کشور ایران با مساحتی حدود ۱۶۵۸۰۰۰ کیلومترمربع بین ۲۶ تا ۴۴ عرض شمالی و ۴۲ و ۶۲ درجه طول شرقی قرار دارد و یکی از کشورهای مهم خاورمیانه است. بطور کلی ایران کشوری است کوهستانی که چهار پنجم از سطح آن ارتفاعی بیش از یک هزار متر دارد. رشته کوههای شمالی به طول ۱۵۰۰ کیلومتر و به عرض متوسط حدود سیصد تا چهارصد کیلومتر امتداد داشته ودارای بخشهایی به نام آذربایجان – طالش، البرز، زاگرس و مکران و ترکمن- خراسان است. این رشته کوهها که گسلها و آتشفشان ها موجب پیدایش آنها شده‎اند شامل رسوبات و سنگهای متعلق به دوره های مختلف زمین شناسی از پره کامبرین تا پلیستوسن هستند. (همان، ص )
بخش های رشته کوه های شمالی به شرح زیر می باشد:
بخش آذربایجان طالش، بخش البرز، بخش ترکمن – خراسان.
بخش البرز:
رشته کوههای البرز در ایران شمالی قطعه ای از مجموعه سلسله رشته کوههای آلپی – هیمالیا را تشکیل می‎دهد که در طول دوران سوم براثر نزدیکی در جهت قاره اروپا آسیا، قاره های عرب – افریقا و هند تشکیل شده است. در برش عرضی ایران، موقعیت جغرافیایی این رشته های آلپین بسیار مشخص است. بدین ترتیب که در شمال البرز، دشت بزرگ توران، مرز بخش جنوبی پلاتفرم اروپا آسیا و در جنوب، رشته کوههای زاگرس مرز پلاتفرم عربی را نشان می دهند. بین این دو رشته کوه، هسته مرکزی تعیین کننده فلات مرتفع ایران مرکزی است. جهت کوههای البرز غرب به شرق است ولی متمایل به شمال به شکل کمانی محدب* است. این رشته کوه به طول تقریباً هفتصد کیلومتر و عرض متوسط حدود صد متر امتداد دارد. ارتفاع متوسط آن حدود سه هزار متر و با چند برآمدگی کاملاً مشخص است، یعنی آتشفشان دماوند متعلق به دره کواترنز در دوران چهارم به ارتفاع ۵۶۷٠ متر و علم کوه تخت جمشید به ارتفاع ۴۸۴٠ متر (همان ص ۲۶۷) .
-مناطق رویشی ایران:
به طور کلی مناطق رویشی ایران به دو قلمرو گیاهی هولارکتیک و پالئوتروپیک تعلق دارد. این تقسیم بندی تقریباً از نظر اکثر گیاهشناسان مورد قبول است. البته قسمت اعظم ایران در قلمرو هولارکتیک قرار دارد که شامل دوناحیه اروپا سیبری* و ایرانی – تورانی است (همان ص ۲۶۹) .
رویشهای ناحیه اروپا – سیبری در ایران
رویشهای ناحیه اروپا - سیبری در ایران شامل حوزه هیرکانی یا خزر است که در آن عناصر اروپا- سیبری حدود پنج درصد گیاهان ایران را تشکیل می دهد. سلسله کوههای وسیعی که بر فرورفتگی خزر مشرف شده‎اند و آن را از فلات های ایران جدا می کنند. سد جغرافیای واقعی تشکیل می دهند. این رشته کوهها نقش تعیین کننده ای در ایجاد آب و هوای منطقه ای ایفا می کنند. کرانه خزری رشته کوهها در معرض برخورد بادهای مرطوب است. و بارش فراوانی رادریافت می کند. در امتداد این کوهها از طوالش تا کوهستان های گرگان پوشیده از جنگل است که این کمربند جنگلی تحت نام جنگل خزری یا جنگل هیرکانی معروف است. در واقع جنگل هیرکانی در کرانه دریایی این رشته کوهها محدود شده است و شامل قسمت های شمالی کوههای البرز و اراضی جلگه ای سواحل دریای خزر و بخشهایی از مناطق کوهستانی تا ارتفاع سه هزار متر است. البته در ارتفاعات حدود دو هزار تا دوهزار و پانصد متر بتدریج تعداد گیاهان درختی کمتر و گیاهان درختچه ای و بوته‎ای جایگزین می شوند و سپس جنگل جای خود به مناظر استپی می دهد. جنگل خزری سابقاً تا دریا امتداد داشت، ولی اکنون جنگل در سراسر کرانه دریا و تعداد زیادی از کوهپایه ها تخریب شده وجای خود را به زمین‎های زراعتی از جمله چای، پنبه، برنج و گندم داده است.
اگرچه تابستان در این مناطق گرم است، زمستان ملایم است. از آنجا که در دشت های ساحلی یخبندان بندرت اتفاق می افتد، مرکبات تا ارتفاع دویست متر، چای تا ارتفاع ششصد تا هفتصد متر، توتون تا یک هزار متر و برنج تا ۱۷٠٠ متر کشت می شوند. در دشت گرگان که دارای آب وهوای مدیترانه ای می باشد حداقل بارندگی در تابستان می بارد که برای کشت پنبه مناسب است (همان، ص ۲۷٠و ۲۷۱) .

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

از نکات برجسته جنگل خزری وجود گونه هایی است که در جنگل های اروپایی طی یخبندان های دوران چهارم از بین رفته اند. بنابراین این منطقه به عنوان پناهگاهی برای گونه های اقلیمی دوران سوم عمل کرده است این گونه ها عبارتند از: راش، گردو، لرک، آزاد، انجیلی (درخت انجیلی بصورت فسیل در مناطق معتدله اروپا یافت شده است)، از ملک و مو وحشی. همچنین چندین گونه گرمسیری از خاستگاه آسیایی نیز در جنگل خزری وجود دارند که عبارتند از: شب خسب، زیتون تلخ، تیره سنجد تلخ و خرمندی از تیره خرمندی. گیاه‎شناسی متعددی مورفولوژی جنگلی منطقه خزری را از نظر واحدهای پوشش گیاهی مطالعه کرده اند. براساس مطالعات آنها تعدادی از درختان و درختچه های این منطقه به شرح ذیلند:
در بخش جلگه ساحلی بین بیست تا پانصد متر، توسکا قشلاقی، سفید پلت، لرک، شمشاد لیلکی، سیاه تلو، انجیر، انار و. . .
در ارتفاعات تا هفتصد متر گونه های ذیل به گونه های بالا اضافه یا جایگزین آنها می شوند مانند ممرز انجیلی، بلند مازو، آزاد و. . .
در ارتفاع هفتصد تا دوهزارمتر راش، افرا، توسکا ییلاقی و خاس.
در ارتفاع بین ۲٠٠٠ تا ۲۵٠٠ متر از گونه های درختی کاسته شده و گونه هایی مانند ممرز، اوری پیرو، ماعی مرزو تیس یافت می شود.
از ارتفاع ۲۵۰۰ متر به بالا انواع درختی ناپدید شده و گیاهان بالشتکی جایگزین می شوند. در نواحی که خاک عمیقتر است، گونه های مرتعی و چمنی جانشین گیاهان بالشتکی می شوند. (همان، ص ۲۷۲)
۲-۱-نقشه نواحی رویشی ایران

۲-۸-تعریف مفهوم جغرافیای توریستی

جغرافیای توریستی روابط انسان را با محیط به هنگام وقت فراغت مطالعه می کند، فعالیت های توریستی و مسافرت های داخلی و خارجی بخشی از فعالیت های انسانی را تشکیل می دهد و با اقتصاد ملی کشورها پیوند می خورد، از طرفی محل استفاده از اوقات فراغت و تعطیلات شکل سالم سازی جسم و روح به خود می‎گیرد و در این رابطه از جغرافیای پزشکی تاثیر می پذیرد. جغرافیای توریستی به عنوان بخشی از جغرافیای اوقات فراغت است که محل گذران انسان در ابعاد جغرافیایی وسیعتری قرار می گیرد و به زمان بیشتری نیازمند است. با توجه به آنچه گفته شد، انسان و گروه های اجتماعی به وجود آورنده اصلی تغییرات مکانی و شکل دهندگان پیکره هایی هستند که بر پهنه زمین به وجود می آیند. تداوم مراحل تغییرات مکانی نیز به دست انسان صورت می گیرد. جغرافیای انسانی علم بررسی اشکال مختلف سازمان های مکان یافته و مراحل مکانی است که در نتیجه ایفای نقش انسان و گروه های اجتماعی شکل گرفته اند. (رضوانی، ۱۳۸۶، ص ۱۱) . جغرافیای توریستی نیز به عنوان شاخه ای از علم جغرافیا، فعالیت های توریستی را به طور مجرد بلکه در قالب مکان و در ارتباط با دیگر عوامل محیطی اعم از طبیعی و انسانی بررسی می کند. حیات اقتصاد توریستی یک پدیده مکانی است که با دیگر پدیده های موجود در مکان در رابطه بوده و متقابلا از آنها متاثر می شود. در هر مطالعه جغرافیای توریستی باید مکان فعالیت‎های توریستی و ویژگی های آن مورد مطالعه قرار گیرد، همچنین رابطه این فعالیت‎ها با دیگر پدیده ها مشخصص گردد، از اینرو مطالعات جغرافیای توریستی، آگاهی از دو قطب جغرافیا یعنی انسان و محیط که مناظر و چشم انداز های توریستی-جغرافیایی را تشکیل می دهند از ضروریات است. بنابراین جغرافیای توریستی به عنوان شاخه ای از جغرافیای کاربردی دارای جایگاه ویژه و مستحکمی است. (رضوانی، ۱۳۸۶، ص ۷). جغرافیای توریستی عبارت است از، مجموعه تاثیرات و روابط متقابلی که در نتیجه حضور موقت و گذران اوقات فراغت فردی و گروهی افراد غیر محلی از یک طرف و محیط پیرامون از طرف دیگربه وجود می آید. این تعریف نه تنها جنبه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جریان جهانگردی را نفی نمی کند، بلکه سعی می کند اساس پیدایش آن را با توجه به عوامل جغرافیایی اعم از عوامل طبیعی یا انسانی توجیه نموده و علل ظهور آن را بیان نماید تا از این طریق یعنی با شناخت آگاهانه ای به تجزیه و تحلیل یک جریان جهانگردی پرداخته و اثرات اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی را نه تنها در مقطع زمانی بلکه با بهره گرفتن از این دیدگاه چشم انداز آتی آن را نیز مجسم سازد. جغرافیای توریستی از شاخه های جغرافیای اوقات و یا جغرافیای تفریحات است، زمانی از جهانگردی سخن به میان می آید که امر تفریحات، موجب نقل مکان گروه های انسانی به خارج از محل اقامت دائمی آنها و یا حول و حوش بلافصل آن می شود، گذران اوقات اوقات فراغت در درون محل موجب پیدایش و توسعه گروهی از موسسات مانند رستوران ها، سالن های نمایش و یا گردآمدن اعضای خانواده در برابر گیرنده های تلویزیون می شود تا آنجا که گاه می تواند بحرانی برای نمایش سنتی مانند سینما فراهم آورد. در خارج از محل اقامت، گذران اوقات فراغت نه تنها موجب پیدایش فعالیت های جهانگردی می شود بلکه ییلاق نشینی و سازمان دادن و تجهیز نقاط خوش آب و هوا و مرکز آب های معدنی را نیز در بر می گیرد. (رضوانی، ۱۳۸۶، ص ۱۲) .
از پیش‎قدمان مطالعات جغرافیای توریستی در آمریکا می توان از مک موری، استفن جونز و رابرت برون، نام برد که با مطالعات ناحیه ای خود، روند جدیدی در بررسی های جغرافیایی آمریکا گشودند. جغرافیای توریستی از نقطه نظر بازیابی و تجدید قوای روحی و جسمی مورد توجه روانشناسان آلمان هیتلری نیز قرار گرفت و بدین ترتیب بود که استراحت را برای تجدید قوا و تمدد اعصاب جوانان و نظامیان به صورت یک شعار سیاسی مطرح ساختند. (رضوانی، ۱۳۸۶، ص ۱۳)

۲-۹-گیاهان زینتی

گیاهان زینتی یک بخش مهم از باغبانی را در بر می گیرند. گیاهان زینتی گل ها و برگساره بریدنی گیاهان گلدانی گلساره ای و برگساره ای گیاهان فصلی درختچه های گلدانی و درختان را در بر می گیرند. مصرف چنین گیاهانی در سطح دنیا از سال ۱۹۹۹ نزدیک ۲۵میلیون دلار امریکا در هرسال بوده است در مقایسه با میوه‎ها و سبزی ها گیاهان زینتی دارای ارزش چند مرتبه بالاتری نسبت به صنایع ثانویه مانند فرایند کردن در برابر خرده فروشی اجاره کننده گیاه و در بر دارنده شمار بیشتر گیاه و زیر شاخه های زیادی هستند. استفنسون (۱۹۸۹) ضریب افزایشی انها را به ترتیب ۴۸. ٠و۳۶. ٠و۷۹. ۷ پیشنهاد کرده است به این دلیل که جابجایی پس از برداشت بسیاری از صنایع ثانوی که به گیاهان زینتی تازه وابسته اند یک موضوع حساس می باشد. تجارت جهانی گیاهان زینتی در تسلط اروپای غربی است که مهمترین این کشورها هلند می باشد. رز و فیکوس به ترتیب بخشی از بالاترین ۱٠ گل بریدنی و گلدانی در خطوط تجارت در سیستم مزایده هلند هستند (ران ویلس. باری مک گلاسون. داگ گراهام و داریل جویس، ۱۳۷۴، ۸).

۲-۱٠-ساختمان گل

گلها از نظر شکل و اندازه و رنگ بسیار متنوعند و از نظر تعداد و آرایش نیز تنوع زیادی دارند. و بعضی گلها مانند عدسک آبی به زحمت دیده می‌شوند و بعضی دیگر بسیار بزرگتر. گل معمولا ۴بخش دارد که عموما روی دوایر متحدالمرکز قرار دارند این چهار بخش عبارتند از: کاسه گل (کاسبرگها) ، جام گل (گلبرگها) ، نافه گل (پرچمها) و برچه (مادگی) . این چهار بخش گل معمولا به نهنج گل که در انتهای دمگل قرار دارند متصلند.
کاسه گل: کاسبرگها
کاسه گل معمولا سبز رنگ است و در غنچه‌ها بخشهای گل را می‌پوشاند. کاسه گل معمولا از تعدادی کاسبرگ جدا از هم و یا چسبیده بهم تشکیل شده است
جام گل: گلبرگها
جام گل معمولا قسمت رنگی گل است جام گل از قطعاتی فاقد کلروفیل به رنگهای گوناگون، به نام گلبرگ تشکیل شده است. گلبرگها ممکن است جدا از هم و یا چسبیده به هم باشند.
نافه گل: پرچم ها
مجموعه‌ای از چند پرچم که غالبا جدا از هم هستند تشکیل شده است. هر پرچم دارای یک میله است که در انتهای آزاد آن بساک قرار دارد، بساک محل تولیددانه گرده است. ساختمان بساک معمولا دارای دو قسمت استوانه‌ای است که بوسیله بافتی پارانشیمی در تمام طول به هم چسبیده‌اند. هر قسمت دو حفره به نام کیسه گرده دارد. دانه‌های گرده درون کیسه گرده تولید می‌شوند. در بساک رسیده شکافی در دیواره هر قسمت استوانه‌ای بساک ظاهر می‌شود و باعث پراکنده شدن دانه های گرده می‌شود.
مادگی گل: پرچه
هربرچهاز سه قسمت تشکیل شده که شامل کلاله، خامه و تخمدان می‌باشد. تخمدان بخش زیرین برچه و درشت‌تر از دو قسمت دیگر است. درون تخمدان یک یا چند تخمک وجود دارد خامه دراز است و در انتها به کلاله ختم می‌شود. برچه را برگی تغییر شکل یافته می‌دانند و این به دو علت است:
برچه در مراحل اولیه رشد به برگ شباهت دارد.
خامه
خامه میله درازی است که به کلاله ختم می‌شود. خامه در بعضی گلها دراز و در عده‌ای کوتاه است. هر رشته کاکلی ذرت که روی بلال دیده می‌شود یک خامه است. خامه از سلولهای پارانشیمی ساخته شده که رابط تخمدان با بخش حجیم مادگی است.
کلاله
بخش پهن انتهای خامه است که لوله‌های ترشحی آن ماده مغذی چسبناک را می‌سازند که برای رویش دانه گرده لازم است. کلاله در بیشتر گلها پس از گرده افشانی پژمرده می‌شود، سطح کلاله در اکثر گیاهان دارای یاخته‌های کرک مانند و کوتاهی است که در جذب و نگهداری گرده موثرند.
تخمدان
درنهاندادگان محفظه بسته‌ای است که از برچه‌های بسته یا از پیوستگی لبه‌های برچه‌های باز تشکیل می‌شود. برچه‌ها تخمک ساز هستند و منشا برگی دارند میوه تخمدان رشد یافته است.
۲-۱۱-گلخانه
- برای بدست اوردن محصول در تمامی طول سال از گلخانه ها استفاده می شود. گلخانه ها بایستی به نحوی ساخته شود که حداکثر نور خورشید را کسب کنن و نیز تنظیم عواملی چون درجه حرارت درجه رطوبت و تهویه در انها به اسانی امکان پذیر شود.
محل گلخانه: گلخانه باید در نزدیکی بازار باشد چه حمل بعضی از محصولات گلخانه ای (گلهای گلدانی) به نقاط دوردست مقرون به صرفه نیست همچنین در محلی احداث شود که شرایط طبیعی برای کاشت محصولی که درنظر است در انها پرورش یابد به بهترین وجه فراهم باشد. در ایران به دلیل اسمان روشن و افتاب زیاد کمبود نور مطرح نیست برعکس مساله گرمی هوا و شدت نور در فصل تابستان است که کشت و کار در گلخانه ها را بدون کاهش درجه حرارت غیر ممکن می سازد. در محل گلخانه ها باید برق و اب فراهم باشد و به علاوه در فصل زمستان به اسانی سوخت گلخانه تامین شود. موضوع کارگرانی که در گلخانه کار می‎کنند خود می تواند مشکل ببار اورد چه در نقاط دوردست فراهم کردن کارگر به اسانی امکان پذیر نیست. زمانی که محل گلخانه مشخص شد بایستی به عوامل دیگر اندیشید موضوع اب خاک باد و نور افتاب هریک بایستی به دقت بررسی شود. کمیت و کیفیت اب بسیار مطرح است. (خلیقی احمد، ۱۳۸۴، ۵۴)

۲-۱۲-اهمیت اقتصادی گلکاری

دکتر احمد خلیقی در کتاب گلکاری پرورش گیاهان زینتی ایران در مورد اهمیت اقتصادی گلکاری می‎گوید: سرمایه گذاری مهم به منظور تولید گل که از نظر اقتصادی قابل اهمیت است از ۵٠ سال پیش در ایران اغاز شده است قبل از ان تاریخ نیز در بسیاری از منازل وباغها گل و درختچه زینتی و چمن کشت و کار می شد لیکن این کار از نظر اقتصادی به وسعت و اهمیت امروز نبود بخش عمده سرمایه گذاری گلکاری در بخش خصوصی است لیکن دولت در یک سرمایه گذاری وسیع تر که از نظر اقتصادی بصورت غیر مستقیم به کشت و کار گل چمن درختچه زینتی گیاهان پوششی و. . . مربوط است شرکت دارد که سرمایه گذاری در پارک سازی ها محوطه سازی در شهرها در اطراف بیمارستان ها و ساختمان های ادارات دولتی در کنار خیابان ها و میادین در باغ های گیاه شناسی و. . . از ان جمله است. با این همه وسیع ترین و مهمترین سرمایه گذاری در گاکاری و کشت و کار گیاهان زینتی توسط مردم بصورت پراکنده در سرتاسر ایران تاکنون انجام گرفته است.
سطح زیربنای گلخانه ها در مجموع به ده ها هزار مترمربع و سطح زیر کشت گیاهان زینتی و گیاهان پوششی نظیر چمن در ایران به ده ها هزار هکتار بالغ است. مراکز مهم تولید گل و گیاه زینتی در کنار شهرهای بزرگ مثلا جنوب و جنوب شرق تهران و در شمال در سواحل دریای خزر که اب و هوای مناسب تری نسبت به نواحی مرکزی ایران برای این منظور دارد واقع است ودر برخی از شهرهای مرکزی خصوصا در محلات و قمصر نیز گلکاری حایز اهمیت است چنان که گل در قمصر به منظور تولید گلاب کشت و کار می شود. تعداد افرادی که مستقیما به گلکاری و کشت و کار گیاهان زینتی و چمن اشتغال دارند به علاوه انهایی که در موسسات وابسته در تهیه و فروش کود سم بذر و ابزار کار فعالیت دارند به ده ها هزار نفر بالغ می شوند و نیز تعداد کثیری از مردم در باغ ها و پارکها و منازل به امور مربوط به گل می پردازند. بسیاری از موسسات فقط به کار پرورش گل جهت تهیه گل بریده زود رس پرداخته اند و برای این منظور در گلخانه ها رز میخک داوودی و. . کشت و کار می کنند در موسسات دیگر پرورش گیاهان زینتی گلدانی یا گلخانه ای معمول است که از جمله سیکلمن بنت القنسول انواع سرخس ها وصدها نوع دیگر از گیاهان ازدیاد و نگهداری می شوند. در مراکز دیگر درختان و درختچه ها و پیچ های زینتی به منظور تهیه نهال پرورش داده می شوند. همچنین در برخی باغ ها اقدام به تهیه نشا گل های فصلی ویا دائمی شده است هریک از رشته های فوق خود در برگیرنده فنون مختلفی است که تخصص در تمامی انها کار مشکلی است روی این اصل در بعضی از موسسات پیشرفته انشعابات بیشتری در گلکاری ملاحظه می شود. مثلا در گلکاری گلخانه ای کشت و کار یک محصول خاص مثل گل میخک مورد توجه است یا افراد و کارگرانی که فقط به کار تهیه و کشت و پرورش سوزنی برگان تخصص می یابند. با این همه هنوز موسسات بسیاری وجود دارند که در انها در همه رشته های گلکاری فعالیت می شود مثلا در جنوب تهران در مراکزی تولید گل بریده کشت و پرورش گیاهان زینتی گلدانی پرورش درخت و درختچه های زینتی و کشت و کار تهیه نشا برای گاهای یکساله دوساله و دایمی و گیاهان پیازی انجام می‎شود. وضع جغرافیایی و طبیعی ایران که اسمان روشن و افتاب گرم ان عامل مثبتی برای رشد و نمو برخی گیاهان در بعضی از فصول است به ما این نوید را می دهد که در اینده نه تنها از واردات بی رویه بذر و قلمه گل و گیاه منصرف خواهیم شد بلکه برعکس به صادرات این محصولات خواهیم پرداخت بایستی توجه داشت که فراورده های داخلی مربوط به ابن دسته از گیاهان بایستی بتوانند در بازارهای داخل و خارج از کشور با فراورده های خارجی رقابت کنند. در حقیقت کسانی که به کار پرورش گیاهان زینتی می پردازند هنگامی در این حوضه موفق خواهند شد که همه ساله از محصول کارشان سود ببرند و برای دستیابی به این منظور مسائل مربوط به کیفیت گل میزان محصول در واحد سطح زودرسی و دیررسی گل هزینه تولید روش بسته بندی حمل و نقل و بازاریابی مطرح است.
عواملی نظیر درجه حرارت خاک و هوا شدت نور و طول مدت روشنایی میزان رطوبت و شدت تبخیر در کیفیت و میزان عملکرد فراورده های گیاهان زینتی بسیار موثر می باشد. بنابر انچه که در بالا ذکرش امد تولید کشت و کار و نگهداری گلها و گیاهان پوششی چمن ها و. . . هزینه چشم گیری را دربر دارد که کل این هزینه در ایران صدها میلیون تومان براورد می شود. در مقابل این هزینه مهم حفاظت و نگهداری این گیاهان مزایای بیشماری دارد که از جمله:
کشت مجموعه های گیاهی که بخشی از ان شامل گلها چمن ها و گیاهان پوششی می باشد از عوامل مهم در محیط زیست بشما امده ونقش عمده ای در سلامت این محیط برای زندگی مردم بازی می کند.