مسآله بودن این موضوع از آنجا ناشی می‌شود که مسیر تغیر سبک‌های زندگی و ورود سبک‌های جدید زندگی موجب تغییر و تهدید فرهنگی،فردی شدن و افزایش شکافهای اجتماعی،رواج مصرف گرایی،از هم پاشیدگی شبکه های سنتی و در نهایت بحران هویت فردی و اجتماعی افراد می‌شود در این موضوع افراد هویت خود را به جای منابع سنتی هویت،از خلال مصرف کالاها و سبک‌های گوناگون زندگی کسب می کنند (رضایی،۱۳۸۹).
ایران نیز همچون بسیاری از کشور ها در حال گذار تغییراتی یافته است اما از آنجایی که چنین تحولاتی (که در غرب با عنوان مدرنیته و جهانی شدن روی داده است)از طریق دنیای اطلاعات و ارتباطات و نه در بستر مناسب فرهنگی وارد نقاط مختلف جهان از جمله ایران شده است بحران هایی را در زندگی مردم به وجود آورده است (خواجه نوری،۱۳۹۱).
در ایران اگرچه جامعه مصرفی شکل نگرفته است اما فراوانی برخی کالاها ی مصرفی در چند سال اخیر و تغییر چهره شهرهای بزرگ از جمله وجود فروشگاه‌های مد روز،مجتمع‌های تجاری و تفریحی،رستوران ها،فست فود ها،و بصری شدن نشانه ها و نمادهای منزلتی و ….که چهره شهر ها را به عرصه تاخت و تاز و پرسه زنی افراد به ویژه جوانان بدل نموه است ، نشان دهنده جهت گیری افراد جامعه ما به سوی فرهنگ مصرفی و زیبایی شناختی کردن مصرف است (ربانی، ۱۳۸۷).
بنابرین هویت ایرانی امروزه متآثر از عواملی مانند بیشینه تاریخی،اجتماعی و فرهنگی پارادایم جدید فکری،انسان مدرن و فرا مدرن و نظام جهانی و چند بعدی است چنین عواملی باعث شدند که هویت ایرانیان از ساختار ساده با محوریت ایرانی بودن به ساختار پیچیده و ترکیبی با عناصر مدرن اسلامی و ایرانی آن تغیر کند.(آزادارمکی،۱۳۸۶) تحت تآثیر جهانی شدن شاهد تجلی چند وجهی هستیم و صور گوناگون هویت ایرانی در سطح جهانی،ملی و فردی خودنمایی می کند.ایرانیان هم مسلمان هستند و هم جهانی،درعین حال که هم مذهبی اند و هم مدرن (مقدس و خواجه نوری،۱۳۸۴).
در این بین فرهنگ جوانان ایرانی متآثر از این رقابت ها،منازعات و تبادل ها و تصورات فرهنگی بیش از بقیه گروه‌های جامعه متنوع شده است تا جایی که فرهنگ و هویت جوانان به یکی از دغدغه‌های کلان نظام تبدیل شده است و سیاست گذاران فرهنگی رواداشته است تا میزان تآثیر گذاری نهادها و سازمان‌های فرهنگی رسمی را در این زمینه افزایش دهند. (شالچی،۱۳۸۷ )به عبارت دیگر چون جوانان در مقایسه با گروه ها و قشرهای دیگر روابط اجتماعی گسترده تری دارند و با مظاهر و وسایل تجدد نو سازی جهانی شدن و همچنین اندیشه ها و هویت‌های جدید آشنایی و برخورد بیشتری می یابند بیش از دیگران در معرض تغییرات هویت قرار می گیرند به علاوه با توجه به اینکه حدود ۶۰ درصد از جمعیت جامعه ما را جوانان تشکیل می دهندو (کلانتری و حسنی، ۱۳۸۷ )و کارکرد غیر قابل انکار سیاسی و اجتماعی و فرهنگی جوانان در روند تحولات عمومی مطالعه پیرامون چگونگی تکوین هویت اجتماعی آنان بسیار ضروری به نظر می رسد (پاینده، ۱۳۸۹).
۲-۴- مرور ادبیات و سوابق مربوطه
مطالعه اسچنل و بیکر نشان داد افراد اغلب عقاید و تجربیات معنوی و مذهبی ر ا به عنوان منبعی برای معنا در زندگی شان در نظر می گیرند.(اسنل[۶۶]، ۲۰۱۱)به علاوه، تحقیقات بسیاری (از جمله فرنچ[۶۷] ، ۲۰۰۹ ، سونس و هوتسبات[۶۸]، ۲۰۰۷ ؛ پوهلمن[۶۹]و همکاران، ۲۰۰۷ ؛ مارتوس [۷۰]و همکاران، ۲۰۱۰ ) نشان داند که بین مذهب و معنای زندگی ارتباط مثبتی وجود دارد. هریس و استاندارد بیان کردند که ارتباط مثبتی بین معنا در زندگی و بهزیستی معنوی و اهمیت معنویت در دانشجویان دانشگاه وجود دارد. همچنین نتایج مولکار[۷۱] حاکی از ارتباط مثبت بین معنا در زندگی و یکتاپرستی است.(استگر[۷۲]۲۰۱۰) در همین راستا، شالون در تحقیقات خود به این نتیجه دست یافت که جوان هایی که بیشتر معنوی هستند، بیشتر نماز یا عبادت انجام می دهند و احتمالاً بیشتر احساس هدفمندی و معنا در زندگی می کنند. (شالون [۷۳]۲۰۰۹)مطالعه پارگارمنت، ماگیارروسل و موری سوانگ، در تحقیقات خود بیان کردند که افراد مذهبی ممکن است معنای بیشتری در زندگی تجربه کنند، به خصوص زمانی که مذهبشان به سمت مقدسات گرایش دارد و کامل (بینقص) است (مارتوس[۷۴]۲۰۰۸)
طبق گزارش پژوهشی، که توسط حاجلو و همکاران منتشر گردید، سطوح هویت یابی نوجوان توسط میزان مذهبی بودن آنان پیش‌بینی شده است.(حاجلو و همکاران، ۱۳۹۱ ، ) در پژوهشی دیگر، همبستگی سبک های هویت و سازه‌های جهت گیری اسلامی- شامل دو سازه باورها و مناسک، و اخلاق توسط( مغانلو و همکاران، ۱۳۸۸) بررسی گردید. سازه اخلاق اسلامی دارای رابطه مثبت و معنی داری با سبک هویت اطلاعاتی و رابطه منفی و معنی داری با سبک سردرگم/ اجتنابی داشت. بیشترین ارتباط سازه باورها و مناسک اسلامی، با سبک هویت هنجاری و سپس، با سبک هویت اطلاعاتی بود. بر اساس پژوهش فرمانی و خامسان ( ۱۳۹۰ ) نوجوانانی که دارای سبک هویت هنجاری هستند و نگرش بنیادگرایی به دین دارند، گرفتن تأیید از دیگران را بیشتر از سایر عوامل مهم ارزیابی می کنند و همین تأیید شدن موجب می‌شود تا اجازه نداشته باشند که برخلاف افراد مهم و معیارهای موجود بیاندیشند. اما نوجوانانی که دارای هویت سردرگم و نگرش بی دینی سطحی بودند، اهمیتی به تأیید دیگران نمی دادند و از کمترین حمایت اجتماعی برخوردار بودند. در این زمینه،دوریز[۷۵]( ۲۰۰۷) در گزارش تحقیقی خود بیان می کند: نوجوانان دارای سبک هویت هنجاری به یک باور ثابت مذهبی تعهد دارند و حساسیت آنان به مذهب بیشتر است. جهت گیری مذهبی از جمله ابعاد شناختی دینداری است که نوجوان در دستیابی به هویت ایدئولوژیکی با آن روبه رو می‌شود .
بسیاری از محققان بر این عقیده اند که به میزانی که افراد به یک هویت یا خودپنداره منسجم و مشخص دست می یابند، با احساسات مثبت یا منفی گوناگونی درگیر می شوند. به اعتقاد آنان، باورهای ناهماهنگ و از هم گسیخته در مورد« خود » به مشکلات عاطفی و هیجانی متعددی منجر می گردد.
(کوپر[۷۶] و پروین،۲۰۱۰ )در واقع افرادی که دارای خودپنداره واضح، خوب تعریف شده، هماهنگ و تقریباً باثبات هستند از سلامت روانشناختی بیشتری برخوردارند. (کمپبل و همکاران،۲۰۱۱ ). این افراد به یک دید روشن در مورد خود رسیده اند و کمتر تحت تأثیر وقایع روزانه و ارزیابی‌های این وقایع قرار می گیرند(کرنیس[۷۷] و همکاران۲۰۱۱،)مطالعه در زمینۀ علمی اجتماعی هویت نشان داده است که افراد دارای هویت های گوناگون مذهبی، شغلی، قومی، اجتماعی، سیاسی و جنسی می باشند. مذهب زمینه را برای کشف و تعهد هویت از طریق پیشنهاد کردن مفاهیم ایدئولوژیکی، اجتماعی و معنوی فراهم می کند، به طوری که نتایج نشان داده است که بین مذهب و هویت کسب شده رابطه مثبت وجود دارد.(کینگ[۷۸]۲۰۰۹)
