردیدی واقعی در انتخاب بین ۲ یا چند روش گزارشگری وجود دارد آن روشی باید انتخاب شود که کمترین اثر مطلوب برحقوق صاحبان سهام داشته باشد .همچنین تفاسیر حقوقی، مالیاتی و منجر به اعمال محافظه کاری نامشروط می شود (کیانگ، ۲۰۰۸، ۷۹۶-۷۵۹).

طبق این دیدگاه حسابداری بهای تمام شده تاریخی به عنوان رویه ای محافظه کارانه توصیه می شود چرا که خالص ارزش فعلی مثبت سرمایه گذاری در حساب ها کمتر از ارزش منصفانه شان گزارش می شود.

۲-۲-۴- روش های اندازه گیری محافظه کاری

حال با توجه به اینکه محافظه کاری به دو نوع محافظه کاری مشروط و محافظه کاری نامشروط تقسیم شده است هر یک از انواع محافظه کاری با روش های گوناگون قابل سنجش است که در ذیل به آن پرداخته می شود.

۲-۲-۴-۱- روش ها اندازه گیری محافظه کاری مشروط

۱٫ روش عدم تقارن زمانی سود: ‌بر اساس معیار رابطه سود و بازده سهام قیمت بازار سهام نشان دهنده تغییرات ارزش دارایی در زمان هستند که آن تغییرات رخ می‌دهند خواه آن تغییرات شامل زیان ها یا سود های در ارزش دارایی باشند از این رو می توان گفت بازده سهام همواره به هنگام هستند. از آنجایی که محافظه کاری پیش‌بینی می‌کند مبنای شناسایی زیان های حسابداری بسیار به هنگام تر از سود است بدین ترتیب انتظار براین است که زیان های حسابداری بیشتر از سود های حسابداری با بازده های سهام، تقارن زمانی داشته باشند. باسو (۱۹۹۷) با بهره گرفتن از این مبانی معیاری را تحت عنوان عدم تقارن زمانی سود برای محافظه کاری معرفی می‌کند ‌بنابرین‏ عدم تقارن زمانی سود ‌بر اساس رابطه سود و بازده سهام به عنوان یکی از معیار های محافظه کاری تحت عنوان محافظه کاری مشروط شناخته شده است. باسو برای اندازه گیری اخبار از بازده های سهام استفاده کرد و با بهره گرفتن از رگرسیون بین سود و بازده سهام معیاری را برای اندازه گیری محافظه کاری مشروط معرفی کرد ‌بنابرین‏ هرچه عدم تقارن زمانی سود بیشر باشد بیانگر وجود محافظه کاری بیشتر در گزارشگری مالی است.

۲٫ روش کاربرد اقلام عملیاتی: محافظه کاری یک معیار برای انتخاب اصول و رویه های حسابداری در شرایط ابهام و عدم اطمینان است هنگام رو به رو شدن با عدم اطمینان بایستی روش هایی انتخاب و اعمال شوند که در نهایت منجز به کمترین مبلغ برای سود انباشته گردند در واقع در شرایط عدم اطمینان و برسر دو راهی ها، بایستی از یک سو درآمد ها و دارایی ها دیرتر و از سوی دیگر هزینه ها و بدهی ها زودتر شناسایی گردند (گیولی و هاین، ۲۰۰۰، ۳۲۰-۲۸۷) ^[۳۱]. انتخاب و اعمال این روش های محافظه کارانه از طریق حسابداری تعهدی امکان پذیر می‌گردد. برای مثال شناسایی زیان کاهش ارزش موجودی ها فقط بر اقلام تعهدی امکان پذیر می‌گردد. برای مثال شناسایی زیان کاهش ارزش موجودی ها فقط ‌بر اقلام تعهدی اثر گذار است و جریان های نقدی را متاثر نمی سازد. از اقلام تعهدی نیر عملیاتی استفاده می شود. ‌به این دلیل از اقلام تعهدی عملیاتی استفاده می شود که از یک سو حسابداری تعهدی مجرایی برای اعمال محافظه کاری است و دیگر سو اعمال اختیار از جانب مدیران در شرایط عدم اطمینان زمینه را برای اعمال محافظه کاری فراهم می‌کند. استفاده از این معیار مبتنی بر این فرض است که سطح عدم اطمینان در رابطه با اقلامی که جز عملیات معمول و مستمر شرکت نیستند (اقلام تعهدی غیر عملیاتی)، بیش از سطح اطمینان در رابطه با اقلامی است که جز فعالیت های عادی شرکت محسوب می‌شوند (همان منبع).

جمع اقلام تعهدی، عملیاتی (سرمایه در گردش) و اقلام تعهدی غیرعملیاتی ‌بر اساس مدل گیولی و هاین (۲۰۰۰) و ژانگ (۲۰۰۸) به شرح ذیل می شود: (ژانگ، ۲۰۰۸، ۵۴-۲۷)^[۳۲]

ACC _it = NI _it + DEP _it – Cfo _it

oACC = ΔAR _it + ΔI_a + ΔPE _it – ΔAP _it – ΔTP _it

NoACC _it = ACC _it – oACC _it

که در آن متغیر ها به شرح ذیل می‌شوند:

ACC: جمع اقلام تعهدی

ΔI: تغییر در موجودی کالا

NI: سود خالص قبل از اقلام غیر متفرقه

ΔPE: تغییر در پیش پرداخت ها

DEP:هزینه استهلاک

Cfo: جریان نقدی عملیاتی