۱-۱۱- ابزار تجزیه و تحلیل

توصیفی: در این پژوهش از اندازه های گرایش مرکزی نظیر میانگین و میانه و همچنین اندازه های مقادیر پراکندگی نظیر دامنه تغییرات، انحراف معیار و واریانس استفاده می شود.

همبستگی: در این پژوهش به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل های زیر که در تحلیل داده های کمی در پژوهش‌های همبستگی به کار می‌روند، استفاده می‌شود:

الف) آنالیز واریانس

ب) تجزیه و تحلیل همبستگی شامل آزمون معنی‌دار بودن R و ^۲R

ج) تجزیه و تحلیل رگرسیونی که شامل آزمون معنی‌داری ضرایب مدل رگرسیونی می‌باشد.

۱-۱۲- تعاریف عملیاتی

کیفیت سود ( (Earning Quality: اشاره به فاصله کم بین سود نقدی و سود تعهدی و عدم دستکاری سود توسط مدیران دارد (ثقفی،۱۳۸۰).

کیفیت اقلام تعهدی (Accruals Quality): میزان ارتباط اقلام تعهدی سرمایه در گردش با تحقق جریان های نقدی عملیاتی (نوروش و همکاران، ۱۳۸۵: ۱۳۶).

ریسک نقدینگی (Liquidity Risk): عبارت است از خطر بدتر شدن وضعیت نقدینگی بازار هنگامی که شرکت احتیاج به معامله سهامش دارد (کردستانی،۱۳۸۸).

نقدشوندگی (Liquidity): توانایی انجام معامله سریع با حجم بالایی از اوراق بهادار و هزینه ی پایین، به طوری که فاصله زمانی میان سفارش تا خرید، تفاوت چندانی نباشد (لیو^[۶]،۲۰۰۶).

۱-۱۳- خلاصه

در این فصل ابتدا کلیاتی درباره کیفیت سود حسابداری و ریسک نقدشوندگی سهام بیان گردید. این پژوهش در صدد ‌پاسخ‌گویی‌ ‌به این پرسش است که آیا کیفیت سود حسابداری بر ریسک نقدشوندگی سهام مؤثر خواهد بود؟ برای ‌پاسخ‌گویی‌ ‌به این امر، هدف پژوهش حاضر بیان گردید. با توجه به هدف و کاربرد عنوان شده در فصل، یک فرضیه تدوین و بیان شد. جامعه آماری پژوهش کلیه ی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده که جهت آزمون فرضیه های پژوهش نمونه گیری به روش نمونه گیری سیستماتیک انجام شده است. بازه زمانی پژوهش از سال ۱۳۸۵ الی ۱۳۸۹ می‌باشد. روش پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت، توصیفی و همبستگی است. نوع داده های پژوهش حاضر جهت آزمون فرضیه، داده های ترکیبی می‌باشد. در پایان ابزار های گردآوری داده ها و نرم افزار های کامپیوتری استفاده شده جهت آزمون فرضیه‌ها و محاسبه ی متغیر ها معرفی گردید. در فصل بعد، مبانی نظری و پیشینه پ‍‍ژوهش بیان خواهد شد.

فصل دوم

مبانی نظری و پیشینه ی پژوهش

۲-۱- مقدمه

بازار سرمایه به عنوان یکی از ارکان اساسی رشد و توسعه ی اقتصادی در هر کشوری مطرح است که به نوبه ی خود در تخصیص بهینه سرمایه و منابع مالی، مؤثر واقع می شود. در این راستا، اطلاعات نقش اساسی در عملکرد بازار سرمایه ایفا می‌کند. گزارش دهی مالی به عنوان یک سیستم اطلاعاتی، مهم ترین منبع اشخاص برون سازمانی به ویژه سرمایه گذاران، در دست یابی به اطلاعات مورد نیاز است. نمود عینی گزارش دهی مالی، صورت های مالی است.

از جمله مهمترین و پرکاربردی ترین اجزای گزارش شده در صورت های مالی، سود حسابداری است. رقم سود خالص در صورت های مالی بر مبنای رویکرد تعهدی محاسبه می شود. در محاسبه سود از پیش‌بینی ها و برآوردها استفاده می‌گردد که این امر دستکاری سود توسط مدیران را امکان پذیر می‌سازد و باعث انتقاد استفاده کنندگان از این سود شده و مفهومی تحت عنوان کیفیت سود را مطرح می‌سازد.

کیفیت سود مفهومی نسبی است که به دیدگاه ها و نگرش های مختلف بستگی دارد و تعاریف متعددی از آن به عمل آمده است. لذا، در این فصل مفهوم کیفیت سود، اهمیت ارزیابی آن و شاخص های اندازه گیری کیفیت سود مطرح می‌گردد. کیفیت سود بر معیارهای متعددی از جمله بازده ی سهام ریسک اطلاعات اثر می‌گذارد. ریسک نقدشوندگی از جمله عاملی است که ممکن است تحت تاثیر کیفیت سود قرار گیرد. لذا در ادامه ی فصل، نقدشوندگی، ریسک نقدشوندگی و تاثیر آن بر کیفیت اطلاعات و سود حسابداری مطرح می‌گردد. در نهایت به بررسی مطالعات داخلی و خارجی مرتبط با موضوع پژوهش پرداخته می شود.

۲-۲- سود

سود یکی از با اهمیت ترین اقلام صورت های مالی است که در شرکت ها به عنوان یکی از معیارهای تصمیم گیری برای ارزیابی عملکرد و تعیین ارزش بنگاه اقتصادی محسوب می‌شود. هدف از گزارش سود، تامین و ارائه ی اطلاعات مفید برای اندازه‌گیری کارایی مدیریت، پیش‌بینی آینده ی واحد انتفاعی و توزیع آتی سود سهام، مبنایی برای تشخیص مالیات، بررسی قیمت محصولات و… برای ذینفعان می‌باشد (احمدپور و قهرمانی،۱۳۸۸). تعاریف متعددی برای واژه سود به عمل آمده است. یکی از این تعاریف به شرح زیر است:

سود خالص عبارت است از تغییر در حقوق صاحبان سرمایه یا به عبارتی تغییر در خالص دارایی های یک واحد تجاری طی یک دوره مالی که از فعالیت های انتفاعی و مستمر واحد تجاری، عملیات فرعی، رویدادهای تصادفی و سایر عملیات، رویداد ها و شرایط مؤثر بر واحد تجاری، غیر از آورده صاحبان سرمایه ناشی شده است. به بیان دیگر، سود یا زیان خالص، فرایند کلیه ی تغییرات در حقوق صاحبان سرمایه طی یک دوره به استثنای ناشی از سرمایه گذاری توسط صاحبان سرمایه و توزیع منابع بین آنان است (عالی ور،۱۳۷۰).

۲-۳- مفاهیم سود در گزارشگری مالی

سود حسابداری بر اساس قواعد منطقی، هماهنگ و مورد توافق محاسبه می شود. اما مفاهیمی همچون تحقق درآمد و تطابق، در دنیای واقعی مصداقی ندارد. به همین دلیل دیدگاه های مختلفی در رابطه با مفاهیم سود مطرح شده است. به منظور درک مفهوم سود، آشنایی با دیدگاه های مختلفی که در رابطه با مفاهیم سود مطرح است، ضروری به نظر می‌رسد. در ادامه، توضیحاتی پیرامون دیدگاه های مرتبط با مفهوم سود ارائه می شود.

۲-۳-۱ مفهوم سود از دیدگاه ساختاری

بررسی ادبیات پیشین در خصوص «ارزیابی بسط برند» حاکی از آن است که اکثر این مطالعات حضور برندهای رقیب و تأثیر آن ها بر ارزیابی« بسط برند» را نادیده گرفته‌اند و یا فرض کرده‌اند که بسط برند آن ها از این مسأله مصون خواهد بود. اما این امر برای شرایط شدیداًً رقابتی بازار امروز و خصوصاًً برای طبقه کالاهای مصرفی، که پر از برندهای قوی رقیب است، ممکن است به شکست بسط برند جدید منجر شود.

بوش و دیگران ^[۲۵] (۱۹۹۱)، آکر و کلر(۱۹۹۰) و چاکراوارتی و دیگران (۱۹۹۰) سعی داشتند با تکیه بر این مطلب که چرا برخی از بسط برندها موفق و برخی دیگر ناموفق‌اند، به فرایند تعمیم نگرش از برند اصلی به برند فرعی جدید پی‌ببرند. این بررسی‌ها منجر به معرفی مفهوم «تناسب» شد (بوش و دیگران،۱۹۹۱؛آکر و کلر،۱۹۹۰ ؛ چاکراوارتی و دیگران ^[۲۶]۱۹۹۰). مفهومی که ‌بر اساس تشابه ویژگی‌ِهای فیزیکی محصولات، شکل گرفته بود و از آن به عنوان متغیری کلیدی در پیش‌بینی تعمیم موفقیت‎آمیز نگرش از برند اصلی^[۲۷] به برند فرعی جدید یاد می‌شد. ‌به این معنا که هرچه ویژگی‌های ظاهری و فیزیکی برند فرعی به برند اصلی نزدیک‌تر باشد، احتمال موفقیت آن بیشتر است. این مطالعات با انجام تحقیقاتی گسترده‌تر به منظور کشف ابعاد دیگر مفهوم تناسب، تکمیل شد. برونیارکزیک و آلبا^[۲۸] (۱۹۹۴) مفهوم برند و ویژگی‌های آن را به عنوان اصلی‌ترین معیارهای تعمیم نگرش معرفی کردند. یافته های آنان نشان داد که بدون در نظر گرفتن تشابه فیزیکی نیز، بسط برند تا زمانی که از نظر ادراکی با برند اصلی سازگاری و تناسب داشته باشد، می‌تواند به موفقیت دست یابد(برونیارکزیک و آلبا، ۱۹۹۴) .

فارغ از مفهوم تناسب، محققان به فرایندهای شناختی ارزیابی «بسط برند» نیز پی‌بردند. مارتین و استیوارت ^[۲۹](۲۰۰۱) با انجام تحقیقی بر روی تناسب طرح، نقش ساختار ذهن را در مقابل تناسب بسط برند آزمایش کردند (مارتین و استیوارت، ۲۰۰۱). یافته ها نشان‌داد که تناسب در فرایند «ارزیابی بسط برند» از یک طرح خطی پیروی نمی‌کند. همچنین نقش قدرت برند اصلی ( داسین و اسمیت ^[۳۰]۱۹۹۴ ؛ شینین و اشمیت^[۳۱]، ۱۹۹۴؛ داور^[۳۲]، ۱۹۹۶) بسط برند چندگانه (کلر و آکر^[۳۳]، ۱۹۹۲) و ترتیب معرفی برند فرعی (داور و اندرسون ^[۳۴]۱۹۹۴) نیز مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته های این تحقیقات نیز بر نقش کلیدی «تناسب» تأکید کرده‎اند.

میلبرگ و دیگران ^[۳۵](۱۹۹۷) و گورهان جانلی و ماهاس واران^[۳۶] (۱۹۹۸) تأثیر بسط برند را بر روی برند اصلی نشان دادند و اینگونه نتیجه گرفتند که هر بسط برندی لزوماً مطلوب نیست و باید به تاثیرات بازخورد منفی بسط ناموفق برند‌ها، توجه بیشتری مبذول شود (میلبرگ و دیگران، ۱۹۹۷؛ گورهان جانلی و ماهاس واران، ۱۹۹۸) .

پس از انجام تحقیقات فراوان بر حوزه تعمیم نگرش و روشن شدن زوایای آن، تلاش‌های پژوهشی از تمرکز بر فرایند تصمیم‌گیری مشتری، به تاثیر متغیر‌های آمیخته بازاریابی بر فرایند ارزیابی بسط برند، تغییر یافت. از این طریق برندسازی مرکب (پارک و دیگران^[۳۷]، ۱۹۹۱) تبلیغات (پریور و برودی^[۳۸]، ۱۹۹۸) استراتژی‎های ارتباطی (بریدجز و دیگران ^[۳۹]۲۰۰۰،) تکرار و محتوی آگهی (لین^[۴۰]، ۲۰۰۰) تصویر شرکت و پرستیژ برند (ونک و دیگران^[۴۱]، ۱۹۹۸؛ سوری و دیگران^[۴۲]، ۲۰۰۰) قیمت گذاری و ترفیعات (سوری و دیگران، ۲۰۰۰) بررسی شدند. این تحقیقات باعث به وجود آمدن درک کاملی از چگونگی ارزیابی مشتریان از بسط برند و نقش میانجی متغیر‌های آمیخته بازاریابی شد. هان^[۴۳] (۱۹۹۸) نقش رقابت در ارزیابی بسط برند را با مقایسه جایگاه‌یابی بسط برند در برابر برند‌های موجود بررسی‌کرد. در تحقیقی مشابه اسمیت و پارک (۱۹۹۲) تلاش کردند تا تاثیر معرفی برند فرعی جدید را بر سهم بازار و کارایی تبلیغات بسنجند (اسمیت و پارک، ۱۹۹۲).

با این وجود نقش و تاثیر رقابت و مؤلفه‌‎های آن در تمامی این تحقیقات نادیده گرفته شده است. این پژوهش در صدد پر کردن این خلأ در ادبیات موجود بسط برند است.

در جدول ذیل خلاصه‎ای از مهمترین تحقیقات انجام گرفته و حوزه‎های تحقیق در این زمینه آورده شده است:

جدول ‏۲‑۱ مرور تحقیقات انجام شده

حوزه تحقیق

مطالعات انجام شده

تعمیم اثر

(Semin 1987), (Bhat and Reddy 2001), (Broniarczyk and Alba 1994)

تناسب محصول با برند مادر بر اساس ویژگی‎های محصول

(Semin 1987), (Aaker 1990), (Chakravarti, MacInnis et al. 1990), (Boush and Loken 1991)

ثبات مفهوم رابطه برند مادر- بسط برند

(Park, Milberg et al. 1991), (Broniarczyk and Alba 1994),(Herr, Farquhar et al. 1996), (Martin and Stewart 2001)

بسط برندهای چندگانه و ارزیابی بسط برند

(Keller and Aaker 1992), (Dawar and Anderson 1994)

پورتفولیوی برند مادر و ارزیابی بسط برند

(Rangaswamy, Burke et al. 1993), (Dacin and Smith 1994), (Dawar 1996),

حالت، دانش و تخصص مشتری در ارزیابی بسط برند

(Broniarczyk and Alba 1994), (Graeff 1996), (Barone, Miniard et al. 2000)

ترفیع، تبلیغات، تصویر شرکت و ارزیابی بسط برند

(Raghubir and Corfman 1999), (Suri, Manchanda et al. 2000),

قیمت‎گذاری و ارزیابی بسط برند

(Graeff 1996), (Han 1998), (Pryor and Brodie 1998), (Bridges, Keller et al. 2000), (Lane 2000), (De Ruyter and Wetzels 2000), (Zhang and Sood 2002)

جایگاه یابی برند و ارزیابی بسط برند

(Han 1998), (Sheinin 1998), (Maoz and Tybout 2002)

ارزیابی بسط برند

نقش و اهمیت برندسازی از زمان‌های قبل از انقلاب صنعتی نیز شناخته شده بود. شواهدی وجود دارد که ثابت می‌کند در قرون ۱۸ و ۱۹ نیز بنگاه‎های اقتصادی و تولیدی برای کسب شهرت و فروش محصولات خود در بازار رقابتی آن دوره، به برندسازی روی آورده بودند. بازاریابان مدرن، چه بازاریابان سمت عرضه و چه بازاریابان سمت تقاضا، علاقه بیشتری به بحث برندسازی نشان داده‎اند. نقش و تاثیر برندسازی نیز از دهه های ۴۰ و۵۰ میلادی به صورت نظام‎مند تا کنون بررسی و مطالعه شده است.

۲٫طراحی استراتژی مربوط به مشتری

۳٫اجرای استراتژی

با توجه به دیدگاه تحقیق و همچنین نظر برخی از خبرگان مدیریت بازاریابی و ارجاع آنان به مدل‌های نظری ارائه شده در تحقیق اندیشمندان، مؤلفه های نظریه ی نارور و اسلاتر در این تحقیق درنظر گرفته شده است که عبارتند از: مشتری گرایی، رقابت گرایی و هماهنگی میانبخشی.

• مشتری گرایی

امروزه با رشد و گسترش تکنولوژی در ارائه ی محصولات و خدمات و افزایش رقابت و حضور در دهکده ی جهانی، سطح انتظارات مشتریان افزایش یافته است. در عصر حاضر رعایت حقوق مشتری به صورت یک الزام برای سازمان‌ها تبدیل شده و هیچ شرکتی نمی تواند از این امر تخطی کند زیرا قصور در این ارتباط ارمغانی جز نابودی و شکست برای سازمان به همراه نخواهد داشت. تا چندی پیش رقابت بین شرکت‌ها در تصاحب سهم بازار بیشتر بوده و امروزه بین سازمان‌ها سخن از سهم مشتری درمیان است. مشتری گرایی به معنای درک مداوم و پیوسته ی نیازهای مشتریان هدف فعلی و بالقوه و استفاده از آن دانش(دانش شاخت نیازهای مشتریان) در راستای ایجاد ارزش مشتری، است(نارور واسلاتر،۱۹۹۰).

• رقابت گرایی

رقابت گرایی یعنی درک مداوم قابلیت‌ها و راهبردهای رقبای عمده ی بالقوه و فعلی که نیازهای مشتریان هدف سازمان را تأمین می‌کند و استفاده از آن دانش(دانش شناخت رقبا) در راستای ایجاد ارزش برتر مشتری است. رقابت گرایی ‌به این معنی است که یک فروشنده نقاط قوت و ضعف کوتاه مدت و توانمندیها و استراتژیهای بلندمدت رقبای اصلی کنونی و بالقوه را می‌داند(نارور و اسلاتر،۱۹۹۰). شرکت‌های رقابت گرا به دنبال تعیین نقاط ضعف و قوت خودشان در شرکت، نه تنها بر حسب محصولات و بازاریابی شان، بلکه همچنین فرآیندها و سازمان می‌باشند. آن ها به طور منظم توانمندیهایشان را نسبت به سایرین ‌بر اساس مهارت‌ها و دانش مبتنی بر افراد، سیستم‌های فنی و فیزیکی، سیستم‌های مدیریتی،ساختارهای سازمانی و ارزش‌ها و هنجارهای فرهنگی، مورد بازبینی قرار می‌دهند. اثر اصلی رقابت گرایی مشخص می‌کند که این گرایش می‌تواند برای نوآوری محصول جدید کمک کننده باشد. دانش رقیب با مزیت محصول جدید همبسته می‌باشد. دانش رقیب تشخیص همه ی مجموعه های تکنولوژی دردسترس و تحت توسعه را قادر می‌سازد و همچنین زمانبندی گرایش‌ها در رفتار مصرف کننده را مقدور می‌کند وهمچنین نوآوری محصول جدید را پرورش می‌دهد(آگوستو و کوهلو،۲۰۰۹،۹۴-۱۰۸).

• هماهنگی میان بخشی

هماهنگی میانبخشی به معنای هماهنگ بودن همه ی وظایف سازمان، استفاده هماهنگ از منابع سازمانی و بهره برداری از اطلاعات مشتری و بازار به منظور خلق ارزش برتر، برای مشتری است. هر شخص در سازمان به طور بالقوه می‌تواند برای خریدار(مشتری) ایجاد ارزش نماید. ادغام هماهنگ منابع سازمانی منجربه برقراری ارتباط مشتری گرایی با رقابت گرایی می شود. ایجاد اطلاعات و استفاده هماهنگ از منابع سازمانی و توزیع اطلاعات در سرتاسر سازمان منجربه هماهنگی میانبخشی می شود. درصورت عدم هماهنگی میانبخشی لازم است مدیریت بخش‌ها را نسبت به نیاز سایر بخش‌ها حساس نماید و بر اهمیت آن تأکید ورزد(نارور و اسلاتر،۱۹۹۰).

بخش چهارم

۲-۴گردشگری

مقدمه

یکی از دستاورد های فناوری مدرن ، تولید وقت اضافی یا اوقات فراغت است . هر چه فناوری و مدیریت پیشرفته تر باشد وقت اضافی بیشتری تولید می شود . بزرگترین تولید و مصرف قرن بیست و یکم حول محور تولید و مصرف اوقات فراغت است . گردشگری بخش مهمی از اوقات فراغت را پر می‌کند . امروزه ساختار مدیریتی وتعطیلات تمامی کشورهای پیشرفته به نحوی است که پر کردن اوقات فراغت منجر به یک عمل اقتصادی می‌گردد ؛ لذا گردشگری با همه مضامین علمی و فلسفی ای که در آن نهفته است، یک عمل اقتصادی است و پیش‌بینی می شود که یکی از بزرگ ترین محرکه های اقتصادی قرن حاضر باشد (فرزین ،۱۳۸۶).

۲-۴-۱ تاریخچه گردشگری

گردشگری در جهان به همراه آغاز مدرنیته شکل گرفت. مدرنیته اشکال مختلف زندگی را تنها بر پایه قابلیت‌های آن ها در تولید منافعی که توسط افراد مصرف می‌شوند، مورد ارزیابی قرار داده و با مفاهیمی همچون همواره به پیش رفتن و کنار گذاردن کهنه نگرش تازه انسان را به جهان و به خویش سبب گردید و بدین گونه با پیدایش بعد تازه‌ای از دگرگونی دائمی، انهدام رسوم و فرهنگ سنتی را در صحنه زندگی اجتماعی رقم زد . تفکیک میان کار و اوقات فراغت یکی از این دگرگونی‌ها می‌باشد که در آن کار در قالب ضرورت و گردشگری در قالب اوقات فراغت، که دمی آسودن از کار را برای تجدید قوا فراهم می‌آورد، قرار می‌گیرد. اوقات فراغت به عنوان زمانی از بیداری انسان، که فرد بتواند آن را به میل و دلخواه خود بدون هیچ گونه الزامی بگذارند، در مدرنیته مابین تمایز خانه و کار صورت رسمی به خود گرفت. اوقات فراغت به عنوان یک مفهوم جدید نمایانگر گذار از کار در مفهوم سنتی‌اش بود که با توسعه نوآوری‌های تکنولوژیکی و مدیریتی، با افزایش مصرف در جهان بوروکراتیک؛ عقل‌گرا و افسون‌زدایی شده، این فرصت را مهیا کرد ـ که هر چند کوتاه ـ انسان از اجبارها و محدودیت‌های نظم اجتماعی مدرن رها شود( فرزین،۱۳۸۴).

۲-۴-۲ تعاریف گردشگری

تعاریف زیادی از گردشگری ارائه شده است که برخی از آن ها به شرح زیر استگردشگری مجموع پدیده ها وارتباطات ناشی از کنش متقابل میان گردشگران ، سرمایه ، دولت‌ها و جوامع میزبان ، دانشگاه ها و سازمان‌های غیر دولتی ، در فرایند جذب ، حمل ونقل ، پذیرایی و کنترل گردشگران و دیگر بازدیدکنندگان است (وارنر^[۴۳]۱،۲۰۰۰) .

در تعریف فنی دیگری سازمان جهانی گردشگری گردشگری را از ابعاد مختلف ، بر اساس تمایز در رویکرد به مکان بازدید ، به صورت زیر تقسیم ‌کرده‌است(سازمان جهانی گردشگری).

گردشگری عبارت است از فعالیت های افرادی که برای استراحت ،کار و دلایل دیگر به خارج از محیط سکونت معمول خویش سفر کرده ، حداکثر برای یک سال متوالی در آنجا اقامت می‌کنند(پاپلی وسقایی،۱۳،۱۳۸۵).

گردشگری داخلی (یا بومی): در این حالت اشخاص مقیم یک کشور حداکثر برای مدت دوازده ماه به محلی در کشور خودشان که خارج از محیط معمولی زندگی ‌آنهاست سفر می‌کنند و هدف اصلی آن ها از این سفر انجام کاری نیست که سرانجام ان دریافت مزد از محل مورد بازدید باشد (همان ماخذ).

گردشگری خارج (یا بین‌المللی) : افراد برای حداکثر مدت دوازده ماه به کشوری که محل اقامت معمول آن ها نیست و خارج از محیط معمول زندگی شان قرار دارد سفر می‌کنند و هدف اصلی آن ها از این بازدید انجام کاری نیست که سرانجامش دریافت مزد از کشور مورد بازدید باشد . صنعت گردشگری رامی توان از ابعاد مختلف نیز توصیف نمود .( پاپلی یزدی،سقایی،۱۳۸۵).

در بعد جغرافیایی گردشگری زمانی از فعالیت گذراندن اوقات فراغت یا تفریح که مستلزم غیبت شبانه از مکان مسکونی عادی است تعریف می شود(اسکینر،۱۹۹۹).

در حالی که برای مطالعات می‌دانی با حضور در دانشگاه و مراجعه به هر یک از گروه‌های آموزشی مورد مطالعه و با مطالعه اسناد و مدارک مربوط به ارزیابی عملکرد سال‌های گذشته به جمع‌ آوری اطلاعات پرداخته‌ایم.

۳-۶­­ فرایند ارزیابی عملکرد گروه‌های آموزشی در این تحقیق

جامعه آماری مورد نیاز در این تحقیق مربوط به دو بخش شامل ۱۸ رشته آموزشی کارشناسی­ارشد و ۵۰ رشته آموزشی کارشناسی سال تحصیلی ۹۱-۹۰ می‌باشد که در غالب پنج دانشکده گروه‌بندی شده‌اند.

هر یک از این گروه­ ها دارای ویژگی­هایی چون تعدادپرسنل آموزش، تعداد دانشجو، اعتبارات و تجهیزات ‌می‌باشد.

فرایند ارزیابی شامل مراحل زیر است:

۱- شناسایی اهداف ارزیابی

۲- تعیین ورودی‌ها و خروجی‌ها

۳- انتخاب مدل‌های DEA برای رسیدن به اهداف ارزیابی

۴- انتخاب نرم‌افزار برای حل مدل‌ها

۳-۶-۱ شناسایی اهداف ارزیابی

هدف این پایان‌نامه ارائه مدل DEAجهت ارزیابی عملکرد گروه‌های آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر می‌باشد. با تعیین گروه‌های آموزشی کارا به عنوان الگویی برای گروه‌های آموزشی ناکارا پیشنهادهای لازم جهت بهبود عملکرد گروه‌های آموزشی ناکارا ارائه دهد. به طور کلی اهداف زیر در این ارزیابی مورد توجه است:

ارزیابی عملکرد گروه‌های آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر.

تعیین گروه‌های آموزشی مرجع برای گروه‌های آموزشی فاقد کارایی نسبی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر.

تعیین کارایی نسبی گروه‌های آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر.

تعیین منابع ناکارآمدی گروه‌های آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر.

رتبه‌بندی گروه‌های آموزشی دارای کارایی نسبی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر.

۳-۶-۲ تعیین ورودی‌ها و خروجی‌ها

همان­طور که قبلاً توضیح داده شد، روش تحلیل پوششی داده ها برای مجموعه‌ای از واحدهای تصمیم‌گیرندهDMU مورد بررسی، با بهره گرفتن از اطلاعات مربوط به میزان نهاده‌ها و ستانده‌های این گروه‌های آموزشی و مدل به کار گرفته که بر اساس اهداف اندازه‌گیری و شرایط گروه‌های آموزشی طراحی شده است، سطح پوششی یا مرز کارایی را تشکیل می‌دهد، سپس میزان کارایی گروه‌های آموزشی ناکارا را نسبت به سطح کارایی به دست آمده، می­سنجد.

برای وزن دهی، ابتدا وزن های لازم برای ارزش گذاری مشخص شد و در نهایت برای هر یک از ورودی ها و خروجی های هر دانشکده یا گروه آموزشی، یک عدد قطعی محاسبه شد که برای اجرای مدل استفاده شود. در این پژوهش برای وزن دهی از متغیرها از آئین نامه ارتقای مرتبۀ اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و آیین‌نامه‌های دانشگاه آزاد اسلامی استفاده شده است.

۳-۶-۲-۱­ نهاده‌ها

متغیرهای نهاده شامل: تعداد پرسنل آموزش، تعداد دانشجو، اعتبارات و تجهیزات می‌شود.

تعداد پرسنل: عبارت است از تعداد پرسنل کادر دفتری و اجرایی گروه ­های آموزشی که شامل تعداد استادان و کارمندان می­ شود. تعداد استادان عبارت است از تعداد استادان در پایه­ های مختلف (پایه استادان عبارت است از پایه­ای که هر سال در صورت رعایت حداقل استانداردهای آموزشی و پژوهشی به اعضای هیات علمی اعطا می‌گردد) لازم به توضیح است که وزن استادان بر اساس پایه آن ها متفاوت محاسبه گردیده است جدول ۳-۱ اوزان مرتبه استادان را برحسب پایه علمی آن ها مشخص می کند.

جدول ۳-۱: اوزان مرتبه استادان

مرتبه علمی

شاخص

مربی

استادیار

دانشیار

استاد

وزن تخصیص داده شده

۵

۱۰

۱۵

۲۰

تعداد دانشجویان: عبارت است از تعداد دانشجویان در هر مقطع تحصیلی با احتساب ارزش وزن اختصاص داده‌شده به هر مقطع.

جدول ۳-۲: اوزان دانشجویان هر مقطع

مقطع تحصیلی

شاخص

کاردانی

کارشناسی

کارشناسی ارشد

وزن تخصیص داده شده

۱

۲

۴

اعتبارات و تجهیزات: در واقع به اعتبارات، ساختمان و لوازم اداری و اتوماسیون در گروه اشاره دارد که می‌توان از آن به عنوان موقعیت یک گروه و هزینه فرصت استفاده از یک گروه قلمداد کرد. ارقام مربوط به ارزش دفتری تجهیزات را می‌توان از طریق واحدهای حسابداری که توسط کارشناسان خبره دایره ساختمان نیز انجام می‌پذیرد و دارای ضریب اطمینان بالایی از لحاظ ارزش ریالی است، تهیه کرد.

۳-۶-۲-۲ ستانده‌ها

متغیرهای ستانده شامل: متغیرهای آموزشی (تعداد فارغ‌التحصیلان مقاطع مختلف، تعداد دانشجویان مشروطی) و متغیرهای پژوهشی (تعداد کتب، تعداد مقالات و تعداد طرح‌های پژوهشی) است.

تعداد فارغ‌التحصیلان: عبارت است از تعداد فارغ‌التحصیلان در هر مقطع تحصیلی با احتساب ارزش وزن اختصاص داده‌شده به هر مقطع.

تعداد دانشجویان مشروطی: از شاخصهایی است که با کاهش آن مطلوبیت حاصل می شود در صورتی سازمان به دنبال ماکزیمم کردن بقیه خروجی ها است این خروجی باید مینیمم گردد. در این متغیر نیز از وزن دهی استفاده می­ شود.

تعداد کتب: تعداد کتاب‌های چاپ شده اعم از تألیف و ترجمه است که هر کدام دارای وزن مخصوص به خود هستند.

جدول ۳-۳: اوزان نوع کتب

نوع کتاب

شاخص

تألیفی

ترجمه

وزن تخصیص داده شده

۱۰

۵

تعداد مقالات: شامل مقالات ISI، علمی پژوهشی، غیر ISI، علمی ترویجی، همایش بین ­المللی، ملی و سایر ‌می‌باشد که بر اساس جدول زیر وزن دهی شده است.

جدول ۳-۴: اوزان نوع مقالات

نوع مقالات

شاخص

ISI

غیر ISI

علمی پژوهشی

علمی ترویجی

همایش بین ­المللی

همایش ملی

سایر

وزن تخصیص داده شده

۴

۳

۳

۲

۲

۱

۰٫۵

طرح­های پژوهشی: اجرای طرح‌های پژوهشی توسط اساتید یکی دیگر از شاخص‌های در نظر گرفته‌شده برای ارزیابی عملکرد می‌باشد. این طرح‌های پژوهشی می‌تواند به صورت درون دانشگاهی و برون دانشگاهی باشد.

۳-۶-۳ انتخاب مدل‌های DEA برای رسیدن به اهداف ارزیابی

در این مرحله با توجه به اهداف ارزیابی گروه‌های آموزشی مدل‌های مناسب انتخاب می‌شود. در این پژوهش جهت ارزیابی عملکرد گروه ­های آموزشی و تعیین کارایی و ناکارایی آن­ها، و رتبه بندی واحد های کارا از مدل اندرسون و پترسون استفاده شده است. با این تکنیک امتیاز واحدهای کارا می‌تواند از یک بیشتر شود ‌به این ترتیب، واحد های کارا نیز مانند واحد های غیر کارا می‌توانند رتبه بندی گردند.

Min = θ

(۳-۱)

S.t

۳-۶-۴ انتخاب نرم‌افزار برای حل مدل‌ها

نرم‌افزارهایی برای حل مدل‌های DEA ارائه شده است که می‌توان از نرم‌افزارهایGAMS, WINQSB, DEAP نام برد. در این تحقیق به خاطر آشنایی با نرم‌افزار GAMS و سادگی استفاده از این نرم‌افزار و هم چنین کامل بودن جواب‌های آن، از این نرم‌افزار برای حل مدل‌های این تحقیق استفاده شده است.

فصل چهارم

تجزیه و تحلیل داده ها

۴-۱ مقدمه

۲-۲-۸ هوش هیجانی و هوش عمومی

سالها بود که هوش شناختی به عنوان مهم ترین پیش‌بینی کننده موفقیت اشخاص در زندگی آن ها مطرح می گردید و این تصور وجود داشت که افرادی که ضریب هوش بالایی دارند، نسبت به افراد دیگر موفقتر عمل می‌کنند. در نتیجه این گونه برداشتها، حتی در مدارس نیز تلاش بر این بود تا آگاهی و دانش بچه ها را تا حدی که امکان دارد افزایش دهند و به آموزش بهای زیادی داده می شد. اما پژوهش‌های اخیر مشخص کرد که هوش شناختی نمی توان بیان کننده عوامل موفقیت اشخاص در کار یا زندگی آن ها باشد، زیرا می توان اشخاصی را ملاحظه نمود که دارای بهره هوشی بالایی می‌باشند و در تحصیل نیز موفق می‌باشند ولی در زندگی به عنوان یک شخص موفق مطرح نیستند (چون تنگ فات ۲۰۰۲ ،۵۸)

در این مورد که هوش شناختی نمی تواند به تنهایی پیش‌بینی کننده عملکرد شغلی افراد باشد در سال ۱۹۸۴ تحقیقات هانتر و هانتر نشان داد در بهترین وضعیت هوش شناختی مسول ۲۵ درصد تغییرات می‌باشد. استنبرگ در سال ۱۹۹۶ نیز یا بررسی های گوناگونی که در زمینه هوش انجام داد ‌به این نتیجه دست یافت که هوش شناختی تنها می‌تواند حداکثر ده درصد و حداقل چهار درصد در موفقیت های افراد نقش داشته باشد که البته ۱۰ درصد واقعی تر به نظر می‌رسد.(چرنیس ،۲۰۰۰ : ۳)

هوش هیجانی با هوش شناختی از بعضی از منظرها با یکدیگر تفاوت دارند. بر خلاف هوش شناختی که میزان سطح آن نسبتا ثابت و ایستا می‌باشد و از سویی همبستگی کمی با موفقیت در زندگی دارد، هوش هیجانی را می توان از طریق تعلیم و تربیت، مربیگری هدفمند، ابتکار عمل، توسعه و رشد یافتگی سطح آن را ارتقا داد. به علاوه ثابت شده است همبستگی بالایی میان موفقیت‌های شغلی و زندگی فردی با هوش هیجانی وجود دارد.(آقایار ،۱۳۸۶ز :۸۷)

هوش هیجانی اشاره دارد به ظرفیت شناخت احساسات خود و دیگران، جهت ایجاد انگیزه و مدیریت مناسب هیجان‌ها در خود و ایجاد رابطه بهتر با دیگران، این مفهوم ‌در مورد توانایی‌هایی صحبت می‌کند که از هوش دانشکده ای – ظرفیت‌های کاملا شناختی که توسط بهره هوشی سنجیده می شود – تمایز دارد، ولی مکمل آن است. چه بسیار افرادی که دارای دانش دانشکده ای هستند اما فاقد هوش هیجانی می‌باشند و سرانجام برای افرادی کار می‌کنند که دارای بهره هوشی کمتر از آن هستند اما در مهارت‌های هوش هیجانی بر آن ها برتری دارند. این دو نوع متفاوت هوش – ذهنی و هیجانی – فعالیت‌های بخش‌های مختلف مغز را بیان می‌کنند. فعالیت‌های ذهنی تنها ‌بر اساس کارهای نئوکورتس، یعنی لایه هایی که بیشتر آن ها بعدها در لابه لای مغز شکل گرفته اند، می‌باشد. مراکز هیجانی در مغز پایین تر قرار دارند، در قشر زیرین قدیمی تر فعالیت های هوش هیجانی شامل عملکرد این مراکز هیجانی می شود که با همکاری مراکز عقلی کار می‌کنند.(گلمن ،۱۳۸۳: ضمیمه۱). هوشبهر و هوش هیجانی قابلیت‌های متضاد نیستند، بلکه بیشتر می توان چنین گفت که متمایزند. همه ما از ترکیبی از هوش و عواطف برخورداریم. افرادی دارای هوشبهر بالا و هوش هیجانی پایین (یا هوشبهر پایین و هوش هیجانی بالا) علی رغم وجود نمونه های نوعی نسبتا نادرند. در واقع میان هوشبهر و برخی جوانب هوش هیجانی همبستگی مختصری وجود دارد – هرچند این ارتباط آن قدر است که مشخص کند که روشن کند این دو قلمرو اساسا مستقل اند (گلمن ، ۱۳۸۳: ۷۵).

گلمن در سال ۲۰۰۵ مطلب اغراق آمیز رابطه میان هوش شناختی و موفقیت را یک افسانه می‌داند و هوش هیجانی را با موفقیت‌های فردی و اجتماعی وابسته می‌داند. هوش هیجانی نقیض دیگری برای هوش شناختی نمی باشد و بر تسلط هیجانات بر تصمیمات عقلی دلالت ندارد. در طرف مقابل اگر هوش هیجانی و هوش شناختی مکمل یکدیگر باشند در این صورت افراد، تیم ها و سازمان‌ها به موفقیت‌های بالقوه ای می‌توانند دست یابند. تحقیقاتی که نقش هیجانات در محل کار را مورد بررسی قرار داده است، این گونه استدلال می شود که همبستگی مثبت میان حالات روانی، هیجانات و تفکر وجود دارد (آنجلوجیامنوس ،۲۰۰۸ : ۴۲).

۲-۲-۹ هوش هیجانی و موفقیت (افراد دارای هوش هیجانی بالا)

تحقیقات نشان داداند که عوامل دیگری موجب می‌شوند برخی افراد که هوش بالایی دارند در زندگی موفقیت های چندانی به دست نیاوردند، اما کسانی که هوش متوسطی دارند به خوبی عمل می‌کنند؛ ‌بنابرین‏، توانایی‌های شناختی به تنهایی نمی توانند پیش‌بینی کننده موفقیت در زندگی باشند، علاوه برآن توانایی‌های شناختی نیز روی موفقیت افراد تاثیر می‌گذارند. با استناد ‌به این نتایج به نظر می‌رسد جنبه ای دیگر از روش مندی برای آموختن و سازگاری با محیط باید درنظر گرفته شود که در دنیای واقعی نیز مؤثر است و بتواند تفاوت افراد برای موفقیت درزندگی واقعی (خانوادگی، اجتماعی) را پاسخ گو باشد (آقایار ،۱۳۸۶ : ۲۹۳).

‌بنابرین‏، توانایی‌های شناختی به تنهایی نمی توانند پیش‌بینی کننده موفقیت افراد در زندگی باشند، علاوه بر آن توانایی‌های غیرشناختی نیز روی موفقیت تاثیر می‌گذارند (منصف گیتونی ، ۱۳۸۵ :۹).

گمانه زنیهای زیادی ‌در مورد هوش هیجانی وجود دارد، از جمله:

1. 1. افراد با هوش هیجانی بالا در برقراری ایده ها، مقصودها و ‌هدف‌های‌ خود بهتر هستند. آن ها در صحبت، اظهارات و احساسات بیشتر ماهر هستند.

1. 1. هوش هیجانی مسلماً به مهارت‌های اجتماعی، کار تیمی وابسته است که در محل کار بسیار مهم است.

1. 1. رهبران تجاری، با هوش هیجانی بالا، فضای حمایتی ایجاد می کنندکه باعث می شود تعهد سازمانی افزایش پیدا کند که به نوبه خود منجر به موفقیت می شود.

1. رهبران با هوش هیجانی بالا به درستی احساسات و نیازهای پیروانشان را تشخیص می‌دهند و می‌توانند بیشتر امید بخش و حمایت کننده باشند، آن ها ایجاد شور و اشتیاق و خوش بینی می‌کنند.(کان استوگ ،۲۰۰۹ : ۱۴۷)

استین و بوک^[۵۵] رابطه بین نمره های پرسشنامه های هوش هیجانی و موفقیت شغلی خودگزارش شده را ‌در مورد هزاران نفر مورد بررسی قرار دادند. پنج مورد از مهم ترین عوامل موجود در پرسشنامه هوش هیجانی که به طور کلی به موفقیت در محیط کار مربوط می شود، عبارتند از: خودشکوفایی، شادکامی، خوش بینی، حرمت نفس وجرات ورزی (سیاروچی ،۱۳۸۳: ۲۵۴). شواهد آشکار، غیرقابل انکار و قطعی وجود دارد که نشان می‌دهد هوش هیجانی بالا شاخص برای موفقیت در محیط کاری است (آقایار ،۱۳۸۶ :۱۵۰).