تمرکز سازمان روی چهار جزء کلیدی در فرایند اولیه CRM

۲

گارتنر(۲۰۰۱)

نیاز به طراحی یک مدل CRM که برنامه های سازمان را در هشت مرحله بر مبنای استراتژی و ادغام تامین می کند

۳

آکر و مادمبی ^[۱۶۲](۲۰۰۲)

در نه مرحله اندازه آمادگی سازمان را تعریف نمودند

عوامل سازمانی
سین و همکاران(۲۰۰۵) این متغیرها را جنبه هایی از کار با مدیریت منابع انسانی، ساختار سازمانی،و تخصیص منابع تعریف نمودند(گاریدو-مورنو،پادیلا-ملندز،۲۰۱۱). به همین دلیل عواملی مانند آموزش کارکنان و انگیزه و ایجاد سیستم های پاداش مناسب در مشارکت کارکنان در اجرای این نوع استراتژی تعیین کننده خواهند بود. علاوه بر این، فرهنگ سازمانی نقش کلیدی نیز در KM بازی خواهد کرد. چشم انداز سازمان، قوانین، ساختار و سیستم پاداش عوامل مستقیم انتقال دانش در شرکت است (راچرلا و هو^[۱۶۳]،۲۰۰۶)، که با توجه به نقش مهم مدیریت منابع انسانی و مدیریت ارشد و ساختار سازمانی در ذیل به شرح مختصری از آنها پرداخته شده است.

مدیریت منابع انسانی
عامل انسانی مهم است، از آنجایی که حتی با بهترین فرآیندهای تعریف شده و پیشرفته ترین تکنولوژی ارتباط بین مردم هنوز نقش تعیین کننده در اجرای هر استراتژی تجاری دارد (مندوزا^[۱۶۴] وهمکاران،۲۰۰۷).
در طی دو دهه اخیر در متون علمی بر برنامه ریزی منابع انسانی استراتژیک تأکید می­ شود و کارکنان را به عنوان شرکائی برای سازمان ها در رسیدن به موفقیت های سازمانی می­دانند. در متون علمی اشاره شده است که سازمان ها برای رسیدن به مزیت رقابتی و هدف خود باید کارکنان را به عنوان دارایی­ های با ارزش و مشتریان درونی خود ببینند. در واقع کارکنان بازار درونی سازمان را تشکیل می­ دهند. این بازار درونی نیاز به آگاهی، آموزش، توسعه و انگیزش برای رسیدن به اهداف سازمان دارد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

اساس برنامه ریزی منابع انسانی استراتژیک بر این مبنا است که ایجاد مشتریان راضی به برآوردن نیازهای پرسنل و رضایت آنها وابسته است. کیفیت کار کارکنان و اثر آن روی کیفیت خدمات ارائه شده به مشتری و رضایت و جذب وی و در نتیجه بدست آوردن مزیت رقابتی به خصوص در صنایع خدماتی بسیار موثر است. بنابراین ایجاد انگیزه در کارکنان جهت تلاش برای ارائه خدمات با کیفیت بالاتر در راستای رضایت و جذب مشتریان مهم می باشد.
پیت و همکاران (۱۹۹۹) این ایده را تصریح کردند که برنامه ریزی منابع انسانی استراتژیک بیشتر مربوط به شرکتهای خدماتی است و اینکه همه پرسنل مشتریان درونی هستند که باید خدمات با کیفیت عالی به مشتریان بیرونی برای پشتیبانی کلیه استراتژی های سازمان ارائه دهند و این برجسته ترین دید درباره برنامه ریزی منابع انسانی استراتژیک می باشد. اهداف اصلی برنامه ریزی منابع انسانی استراتژیک ایجاد پرسنل با انگیزه و آگاه نسبت به مشتری در هر سطحی برای براوردن نیازهای مشتریان بیرونی می باشد. از این رو منابع انسانی استراتژیک پیش نیاز موفقیت در بازارهای بیرونی می باشد. لوئیس (۱۹۸۹) و کالیا (۱۹۹۸) اظهار داشته اند که سازمان برای موفقیت در بازاریابی نیازمند تمرکز بر بازارهای درونی و بیرونی می باشد. دلیل اصلی این امر آن است که اهداف اولیه برنامه ریزی منابع انسانی استراتژیک ایجاد شرایطی است که آگاهی درباره مشتری را به عنوان یکی از ضروریات سازمان به وجود آورد (دوکاکیس،۲۰۰۳)
درصنایع خدماتی که برخورد مشتری با سازمان زیاد می باشد تعامل بین مشتری و پرسنل ارائه دهنده خدمت ابزاری قوی برای دستیابی شرکت به وفاداری مشتریان است.
بسیاری از محققان روابط مشتری با پرسنل ارائه دهنده خدمت را در توسعه وفاداری مشتریان در سازمانهای خدماتی بسیار موثر دانسته اند هرچند برای پشتیبانی در این زمینه تجارب کمی وجود دارد و توجه کمی به مکانیزمی برای رسیدن به این مقوله می باشد. رابطه بین مشتری و پرسنل ابزار کم هزینه ای جهت مدیران برای توسعه وفاداری مشتریان به شرکت می باشد (یو و جانسون،۲۰۰۰)
دربازارهای رقابتی صنایع خدماتی مانند صنعت بانکداری تفاوت محصولات غیر ممکن می باشد و همه یک چیز را ارائه می دهند و همه آنچه که در هریک از اینگونه مؤسسات ارائه می شود شبیه به هم می باشد در نتیجه نرخ ها و محصولاتی که ارائه می شوند متنوع نیستند. قیمت گذاری هم ثابت می باشد و بر اساس بازار پیش می رود. تنها کیفیت خدمات برای متفاوت بودن از رقبا باقی می ماند و این تنها راهی است که می­توان خود را بوسیله ارائه سرویس های بهتر متمایز کرد. در نتیجه افراد مهمترین جنبه در ارائه خدمات با کیفیت را دارند و ناگزیر باید برای بدست آوردن مزیت رقابتی بر روی منابع انسانی سرمایه گذاری کرد (لین و همکاران،۲۰۰۵)
با توجه به مطالب ذکر شده می توان نتیجه گرفت که هر چند تکنولوژی و فرآیندهای کسب و کار، هر دو برای موفقیت فعالیتهای CRM مهم هستند اما در واقع بازاریابی داخلی از تعامل منابع انسانی و بازاریابی شکل می گیرد. از مشخصه های فرایند بازاریابی داخلی آموزش و یادگیری، روابط داخلی و سیستم های تشویقی می باشد(چن و پپوویچ،۲۰۰۳ و سین و همکاران،۲۰۰۵). در واقع کارکنان بایستی یاد بگیرند که بازاریابانی پاره وقت باشند و هر یک باید مهارت های خاصی در برقراری ارتباط با مشتریان داشته باشند. مهارت های اجتماعی زیادی چون فهم متفاوت بودن شخصیت ها، ارتباطات و شناخت های شخصی (سیگالا،۲۰۰۵).
کارکنان بایستی آنقدر خبره باشند که نه تنها آگاهی جامعی از وظایف محوله خود داشته باشند بلکه بتوانند اطلاعات را مدیریت کرده و با مشتریان بر اساس تجارب بدست آمده از آنها رفتار کنند (همان منبع).
با ایجاد سیستم های ارزیابی و تشویق، کارکنان برای تلاش در جهت نیل به اهداف سازمان انگیزه پیدا می­ کنند و رفتار آنان با تلاش جهت ایجاد یکپارچه سازی اطلاعات مشتری در راستای اهداف سازمان قرار می گیرد. نقش مدیریت ارشد و سیستم های ارزیابی و تشویق کارکنان به جهت نقش آنها در تاثیر متقابلی که در به اشتراک نهادن اطلاعات مشتری در سازمان دارند مهم است (کمیل،۲۰۰۳،کانتزپرگرو کنز،۲۰۰۵).
برای اطمینان از کیفیت خدمات هر شخصی در سازمان که با مشتریان به هر طریقی ازتباط دارد باید مهارت های متناسب برخورد با وی را داشته باشند. سازمان ها باید پرسنل خود را که ارائه دهندگان اصلی خدمات هستند آموزش دهند و بر نقش حیاتی آنها در جلب مشتری تاکید کنند. تحقیقات نشان داده است که پرسنل برای گوش دادن به صدای مشتری از عناصر کلیدی می باشند. چنانچه دو شرط زیر برقرار باشند مشتریان به بهترین خدمات دست می یابند: اول آنکه پرسنل جهت ارائه سرویس به موقع به مشتری اختیار عمل کافی داشته باشند دوم آنکه سیستمی برای شنیدن و پاسخگویی به اطلاعات جمع آوری شده از مشتری وجود داشته باشد.
شرکت هایی که به نقش مشتری در ارائه خدمات تأکید نداشته باشند یا فرآیندهای واحدهای مختلف سازمان چون فروش و خدمات را به هم لینک نکنند هزینه بالایی را بخاطر عدم توجه به افرادی که به مشکلات و راه حل های آن نزدیکند (پرسنل) متحمل می شوند. در واقع سازمان ها با مجهز کردن ارائه دهندگان خدمت به مهارتهای برخورد و تعامل با مشتری می توانند ارائه خدمات را بهبود بخشند و سیکل زمانی ارائه خدمات را کاهش دهند (آی بی ام ،۲۰۰۱). زیرا بازاریابی درونی و بازاریابی بیرونی آینه هم هستند و بطور مستقیم به هم مربوطند.وقتی رضایت در هر دو مشتریان درونی و بیرونی وجود داشته باشد هماهنگی ایجاد می شود (پیرسی،۱۹۹۵).

مدیریت ارشد (رهبری)
نقش مدیریت ارشد در پشتیبانی از دانش درباره مشتری در سازمان بسیار حائز اهمیت می باشد. از آنجا که مدیریت ارشد نقشی کلیدی در شکل دهی رفتارهای سازمان و ایجاد محیطی هدایت کننده یا بازدارنده برای فرآیندهای خلق دانش مشتری دارد می توان تاثیر بسزایی در موفقیت این رابطه داشته باشد. همچنین مدیریت ارشد با شفاف سازی هدف سازمان برای کارکنان باعث می شود که آنها در جهت رسیدن به این هدف تلاش کنند (کمیل،۲۰۰۳).
مدیریت ارشد بایستی چشم انداز مشخصی از فعالیت های CRM و اهداف آن به کارکنان ارائه نموده و همچنین باید در جهت ارتقا سطح کمی و کیفی برنامه های آموزشی و یادگیری سازمان، افزایش مهارت و دانش پرسنل، ایجاد انگیزش و تعهدات کارکنان و کاهش مقاومت در آن ها گام برداشته و نسبت به آنها متعهد باشد (چن و پپوویچ،۲۰۰۳).
وبستر(۱۹۸۸) ادعا می کند که مدیریت ارشد سازمان باید از دیدگاه مشتری محور پشتیبانی کند و بازاریابی و تمرکز مشتری در فرایند برنامه ریزی استراتژیک را یکپارچه سازد (آی بی ام،۲۰۰۱). در گزارش METAGROUP (1998) بر تعهد و پشتیبانی مدیریت ارشد بعنوان یکی از فاکتورهای کلیدی در اجرای موفق CRM تاکید شده است (چن و چچوویچ،۲۰۰۳،لیندگرین،۲۰۰۴).
در واقع مدیریت مشتری محور نیاز به حمایت و تعهد مدیریت ارشد در کلیه مراحل اجرای CRM دارد در غیر این صورت CRM سریعاً با شکست مواجه می شود.

ساختار سازمانی
وجود ساختار یکی از ویژگی های اصلی هر سازمان است که بر اساس آن فعالیت ها، متفاوت از یکدیگر تفکیک شده و بین وظایف هماهنگی ایجاد می گردد، همچنین با وجود ساختار، روند تفویض اختیار، مسئولیت، کنترل مقررات و استانداردها بین فعالیت ها و مجریان آنها مشخص می شود (بانگ،۱۹۸۵).
در تعریف دیگر، ساختار سازمانی عبارت است از الگوی ارتباطات میان بخش ها و اجزا یک سازمان. به عبارت دیگر سازمان ها به طور آگاهانه بخش ها و واحدهایی را به عنوان پاره سیستم در سیستم اصلی به وجود می آورند و میان این پاره سیستم، الگوی ارتباط و تعامل مشخص را حاکم می کنند. این تمایز درونی، بین بخش ها والگوهای ارتباطات میان آنها را ساختار سازمان می نامند (کتز،۱۹۸۵).
مینتزبرگ ^[۱۶۵](۱۳۷۱) اشاره می کند که ساختار سازمان مجموعه راه هایی است که در طی آن فعالیت های سازمان به وظایف شناخته شده تقسیم و میان این وظایف هماهنگی ایجاد می شود.
ساختار سازمانی چهارچوبی است که مدیران برای تقسیم و هماهنگی فعالیتهای اعضای سازمانی آن را ایجاد می‌کنند و تعیین کنندۀ روابط رسمی گزارشگری در سازمان و تعداد افرادی که بصورت گروهی در دوایر کار می کنند و گروهبندی یا تقسیم دوایری که در کل سازمان وجود دارد؛ است.

۲-۱-۱-۳- سنتز مایعات یونی
سنتز مایعات یونی در دو مرحله انجام می­ شود:
۱-تهیه کاتیون به­وسیله واکنش چهار­تایی کردن^[۲۴] (مثل چهارتایی کردن آمین­ها).
۲-واکنش تغییر آنیون.
ویژگی­ها و خلوص مایعات سنتز شده توسط NMR تعیین می­ شود. مقدار آب مایع یونی خشک و خالص توسط آنالیز کولومتر کارل-فیشر^[۲۵] تعیین می­ شود. تهیه مایعات یونی در مقادیر بالا خیلی مشکل­آفرین نیست، ­می­توان آن­ها را با خلوص کافی تهیه کرد.
مایعات یونی را می­توان برای دوره­ های زمانی طولانی نگه­داری کرد، بدون اینکه تجزیه یا تخریب شوند. هر­چند تعدادی از آنها رطوبت جذب می­ کنند.­ در نهایت این امکان وجود دارد که مایعات یونی بی­شماری را با ویژگی­های مختلف سنتز کرد [۷۸].

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۱-۲-۱-رنگ­ها
رنگ­ها معمولا منشاء مصنوعی و ساختار مولکولی آروماتیک پیچیده­ای دارند که به احتمال زیاد از قطران ذغال سنگ وهیدروکربن­هایی مانند بنزن، نفتالن، انتروسن، تولوئن و زایلن گرفته شده ­اند. امروزه بیش از صدهزار رنگ تجاری در بازار موجود هستند. رنگ­ها به سه دسته طبقه ­بندی می­شوند. دسته اول رنگ­های آنیونی هستند که شامل رنگ­های اسیدی و رنگ­های رادیواکتیو می­ شود. رنگ­های آنیونی در محلول آبی بار منفی را به واسطه گروه ­های سولفات حمل می­ کنند. دسته دوم رنگ­های کاتیونی هستند که رنگ­های بازی را شامل می­ شود رنگ­های کاتیونی بار مثبت را به واسطه حضور گروه ­های سولفور و آمین پروتونه حمل می­ کنند. دسته سوم رنگ­های غیریونی هستند که شامل رنگ­های پراکنده می­ شود. رنگ­ها به­ طور گسترده­ای در صنایع مختلف مصرف می­شوند، مقادیر اندکی رنگ (زیر یک میلی­گرم بر لیتر) اثرات مخرب قابل توجهی در محیط زیست دارند و علاوه بر اینکه به زیبایی طبیعت آسیب می­رسانند سمی و سرطان­زا هستند و زندگی آبزیان را هم به خطر می­اندازند [۷۹ و ۸۰].
۲-۱-۲-۲-ضرورت و اهمیت انجام حذف رنگ
امروزه بیش از صد هزار رنگ تجاری در بازار موجود هستند و نزدیک به یک میلیون تن رنگ در سال تولید می­ شود در حالی که ده درصد از این رنگ­ها به صورت فاضلاب وارد محیط زیست و منابع طبیعی می­ شود. آب آشامیدنی استفاده شده توسط هر انسان برای نوشیدن و پخت­وپز باید خالص و عاری از آلودگی باشد. فاضلاب صنایع نساجی، محصولات آرایشی، چاپ، مواد غذایی و صنایع کاغذ­سازی آلوده به رنگ هستند. بیش از هشتاد درصد از رنگ­ها توسط صنایع نساجی مصرف می­شوند و فاضلاب این صنایع شامل انواع مختلف از رنگ­ها است. این فاضلاب­های رنگی می­توانند با سیستم آب­های سطحی و زیرزمینی مخلوط شوند و به آب آشامیدنی انتقال یابد بسیاری از رنگ­ها و محصولات حاصل از تجزیه آنها برای موجودات زنده سمی هستند، اغلب رنگ­ها غیر زیست تخریب پذیرند ودر مقابل نور و اکسیداسیون پایدارند، و از این رو با روش­های معمول از بین نمی­روند. انتشار این رنگ­ها در جریان آب باعث اثرات زیست محیطی جدی می­شوند و با توجه به رنگ شدید آنها انتقال نور خورشید به آب را کاهش می­ دهند، و زندگی گیاهان آبزی را تحت تاثیر قرار می­ دهند و سبب برهم زدن اکوسیستم­های آبی می­شوند به­علاوه برای انسان­ها نیز سمی هستند. بنابراین حذف رنگ از فاضلاب­های رنگی ضروری است و دفع این مواد رنگی از فاضلاب صنایع قبل از تخلیه آنها به درون محیط زیست به یکی از مشکلات صنایع تبدیل شده است[۸۱ و ۸۲].
۲-۱-۲-۳-انواع روش­های حذف رنگ
روش­های حذف رنگ از محیط­های آبی شامل فرایندهای مختلف فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی می­باشد این روشها شامل جذب [۸۳] ، صافی­های نانو [۸۴]، رسوب­دهی [۸۵]، انعقاد الکتریکی، اکسیداسیون الکتروشیمیایی، اکسیداسیون نوری و استخراج مایع-مایع می باشد [۸۶].
۲-۱-۳-۱-طراحی آزمایش
در یک آزمایش عمدا یک یا چند فاکتور تغییر داده می­ شود که اثر این تغییرات روی پاسخ خروجی مشاهده شود. طراحی آزمایش^[۲۶] یک روش کارآمد برای برنامه­ ریزی آزمایش است به­ طوری­که اطلاعات به­دست آمده را می­توان تجزیه وتحلیل کرد و نتایج معتبر وعلمی را به دست آورد. طراحی آزمایش با تعیین هدف آزمایش و انتخاب فاکتورهای موثر بر آزمایش آغاز می­ شود. تکنیک­های طراحی آزمایش طراحان را قادر می­سازد که اثرات فردی و تعاملی فاکتورهای مختلف را روی پاسخ خروجی تعیین کند. طراحی آزمایش هم­چنین بینش کاملی از تعامل بین عناصر طراحی را فراهم می­ کند. بنابراین کمک می­ کند که هر طراحی استاندارد به یک طرح قوی تبدیل شود. طراحی آزمایش یک راه مقرون به صرفه برای حل مشکلات جدی در شرکت­های بزرگ دنیا است. این تکنیک چیزی که از طریق آزمایش قابل وصول نیست را فراهم می­ کند با طراحی آزمایش می­توان یکی از فاکتورها را تغییر داد در حالی که دیگر عوامل ثابت­اند مزیت­های دیگر طراحی آزمایش این است که پاسخ فاکتورهای به هم پیوسته را در یک طیف گسترده­ای از مقادیر می توان مشاهده کرد و این تکنیک بهترین ترکیب از مقادیر را پیدا می­ کند و یک نرم افزار فوق العاده سریع است [۸۷].
۲-۱-۴-۱-بررسی اثر افزایش نمک
برای مدت زیادی این علم وجود داشت که افزایش نمک­های معدنی به مخلوط آب و یک حلال آلی امتزاج­پذیر با آب سبب ایجاد جدایی بین حلال آلی و آب و تشکیل سیستم دو­فازی می­ شود در بعضی مواقع به این پدیده جداسازی فازها با القای نمک^[۲۷] نیز گفته می­شد. این اثر برای تعدادی از حلال­های امتزاج­پذیر با آب مانند استون، متانول، اتانول واستونیتریل انجام شد نمک­های متفاوت با غلظت­های مختلف سبب ایجاد درجات مختلفی از جدایی دو فاز می­شدند. حلال­های امتزاج­پذیر با آب که از قطبیت بالایی نیز برخوردارند، در این سیستم­ها برای استخراج یا تغلیظ بسیاری از گونه­ ها که با استخراج مایع-مایع متداول (استخراج با حلال غیرقابل امتزاج با آب) قابل استخراج نیستند به­کار می­روند [۸۸].
اما اثر نمک­زنی را می­توان برای افزایش میزان استخراج در حلال­های غیرقابل امتزاج با آب نیز به­کار برد. برای گونه ­هایی که بسیار اندک با حلال­های آلی معمول به کار رفته مانند دی اتیل اتر استخراج می­شوند، اثر نمک­زنی ممکن است بازده استخراج ترکیبات آلی مختلف از محلول­های آبی را افزایش دهد و بنابراین سبب بهبود حساسیت و دقت آزمایش شود [۸۸ و۸۹].
تغییر در انحلال­پذیری یک غیرالکترولیت (حل­شونده) در محلول آبی بر اثر افزایش یک الکترولیت را به عنوان اثر نمک­زنی معرفی می­ کنند. برای دو قرن دانشمندان از این روش برای ایزوله کردن و خالص کردن ترکیبات شیمیایی استفاده می­کردند. بنابراین، در اثر افزایش الکترولیت هم می ­تواند افزایش حلالیت^[۲۸] و هم کاهش حلالیت^[۲۹] رخ دهد[۹۰].
بازده استخراج در روش نمک­زنی به ترکیب دو فاز آبی (فازی که از آب غنی شده است) و فاز آلی (فازی که از جزء آلی غنی شده است) که تحت اثر نمک­زنی از هم جدا می­شوند بستگی دارد. چند معادله تجربی برای توضیح اثر نمک در مخلوط دو حلال ارائه شده است، از جمله معادلات تجربی که برای نشان دادن اثر نمک­زنی در مخلوط حلال­ها وجود دارد معادله ستکنو^[۳۰] (۲-۱) می­باشد. این معادله به طور گسترده در اثر نمک بر روی حلالیت گازها و حلال­های آلی در محلول­های نمکی استفاده می­ شود. هرچند، در مخلوط­هایی که حلال آلی و آبی به هر نسبتی در هم امتزاج­پذیر هستند یا نسبت به هم حلالیت متقابل بالایی دارند موفق نبوده است.
(۲-۱) log( )=log
در معادله(۲-۱) و sبه ترتیب انحلال­پذیری غیرالکترولیت در آب و الکترولیت در محلول است. غلظت الکترولیت، ضریب فعالیت غیرالکترولیت و k ثابت نمک­زنی است. مقادیر مثبت برای ثابت نمک­زنی نشان دهنده کاهش حلالیت در اثر افزایش الکترولیت و مقادیر منفی برای این ثابت نشان­دهنده افزایش حلالیت است [۹۲].
از جمله معادلات تجربی دیگر، معادله جانسون-فورتر^[۳۱] (۲-۲) می­باشد.که اثر نمک را در تغییر فراریت نسبی اجزاء در مخلوط دو حلال بررسی می­ کند. البته این معادله به بررسی اثر نمک بر روی تعادل بخار- مایع در مخلوط در حضور نمک می ­پردازد.
Ln= = α (۲-۲)
که در معادله (۲-۲) ، ، و به ترتیب کسرهای مولی اجزای a و b در فازهای بخار و مایع و کسر مولی نمک s در فاز مایع و و به ترتیب فراریت­های نسبی مخلوط در حضور نمک و در غیاب نمک می­باشد. . هم ثابت فورتر در این معادله است. در این معادله هم مقادیر مثبت برای ثابت فورتر بدین معنی است که فاز بخار از جزء a غنی شده است (کاهش حلالیت) و برای مقادیر منفی از ثابت فورتر افزایش حلالیت مشاهده می­ شود[۹۲ و ۹۳].
۲-۱-۴-۲-مکانیسم اثر افزایش نمک
اثر افزایش نمک بر روی محلول­های غیرالکترولیت به دلیل انواع زیاد مختلف برهم­کنشهای بین مولکولی یون-حلال، یون-غیرالکترولیت و غیرالکترولیت-حلال بسیار پیچیده است این مساله با توجه به انواع یون­ها وغیرالکترولیت­ها پیچیده­تر هم خواهد شد، به همین علت چندین تئوری برای توضیح کمی وکیفی این موضوع بیان شده است تا بتوان مکانیسم این پدیده را توصیف کرد [۹۲].
الف-تئوری آب­پوشی^[۳۲]
این تئوری جزء قدیمی­ترین و ساده­ترین تئوری­های مطرح شده در مورد کاهش حلالیت در اثر افزایش الکترولیت است. براساس این تئوری یون­ها توسط مولکول­های آب احاطه می­شوند که به این فرایند آب­پوشی یون­ها گفته می­ شود [۹۲].
وقتی یک الکترولیت به محلولی از یک غیرالکترولیت اضافه می­ شود، بر سر مولکول­های حلال (در اینجا منظور از حلال آب است) بین آن­ها رقابتی ایجاد می­ شود وهمان­طور که انتظار می­رود، برنده این رقابت یون­های الکترولیت یا یون­هایی هستند که تمایل بیشتری به حلال دارند. این مساله سبب می­ شود، تا مولکول­های حلال از اطراف غیرالکترولیت پراکنده شده و سبب کاهش میزان آب­پوشی آنها و در نتیجه کاهش حلالیت اجزای حل­شونده و جدا شدن آن­ها از محلول شوند. در نتیجه مولکول­های غیرالکترولیت رسوب می­ کنند یا به حالت تعلیق در می­آیند. شکل (۲-۲) این تئوری را نمایش می­دهد. همان­طور که در شکل دیده می­ شود با افزایش غیرالکترولیت A مولکول­های حلال آن را احاطه می­ کنند ولی زمانی که الکترولیت B به آن اضافه می­ شود مولکول­های حلال غیرالکترولیت A را رها کرده و اطراف B را احاطه می­ کنند. اما این تئوری با همه سادگی که در توصیف این اثر دارد دارای معایبی نیز هست که مهم­ترین آن عدم توجیه و توضیح افزایش حلالیت حل­شونده در اثر افزایش الکترولیت است[۹۲].

شکل(۲-۲). تئوری آب­پوشی. بر اساس این تئوری کاهش حلالیت از حرکت مولکول­های آب از اطراف حل­شونده و احاطه کردن یون­های الکترولیت ناشی می­ شود.
ب- تئوری دو­قطبی آب^[۳۳]
کروت و رابینسون^[۳۴] در سال ۱۹۲۶ پیشنهاد کردند که ساختار حلال نقش مهمی در اثر نمک­زنی ایفا می­ کند. بر اساس این تئوری اثرات مختلفی که نمک­ها بر رو­ی حل­شونده­های مختلف دارند بر اثر نحوه جهت­گیری دو­قطبی­های آب در لایه آب­پوشی اطراف یون­ها می باشد. بدین صورت که اگر جهت­گیری مناسبی از مولکول­های آب به سمت حل­شونده قطبی وجود داشته باشد، سبب افزایش حلالیت می­ شود اما اگر این جهت­گیری مطلوب نباشد سبب کاهش حلالیت می­ شود. ساختار خود الکترولیت روی لایه آب پوشی و روی دوقطبی­های آب مؤثر است و تعیین می­ کند که افزایش یا کاهش حلالیت رخ دهد. شکل (۲-۳) این تئوری را نشان می­دهد. اما با اینکه این تئوری کاملا این اثر را در حل­شونده­های قطبی تشریح می­ کند اما قادر نیست این پدیده را در مورد حل­شونده­های غیرقطبی توجیه کند. همان طور که در شکل (۲-۳) دیده می­ شود در اثر افزایش حل­شونده قطبی Aمولکول­های آب به صورت دوقطبی­هایی اطراف آن را با جهت­گیری مناسبی فرا می­گیرند و سبب افزایش انحلال­پذیری آن می شوند ولی وقتی که حل شونده قطبی B به مخلوط اضافه می­ شود دوقطبی­های آب Aرا رها کرده و با جهت­گیری مناسبی B را احاطه می­ کنند، یعنی جهت­گیری آنها نسبت به A نامناسب می­ شود و بدین­صورت سبب جدا شدن A از مخلوط می­شوند[۹۲]. این مساله به خاطر تمایل بیشتر B نسبت به A به دوقطبی­های آب است.

شکل (۲-۳). تئوری دو قطبی آب. این تئوری پیشنهاد می­ کند که جهت­گیری مناسب مولکول­های آب اطراف حل­شونده­های قطبی سبب افزایش حلالیت می­ شود و بر­عکس.
ج-تئوری الکترواستاتیک^[۳۵]
برای توضیح تغییرات مشاهده شده در اثر نمک­زنی روی غیرالکترولیت­های غیرقطبی، دبای و مک اولای^[۳۶] تئوری الکترواستاتیک را برای توصیف این پدیده بیان کردند. اصل تئوری بر این اساس است که مقدار کار ضروری برای خنثی کردن یون­ها در حلال خالص از مقدار کار لازم برای خنثی کردن در محلول شامل غیرالکترولیت غیرقطبی متفاوت است. به همین دلیل آن­ها کاهش یا افزایش حلالیت در اثر افزایش نمک را به اثر حل شونده روی ثابت دی­الکتریک حلال نسبت دادند. بر همین اساس، اگر محلول اشباع­شده از حل­شونده ثابت دی­الکتریک کمتری از آب داشته باشد کاهش حلالیت اتفاق می­افتد و اگر محلول اشباع­شده از حل­شونده ثابت دی­الکتریک بیشتری از آب داشته باشد افزایش حلالیت روی خواهد داد.
مزیت اصلی این تئوری این است که توضیحی برای اثر نمک­زنی الکترولیت­های خنثی معمولی مثل سدیم و پتاسیم­کلرید فراهم می­ کند [۹۲].
د- تئوری فشار درونی^[۳۷]
مک دویت و لانگ^[۳۸] مدلی را برای مطالعه جنبه­ های کیفی و کمی اثر افزایش نمک ارائه دادند. بر اساس این تئوری، مولکول­های حل­شونده خنثی در محلول فضاهایی را اشغال می­ کنند.همین حضور آن­ها در محلول فشار درونی بر مولکول­های حلال وارد می­ کند. به طور کلی، وقتی که فشردگی محلول افزایش می یابد، کاهش حلالیت اثر غالب است و بر عکس. با اینکه این تئوری اثر افزایش نمک را در مورد غیر­الکترولیت­های غیرقطبی با توجه به تغییر حجم محلول در اثر حل شدن نمک توجیه می­ کند اما برای غیرالکترولیتهای قطبی توضیحی ندارد. این مدل در شکل (۲-۴) نشان داده شده است [۹۲].

شکل(۲-۴). تئوری فشار درونی. بر اساس این تئوری اگر حضور حل­شونده غیر قطبی فشار درونی بر روی مولکول­های حلال را کاهش دهد سبب افزایش حلالیت حل­شونده می­ شود و بر عکس.
۲-۱-۴-۳-اهمیت پدیده Salting- out
این پدیده هم در زمینه ­های بنیادی و هم کاربردی اهمیت دارد . اطلاعات حاصل از تحقیقات را می­توان برای مطالعه سینتیک اثر نمک، توضیح مکانیسم واکنش­ها و پیش ­بینی سطح آب­گریزی پروتئین­ها و سلول­های باکتری­ ها به­کار برد. این اثر برای تعیین کمی پروتئین­ها ، متابولیت­های فعال داروها و سم­ها در خون و دیگر سیالات بدن بسیار مفید است. هم چنین از این پدیده می توان برای رنگ­سنجی^[۳۹] ، خالص­سازی ترکیبات دارویی ، پروتئین­ها و DNA از نمونه­های ذخیره شده و تازه که در علم پزشکی قانونی^[۴۰] بسیار مهم است استفاده کرد. ماکرومولکول­های مورد نیاز در تحقیقات را معمولا توسط این پدیده ایزوله می­ کنند. چون پدیده نمک­زنی میزان بازیابی را افزایش می­دهد کاربردهای صنعتی فراوانی دارد.
به طور مثال، برای خالص­سازی در مقیاس بالای ترکیبات شیمیایی، دارویی، فراورده­های نفتی و آنزیم­ها از این اثر می­توان بهره گرفت. این مطلب را باید ذکر کرد که پدیده نمک­زنی کاملا پدیده­ای فیزیکی بوده و تحت تاثیر خصوصیات مولکول­ها و ماکرو­مولکول­هایی مانند DNA،RNA و پروتئین­ها نیست.گواه این مطلب این است که ترکیبات دارویی، اسید­های نوکلئیک و پروتئین­های خالص شده توسط این اثر به طور عادی و روزمره در تحقیقات مورد استفاده قرار می­گیرند [۹۲].
فصل دوم
مروری بر­کارهای انجام شده
۲-۲-۱-معرفی کونگو­رد
کونگو­رد^[۴۱] نمک سدیمی از بنزیدین دی آزو بیس(۱-نفتیل آمین۴-سولفونیک اسید) می­باشد که به عنوان جوهر بیولوژیکی و شناساگر اسید_-باز به کار می­رود که در محلول­های بازی سرخ و در محلول­های اسیدی آبی­رنگ است.کنگورد رنگی است که اساس آن بنزیدین است واز دسته رنگ­های دی­آزو و آنیونی بوده ودارای وزن مولکولی بالایی می­باشد. ساختار شیمیایی این رنگ در شکل(۲-۵) نشان داده شده است.
شکل(۲-۵). ساختار شیمیایی کونگورد. فرمول مولکولی _{C32H22N6O6S2Na2} و وزن مولکولی=۶۹۶٫۶۵ گرم بر مول _nm497₌.
کونگورد در صنایع نساجی،کاغذ، لاستیک و پلاستیک به طور گسترده­ای استفاده می­ شود.کونگورد بسیار در آب محلول ودر محیط زیست ماندگار است.
محصولات حاصل از تجزیه این رنگ سرطان­زا هستند.کونگورد سبب تحریک و سوزش پوست، چشم وسوزش معده در انسان می­ شود. این رنگ سلول­های خونی را تحت تاثیر قرار می­دهد وسبب ایجاد لخته خون و خواب آلودگی و مشکلات تنفسی می­ شود [۸۰ و ۸۶].

حکیما! چو کس نیست ، گفتن چه سود ؟ از این پس ، بگو کافرینش چه بود
تویی کرده ی کردگار جهان ندانی همی آشکار و نهان
به دانش ز دانندگان راه جوی به گیتی بپوی و به هرکس بگوی
ز هر دانشی چون سخن بشنوی ز آموختن یک زمان نغنوی
چو دیدار یابی به شاخ سخن بدانی که دانش نیاید به بن
ج۱ب۳۳-۲۵
آفرینش خرد چنانکه در حدیث آمده است « اول ما خلق الله العقل » نقطه ی آغاز آفرینش و سرفصل همه ی بحثهای دینی به شمار می رود . اما در این جا خرد آغاز و انجام این آموزه هاست . خرد آفریدگار جهان و فرمانروای آن است . همه ی کمالات اخلاقی ، تنها جنبه ای از خرد به شمار می آیند و بالاتر از همه اینکه عالی ترین ستایش و در واقع گونه ای پرستش درباره ی خرد به جای آورده می شود . (کویاجی ،۱۳۷۱ :۹-۶ )
منظور فردوسی این بوده است که خرد را مبنای اساسی و کارگزار تام فرآیندهای آفرینش قرار دهد . پس استدلال می کند که « خرد » در حقیقت سرچشمه ی هستی است و نخستین آفریده به شمار می رود .
او خرد را نمی تواند ستایش کند و به این عجز خود معترف است چرا که می توان خرد را مبنای همه ی صفات نیکی دانست که فردوسی در تمام شاهنامه مورد ستایش قرار می دهد و می توان همراه با ناصر خسرو او را « شاعر خرد » نامید . عظمت خرد در نزد او به اندازه ای است که وصف آن از سوی حکیمی چون خود وی صعب و مشکل است و اگر او خرد را ستایش کند کسانی که بتوانند آن را دریابند انگشت شمار هستند .
ستایش های فردوسی از جوهر خرد با آن چه نویسنده در مینوگ خرد ( مینوی خرد ) نوشته است سخت همانندی دارد .
در مینوگ خرد آمده است : « برای ستایش فرشته ی خرد « جوهر عقل » انسان باید کوشش فراوان کند و میزان نیازش وی را از دیگر فرشتگان بیشتر سازد . در این صورت است که بشر خواهد توانست حق این فرشته ی بزرگ را به جای آورد و کم کم جوهر عقل در نهاد خود وی نیز بالنده خواهد شد و فرشته ی خرد که همان وهومن ( بهمن ) است با وی سخن آغاز خواهد کرد و به او خواهد گفت : ای دوست مهربان که به بزرگداشت و پرستش من پرداخته ای از من که جوهر عقلم یاری بخواه تا یار و یاورت باشم و تو را به سوی پاکیزگان و نیکوکاران جهان برین رهنمون کنم و از جسمت در این جهان و روانت در آن جهان پاسداری کنم . » (ستوده،۱۳۷۴ : ۵۳۷ )

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در شکند گمانیک ویچار ( گزارش گمان شکن ) آمده است : « روان آدمی با پنج موهبت معنوی آمیختگی دارد که یکی از آن ها خرد است . همان گونه که در جسم آدمی نیز پنج وسیله ی درک و شناخت تعبیه شده است ، چشم و گوش و بینی و دهان و پوست » (همان، ۵۳۸ )
از دیدگاه حکیمی چون فردوسی واژه ی خرد بسیار گسترده است . می توان خرد را سرچشمه ی مظاهر اخلاقی و صفاتی چون پرهیز از شتاب ، بردباری ، پرهیز از کبر و غرور ، بی توجهی به زرق و برق زندگی ، ملاطفت ، معاشرت با دانایان و بسیاری از صفات دیگر دانست که فردوسی در کتاب گران قدر خود به آن ها اشاره می کند .
خرد شاهنامه فردوسی را می توان به نام فضایلی چون راستی ، زیرکی ، بردباری ، رازداری و مهر خواند . زیرا خرد تاج همه ی این فضایل و نیکی مطلق است و هیچ کدام از فضایل نسبت به خرد برتر نیست و خرد رازهایِ نهانِ جهان را که از دیده ها پنهان است میداند و به خردمند آشکار می کند .
« در تمام نظام های اخلاقی کهن تصور « نیکی مطلق » جای مهمی را اشغال می کند چرا که مراد از زندگی با فضیلت همین است . در نظام اخلاقی فردوسی این نیکی مطلق با به دست آوردن خرد مطابقت دارد نه تنها هدف اخلاق آدمی به شمار می آید بلکه ریشه و تنه ی درختی است که همه ی فضیلت های فردی تنها شاخه های بسیار آن است . » (پژوهش در شاهنامه ۲۳ )
خرد زیبنده ترین چیز برای سلاطین و حکام و ضامن دوام و پایداری حکومت هاست . در سایه خردمندی انگیزه ی خدمت به مردم ایجاد می شود و از ظلم و تعدی جلوگیری به عمل می آید .
فردوسی در داستان فریدون می گوید که انسان خردمند از جهان شاد نمی شود :
جهانا ! سراسر فسوسی و باد به تو نیست مرد خردمند شاد
ج۱،ب۲۴۲۶
در داستان کاوس آن زمان که کاوس به زال و رستم پیغام می دهد که رستم به کمکش رود فردوسی بعد از گریه ی رودابه برای فرزندش ، می گوید که :
زمانه بر این سان همی بگذرد پی اش مرد دانا همی بشمرد
هر آن روز کان بر تو بر برگذشت تنت از بد گیتی آزاد گشت
ج۲،ب۱۱۵۷-۱۱۵۶
فردوسی یکی از دلایل وقوع غمنامه ی سهراب را دور بودن خرد می داند :
جهانا شگفتا ! که کردار توست هم از تو شکسته هم از تو درست
از آن دو یکی را نجنبید مهر خرد دور بد مهر ننمود چهر
ج۲ب۲۲۹۶-۲۲۹۵
اگر یار باشد روان را خرد به نیک و به بد روز را نشمرد
ج۴ب۳۵۶۰
فردوسی باز هم در داستان فرود سیاوش می گوید :
اگر خود نزادی خردمند مرد ندیدی ز گیتی چنین گرم و سرد
بزاد و به کوریّ و ناکام زیست بر آن زیستن زار ، باید گریست
ج۴ب۸۴۰-۸۳۹
فردوسی در داستان دوازده رخ می گوید انسان خردمند از کار جهان شگفت زده می شود:
چنین است کردار این پرفریب چه مایه فراز است و چندی نشیب
خردمند را دل ز کردار اوی بماند همی خیره در کار اوی
ج۵ب۳۶۹۵-۳۶۹۴
خرد چون شود کهتر کام و رشک چنان دان که بیگانه خواند پزشک
ج۵ب۵۵۸۹
فردوسی در داستان کیخسرو می گوید که خرد نباید کهتر کام و رشک قرار گیرد :
بداند که گیتی بر او بگذرد نگردد به گرد در بیخرد
خرد چون شود کهتر کام ورشک چنان دان که دیوانه خواند پزشک
ج۵ب۵۵۸۹-۵۵۸۸
فردوسی بزرگ در پادشاهی لهراسب چنین می سراید که هر کس که خرد دارد نباید اندوهگین باشد :
نماند به کس روز سختی نه گنج نه آسانی و شادمانی نه رنج
بدونیک بر ما همی بگذرد نباشد دﮊم هرکه دارد خرد
ج۶ب۲۰۰-۱۹۹
در جای دیگری نیز می گوید که در این سرای سپنجی خرد راهنمای انسان است :
اگر مانم اندر سپنجی سرای روان و خرد باشدم رهنمای
سرآرم من این نامه ی باستان به گیتی بمانم یکی داستان
ج۶ب۴۹۳۳-۴۹۳۲
فردوسی در پادشاهی بهرام شاپور و بعد از مدح محمود به همه ی انسان ها به ویـﮊه محمود می گوید که عمر انسان که رو به پیری می نهد باید توبه کند و راه خرد را در پیش بگیرد :
ایا شصت و سه ساله مرد کهن تو از باد تا چند رانی سخن
همان روز تو ناگهان بگذرد در توبه بگزین و راه خرد
ج۷ب۴۴۲۲-۴۴۲۱
فردوسی در پایان پادشاهی قباد پیروز چنین داد سخن می دهد که اگر می خواهی بعد از مرگ تو را ستایش کنند باید خرد ترگ انسان باشد :
کنون کار زروان و مرد جهود سرآمد خرد را بباید ستود

اهمیت نسبی

تجربه وقضاوت تاحدودی همسو با یکی از فعالیتهاست

۵

اهمیت شدید

تجربه و قضاوت به شدت با یکی از فعالیتها همسوست

۷

اهمیت بارز یا خیلی شدید

یکی از فعالیتها بسیار بیشتر از فعالیت دیگر مورد توجه قرار می‌گیرد و غالب بودن در عمل ظاهر می‌شود

۹

اهمیت فوق‌العاده

برتری آشکار یک فعالیت بر دیگری ، بالاترین ترتیب ممکن قابل تایید است.

۲و۴و۶و۸

برای حالاتی که درجه اهمیت بین مقادیر بالاست

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

گاه لازم می آید که از نظر عددی ، قضاوت میانه‌ای را انجام دهد از آنرو که واژه مناسبی برای شرح آن وجود نداشته باشد

در این مقایسه برای هر یک از تفاوتهای مربوط به مقایسه دوتایی عناصر مشابه در هر سطح از سلسله مراتب براساس معیار موجود در سطح بالا، ارزش ۱ تا ۹ در نظر گرفته شده است.
وقتی یک عنصر را در یک ماتریس با خودش مقایسه می‌کنیم به عنوان مثال در ماتریس مورد مثال A1 ، A1 نتیجه ۱ خواهد شد پس قطر ماتریس را عدد ۱ پر کرد. همیشه اولین عنصر از یک جفت (عنصر واقع در ستون چپ ماتریس) را با دومین عنصر (واقع در ردیف بالا) مقایسه کنید و آنگاه با بهره گرفتن از مقیاس جدول ارزش عددی آنرا تخمین بزنید. در اینصورت ارزش معکوس برای مقایسه دومین عنصر سمت چپ با اولین عنصر ردیف اول بکار برده می‌شود. برای مثال ، اگر دو عنصر مورد مقایسه سنگ باشد و سنگ اول (عنصر واقع در ردیف ستون چپ) ۵ بار سنگین‌تر از سنگ دوم (دومین عنصر ردیف بالا) باشد. عدد ۵ را در ردیف اول ستون دوم وارد کنید و عدد ۵/۱ را در ردیف دوم ستون اول قرار دهید. (یعنی سنگینی سنگ دوم ۵/۱ برابر سنگ اول است) (قدسی پور ، ۱۳۸۱).
۳-۸-۱-۳- استخراج اولویتها از جدولهای مقایسه گروهی
برای استخراج اولویتها صرفاً جدولهای مقایسه گروه را در نظر می‌گیریم، برای تعیین اولویت از مفهوم نرمال‌سازی و میانگین موزون استفاده می‌شود. برای نرمال‌سازی روش های متعددی وجود دارد. در AHP برای نرمال کردن اعداد جدولهای مقایسه‌ای از روابط زیر استفاده می‌شود.

که در آن rij مولفه نرمال شده است. و i و j دو سیستم مورد مقایسه می‌باشند. و aij مؤلفه مربوط به مقایسه آنهاست. پس از نرمال کردن از مقادیر هر سطر میانگین موزون گرفته می‌شود. مقادیر حاصل از میانگین موزون نشان دهنده اولویت ( درجه اهمیت ) هر گزینه رقیب ( سیستم ) است.
۳-۸-۱-۴- انتخاب بهترین گزینه
برای انتخاب بهترین گزینه لازم است که مقادیر اولویت هر یک از گزینه‌ها در مقادیر متناظر معیارهای مربوط به خود ضرب شوند تا میانگین موزون هر گزینه بدست آید.
۳-۸-۱-۵- نرخ سازگاری
اهمیت AHP علاوه بر ترکیب سطوح مختلف سلسله مراتب تصمیم و در نظر گرفتن عوامل متعدد ، در محاسبه نرخ سازگاری ( C.R ) است. نرخ سازگاری مکانیزمی است که سازگاری مقایسات را مشخص می‌کند و نشان می‌دهد که تا چه اندازه می‌توان به اولویتهای حاصل از اعضای گروه و یا اولویتهای جدولهای ترکیبی اعتماد کرد. مطالعه آقای ساعتی نشان داده است که اگر نرخ سازگاری ( C.R ) کمتر از ۱۰/۰ باشد می‌توان سازگاری مقایسات را پذیرفت. در غیر اینصورت باید مقایسات مجدداً انجام گیرد. برای مقایسه نرخ ناسازگاری تحقیقات متعددی انجام گرفته است که بهترین روش آن استفاده از بردار ویژه است.
بردار ویژه ابزاری است برای تعیین اولویت ماتریس‌های ناسازگار. در اینجا به منطق ریاضی تعیین نرخ سازگاری اشاره‌ای نمی‌شود ولی از فرایند آن برای محاسبه C.R استفاده می‌شود. عملیات انجام شده به شرح زیر است:
الف) با بهره گرفتن از منطق نرمال سازی و میانگین موزون اولویت هر یک از سیستمها مشخص می‌شود که در مراحل قبل توضیح داده شد.
ب) بردار مجموع وزنی ( WSV ) محاسبه شود در اینجا مقادیر اصلی مقایسات در اولویت سیستم‌ها ضرب می‌شود و در نهایت مجموع هر سطر حاصل می‌گردد.
ج) بردار سازگاری C.V محاسبه شود. این بردار با تقسیم هر یک از مولفه‌های WSV بر اولویت سیستمها نسبت به فاکتورها حاصل می‌گردد.
د) مقدار max  محاسبه شود (مقدار max  عبارت است از میانگین C.V ).
ه ) شاخص سازگاری ( CI ) : پرفسور ساعتی نشان داده است که شاخص سازگاری برای مقایسات براساس رابطه زیر تعریف می‌شود :

در اینجا n بیان کننده تعداد گزینه‌های رقیب است.
و نرخ سازگاری C.R عبارت است از :

که در آن R.I نشان دهنده مقدار شاخص تصادفی است. این شاخص از جدول زیر که توسط ساعتی و هارکر تهیه شده است استخراج می‌شود (آذر و معماریان ، نشریه دانش مدیریت، شماره ۲۷ و ۲۸ ، ۱۳۷۳).
جدول ۳-۵- جدول نرخ سازگاری

«داروخانه موظف است طبق ساعات تعیین شده خدمات مربوطه را ارائه نماید مگر با دلیل موجه یا اطلاع کتبی و نظر سازمان منطقه ای بهداشت و درمان محل و در غیر این صورت متخلف به مجازات های زیر محکوم می شود:
مرتبه ‌اول– تذکر .
مرتبه ‌دوم- اخطار کتبی با درج در پرونده.
مرتبه سوم- جریمه‌ نقدی تا بیست هزار ریال.
مرتبه چهارم– جریمه نقدی تا پنجاه هزار ریال.
تبصره‌۱- در صورتی که داروخانه قبل از پایان ساعت تعیین شده از ارائه خدمات دارویی خودداری نماید مرتبه اول تذکر ، مرتبه دوم اخطار کتبی با درج در پرونده، مرتبه‌سوم جریمه نقدی تا پنجاه هزار ریال و مرتبه چهارم جریمه‌ نقدی تا یکصد هزار ریال.
تبصره‌۲- داروخانه های شبانه روزی در صورت عدم رعایت مفاد این ماده علاوه بر تعزیرات ذکر شده در مرتبه‌ پنجم تا یکسال تعطیل خواهند شد. و به موجب ماده‌۸ و ۹ «از آئین نامه داروخانه‌ها ساعات کار داروخانه ها ی روزانه با توجه به موقعیت جغرافیایی و … تعیین می شود وساعات کار فعال آنها باید در تابلویی در محل قابل رؤیت نصب گردد.»
همان‌گونه که ملاحظه می‌گردد قانونگذار در ۲ مورد جرم را محقق نمی‌داند. اولاً «دلیل موجه» که تشخیص آن با مرجع رسیدگی کننده می باشد و ثانیاً با اطلاع کتبی و نظر سازمان منطقه ای بهداشت و درمان محل ( که منظور اخذ مجوز است نه صرف اطلاع ) با توجه به تبصره ۱ ماده ۲۴ نظر به اهمیت ارائه خدمات دارویی، در صورت تخلف قانونگذار مجازات شدیدتری برای آن قائل شده است از طرفی با عنایت به تبصره‌۲ همین ماده ، نظر به اهمیت داروخانه های شبانه روزی، برای این داروخانه ها نیز مجازات سنگین تری در نظر گرفته شده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

با التفاف به ماده‌۲۵ «قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی» در صورت منحصر به فرد بودن داروخانه در منطقه، مجازات شدیدتری در نظر گرفته می شود. «در مناطقی که داروخانه منحصر به فرد باشد، داروخانه بر طبق مواد این قانون تا یکسال به تعطیل موقت تعزیر شود، پروانه ‌تأسیس از متخلف سلب و به فرد واجد شرایط دیگر واگذار می گردد و متخلف تا پنج سال حق گرفتن مجدد پروانه تأسیس داروخانه را نخواهد داشت و به هر حال داروخانه نباید تعطیل گردد.»
۳- عدم ارائه شیر خشک در ازای دریافت کوپن و به قیمت رسمی
همان گونه که در ماده ۲۶ قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی آمده است این عنوان تخلف هم ناظر بر عدم ارائه شیرخشک در ازای دریافت کوپن می باشد و هم ناظر بر گرانفروشی شیر خشک ، به بیان دیگر می توان با دو عنوان تخلف مستقل مورد بحث قرار گیرد.
۴- خودداری از عرضه لوازم و ملزومات پزشکی، داندانپزشکی و آزمایشگاهی بر اساس ضوابط تعیین شده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
ماده ۲۷ قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی مقرر می‌ دارد: «لوازم و ملزومات پزشکی و داندانپزشکی و آزمایشگاهی که برای تولید و یا واردکردن آنها از ارز دولتی استفاده شده باشد باید بر اساس ضوابطی که وزارت بهداشت،‌ درمان و آموزش پزشکی تعیین می نماید،‌ در مقابل ارائه فاکتور و با قیمت رسمی در اختیار متقاضی قرار گیرد و تخلف از این امور جرم بوده و متخلف به مجازات های زیر محکوم می شود:
مرتبه‌ اول- اخطار کتبی و یا جریمه تا یکصد هزار ریال و یا هر دو مجازات.
مرتبه‌ دوم- جریمه نقدی تا یک میلیون ریال.
مرتبه سوم- جریمه نقدی تا پنج میلیون ریال.
در صورت گرانفروشی متخلف به ترتیب مذکور در ماده ۲۲ این قانون مجازات می‌شود.
تبصره – شرکت های توزیع کننده اقلام مذکور در صورتی که در تخلف از ضوابط فوق با تولید کننده و یا واردکننده مشارکت و یا معاونت داشته باشند متخلف محسوب و به مجازات های زیر محکوم خواهند شد.
مرتبه ‌اول- اخطار کتبی و ضبط کالا به نفع دولت و پرداخت بهای آن به قیمت رسمی به شرکت مذکور.
مرتبه دوم- ضبط کالا به نفع دولت.
مرتبه سوم- جریمه‌ نقدی تا یک میلیون ریال و ضبط کالا به نفع دولت.
این ماده صرفاً کالاهایی را در بر می گیرد که برای تولید یا وارد کردن آنها از ارز دولتی استفاده شده باشد.
گفتار چهارم:‌ جرایم مربوط به تخلف از ضوابط و مقررات دارویی
قانونگذار برای آن که متصدیان امور دارویی را به انجام وظایف خود ملزم سازد و جلو تخلف از ضوابط و مقررات دارویی را بگیرد مجازات‌هایی برای تخلف از این مقررات پیش بینی نموده است در اینجا اهم این جرایم و مجازات‌ها را مورد بررسی قرار می دهیم:
۱- عرضه و فروش دارو بدون حضور مسئول فنی داروخانه
ماده ۱۵ قانون مورد بحث مقرر می دارد: « عرضه و فروش دارو باید با حضور مسئول فنی انجام گیرد و تخلف از آن جرم محسوب شده و محل مذکور بلافاصله تعطیل می گردد.»
و ماده‌۲۱ از «آیین نامه داروخانه ها» مقرر می دارد: «وظایف مسئول فنی به قرار زیر است:
حضور فعال در داروخانه در ساعات تعیین شده .
عرضه و فروش داروها و همچنین کنترل کلیه نسخ و مهر و امضای آنها.
ارائه دارو در مقابل نسخ پزشکان به استثنای داروهای با فروش آزاد.
درج نحوه مصرف دارو در روی بسته‌بندی داروهای تجویز شده بر طبق دستور پزشک و تذکرات لازم بر حسب ضرورت.
مشاوره باپزشک معالج بیمار در مواردی که ابهام و تردید در نسخه‌ تجویزی ملاحظه گردد.
اعمال نظارت بر شرایط نگهداری داروها، شکل ظاهری و کیفیت فیزیکی و تاریخ مصرف داروها.
ساخت داروهای جالینوسی طبق نسخه پزشک با توجه به امکانات و شرایط داروخانه».
طبق ماده ۵ از آیین نامه داروخانه ها « چنانچه مسئول فنی به هر دلیل در ساعات معین از روز نتواند در داروخانه حضور به هم رساند، داروخانه مکلف است تابلو (نسخه پیچی داروخانه تعطیل است) را در محل مناسب که در معرض دید مراجعین باشد نصب و از ارائه خدمات دارویی خودداری نماید.» لذا چنانچه اشخاصی که در داروخانه مشغول فعالیت می‌باشند اگر اقدام به عرضه و فروش کالایی غیر از دارو بنمایند، جرم محقق نمی شود.
لازم به ذکر است که این اتهام و مجازات متوجه مسئول داروخانه می باشد نه متوجه شخص مسئول فنی، به عبارت دیگر این وظیفه مسئول و مؤسس داروخانه است که در زمان عدم حضور مسئول فنی اقدام به فروش دارو ننماید. نوع مجازات ها نیز قرینه ای بر تأیید این مطلب می باشد.
۲- عدم حضور مسئول فنی داروخانه در ساعت مقرر
ماده ‌۱۶ قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی مقرر می دارد: « مسئول فنی باید در ساعات مقرر در داروخانه حضور داشته باشد و تخلف از آن جرم محسوب شده و متخلف به مجازات های زیر محکوم می گردد.
مرتبه ‌اول- اخطار کتبی با درج در پرونده.
مرتبه‌ دوم- جریمه‌ نقدی تا مبلغ یکصد هزار ریال.
مرتبه سوم- جریمه نقدی تا مبلغ دویست هزار ریال.
مرتبه‌ چهارم – لغو موقت پروانه مسئول فنی تا مدت سه ماه.
همان گونه که از مجازات های مقرر در این ماده استنباط می شود،‌ این جرم صرفاً ناظر به شخص مسئول فنی می باشد نه مسئول داروخانه، سئوالی که مطرح می‌شود این است که چنانچه مسئول فنی داروخانه برای عدم حضور خود در ساعات مقرر عذر موجهی ارائه نماید باز هم جرم محقق می شود یا خیر؟ با توجه به صراحت قانون باید بگوییم که جرم محقق می شود اما از طرفی عقلایی به نظر نمی رسد و موارد فورس ماژور را نیز مورد لحاظ قرار ندهیم.
به موجب ماده ۸ از «آیین نامه داروخانه ها» : «ساعات کار داروخانه های روزانه با توجه به موقعیت جغرافیایی منطقه و اوقات فعالیت پزشکان به پیشنهاد سازمان منطقه ای بهداشت و درمان استان مربوطه و تأیید معاونت امور دارویی و غذایی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین خواهد شد».
و به موجب ماده‌۱۹ آیین نامه مذکور : «ساعات کار فعال داروخانه ها می بایستی در تابلویی درج و در محل قابل رؤیت مراجعه کنندگان نصب گردد».
۳-تهیه و تدارک دارو از منابع غیر مجاز
ماده‌ ۱۷ قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی مقر می دارد:‌« داروخانه باید دارو را از شبکه های توزیع تعیین شده از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (شرکت های توزیع کننده دارو) تهیه و تدارک نماید عدم رعایت ضوابط این ماده جرم محسوب شده و متخلف به مجازاتهای زیر محکوم می گردد:
مرتبه‌ اول- اخطار کتبی با درج در پرونده.
مرتبه دوم- جریمه نقدی تا مبلغ پانصد هزار ریال.
مرتبه ‌سوم- جریمه‌ نقدی تا مبلغ پانصد هزار ریال و قطع سهمیه دارویی تا مدت سه ماه.
مرتبه چهارم- تعطیل موقت داروخانه تا مدت یکسال.
تبصره – مبادله‌ دارو در حد متعارف مصرف یک روز بین داروخانه های یک شهر مشمول ضوابط فوق نخواهد بود.»
با توجه به ماده فوق چنانچه دارو دارای پروانه ساخت معتبر و یا مجوز ورود باشد لیکن از منابع غیر مجاز تهیه شده باشد،‌ جرم محقق می گردد.